عباسعلی حقانی نسب کارشناس ارشد بازار سرمایه

بررسی روند معاملات بازار سهام در مدت اخیر نشان می‌دهد که هر چند شاخص کل بورس تهران در هفته‌های گذشته حتی تا محدوده ۲ میلیون و ۶۰ هزار واحدی نیز صعود کرد، اما بعد از آن روند کاهشی در پیش گرفت و تا محدوده یک میلیون و ۶۰۰هزار واحدی نیز سقوط کرد. اگرچه شاخص نشان از کاهش ۲۳درصدی دارد، اما در حقیقت بازار سهام حدود ۳۰ درصد دچار اصلاح شد و سهامداران با افت بیشتری مواجه شدند، چراکه برخی شرکت‌ها و صنایع، در این شاخص حساب نمی‌شوند.

 

در این راستا برخی صنایع و برخی نهادهای مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز در محاسبه روند شاخص کل بورس نقشی ندارند یا برخی شرکت‌ها با وجود اینکه کاهش بیشتری دارند، اما در شاخص وزن کمتری دارند و بخشی از شرکت‌ها هم در فرابورس معامله می‌شوند و تاثیر ریزش آنها را باید در شاخص فرابورس جست‌وجو کرد. البته قیمت سهام برخی شرکت‌ها نیز بیش از این مقدار ریزش را تجربه کرد.

حال در این میان سوالی که مطرح می‌شود این است که دلایل ریزش اخیر بازار سهام چه بوده است؟

در گام نخست باید عنوان کرد که گاهی دولت و مجلس هستند که این نگرانی‌ها را دامن می‌زنند. توجه دولتمردان و ارکان نظام به بازار سرمایه طی ۶ ماه اخیر با توجه به تحریم فروش نفت و کسری بودجه و شرایط کرونا بسیار افزایش یافته است. به عبارت دقیق‌تر باید عنوان کرد که تا پیش از چنین بحران‌هایی، سیاست‌گذاران اقتصادی کشور، توجه چندانی به بازار سرمایه نداشتند. در این میان نکته جالب توجه این است که در جلب توجه عامه مردم به بازار سرمایه، صحبت‌ها و جنجال‌هایی درخصوص حباب بازار سرمایه و بورس نیز مطرح شد، اما درمورد بازار ملک که ۷ برابر ارزش ذاتی‌اش حباب دارد، صدای کسی بلند نمی‌شود. تایید این موضوع نیز آن است که هر چند مقام معظم رهبری بر ضرورت خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و سرمایه‌داری از ۲سال گذشته تاکید داشتند، ولی از ابتدای سال ۱۳۹۹ تاکنون بانک‌ها کمتر از هزار میلیارد تومان از دارایی بیش از یک میلیون میلیارد تومانی خود را در بورس به فروش رسانده‌اند. به خوبی مشاهده می‌شود که این رقم درصد بسیار کمی از دارایی نظام بانکی است.

به عبارت دقیق‌تر مهم‌ترین عامل در ریزش اخیر بازار سرمایه را باید در این تفکر دانست که حباب بازار مسکن،  حباب بازار سکه و ارز و طلا و خودرو دیده نمی‌شود، اما سروصدا می‌کنند که در بازار سرمایه حباب ایجاد شده و باید جلوی آن را بگیریم که دولت هم در چنین شرایطی تصمیم به آزادسازی ۳۰ درصد دیگر از سهام عدالت و بعد هم فروش بشکه‌های نفت می‌گیرد! چرا دولت در شرایط کسری بودجه و با وجود دارایی سهامی خود به ارزش ۲ هزار هزار میلیارد تومان، از ابتدای سال تاکنون فقط ۱۶ هزار میلیارد تومان آن را فروخته است؟!

درخصوص سهام عدالت نیز باید عنوان کرد که قبلا مدیریت سهام عدالت در اختیار دولت بود و به این ترتیب یک نیمچه مدیریتی در این زمینه اعمال می‌شد. اما در شرایطی که آزادسازی سهام عدالت مطرح شد، باید روشی مناسب، معقول و منطقی در پیش گرفته می‌شد تا عموم جامعه که طیف اصلی صاحبان سهام عدالت بودند را در برمی‌گرفت. در این راستا نیز باید عنوان کرد که روش غلط در آزادسازی سهام عدالت نیز بر مشکلات موجود افزود، به‌طوری‌که این موضوع نیز یکی دیگر از دلایل ریزش اخیر بازار سهام شد.