مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران با اشاره به سهم معاملات خارج از بازار آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنهاد راه‌اندازی سامانه‌های جایگزین و معاملات توافقی داد.

 

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، رضا کیانی با بیان اینکه بازار سهام ایران بازاری متمرکز است و این تمرکز را در جای جای این بازار می‌توان مشاهده کرد، اعلام کرد: هر دو بورس تهران و فرابورس از یک سامانه‌ و روش معاملاتی استفاده می‌کنند . فرابورس به عنوان بازار خارج از بورس عملاً تبدیل به یک بورس شده و بخش بسیار اندکی از معاملات آن با روش توافقی انجام می‌شود. روش اصلی و غالب معاملاتی در بازار سرمایه در هر دو بورس اوراق بهادار، حراج است و معاملات توافقی بخش بسیار ناچیزی از دادوستد بازار سهام را به خود اختصاص داده است.

تمرکز دیگر بازار در بهره‌گیری از سامانه‌های نظارتی بصورت متمرکز و توسط سامانه‌ معاملات است. این امر در دیگر کشورها توسط کارگزاران انجام می‌شود. ثبت و نگهداری اوراق نیز در سپرده‌گذاری مرکزی متمرکز شده در حالی که در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه میان اعضای پایاپای پراکنده شده است.

سامانه‌ معاملات زیر این فشار کمر خم کرده و باید تمرکز را از آن برداشت و باید به ساز و کارهای معاملات توافقی و خارج از بورس و البته راه‌اندازی سامانه‌ های معاملات جایگزین بطور جدی اندیشید. این راهی است که بازارهای سرمایه‌ای پشت سرگذاشته‌اند. برخورداری از سامانه‌های معاملاتی پرتوان آنها اکنون از دسترس خارج است.

گزارش انجمن بازارهای مالی و صنعت اوراق بهادار SIFMA در سال 2018 و سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه OECD درسال 2016 در این مورد قابل توجه است. حجم معاملات خارج از بورس در دنیا کاملاً جدی است.

13 بورس، 33 سامانه معاملات جایگزین و سامانه‌ها و روش‌های venues خارج از بورس OTC در آمریکا فعال هستند. جالب است که این 13 بورس شامل 4 بورس زیرشاخه‌ بورس اختیار معامله شیکاگو ، 4 بورس زیرشاخه‌ بورس نیویورک NYSE و 3 بورس زیرشاخه NASDAQ هستند. این زیرشاخه‌ها، سامانه‌های معاملاتی دارند و تفکیک بازارها و بورس‌ها باعث کاهش شدید میانگین اندازه معاملات در بورس نیویورک و نزدک شده است. سهم معاملات خارج از بازار در سال 2018 در آمریکا بیش از 37 درصد بوده است.

در سال 2015 بالغ بر 33 درصد معاملات سهام در آمریکا خارج از بورس بوده و جالب اینجا است که 42 درصد معاملات بصورت غیر شفاف Dark انجام شده است. همچنین 52 درصد شرکت‌های حاضر در شاخص FTSE100 بریتانیا، 48 درصد از شرکت‌های شاخص CAC40 فرانسه و 50 درصد از شرکت‌های DAX30 آلمان بصورت خارج از بورس معامله شده‌اند.

در شرایطی که هسته‌ معاملات بازار سهام زیر فشار سنگین معاملات رو به رشد روزگار سختی را سپری می‌کند، تأمل به آمار گزارش‌های فوق و توجه جدی به راه‌اندازی سامانه‌های جایگزین و معاملات توافقی ضروری به نظر می‌رسد.