دنیای اقتصاد : روز شنبه با وجود افت قیمت ۷۷ درصد از سهام بورسی اما شاخص کل جامه‌ای سبز به تن کرد. در این میان نگاهی به عملکرد بازیگران سهام نشان داد هرچند در کلیت بازار، حقیقی‌ها در مقام فروشنده ظاهر شدند، اما سهام‌ شاخص‌ساز با خالص خرید مثبت این گروه از معامله‌گران همراه شدند. به‌نظر می‌رسد حمایت دستوری سبب تغییر تاکتیک‌های بورس‌بازی شده است. جایی که معامله‌گران خرد به جای توجه به ریسک سرمایه‌گذاری خود به‌دنبال سهمی هستند که در صورت افت قیمت، حقوقی‌ها ناجی آن شوند.

شاخص کل بورس تهران معاملات روز شنبه را با رشد ۶/ ۰ درصدی به پایان رساند و به محدوده یک میلیون و ۶۴۲ هزار واحد وارد شد. این مهم در حالی رقم خورد که بررسی‌ها نشان می‌دهد از ۳۱۶ نماد فعال این بازار، ۲۴۳ سهم معادل ۷۷ درصد روزی قرمز را پشت سر گذاشتند. شرایطی که سبب شد تا شاخص کل هم‌وزن که نشانی از اثرگذاری یکسان نمادها دارد، افت ۹/ ۰ درصدی را ثبت کند. نکته قابل توجه معاملات روز گذشته بورس تهران اما قرار گرفتن سهام شاخص‌ساز در صدر لیست خرید سهامداران حقیقی بود. به نظر می‌رسد حمایت‌های دستوری بازیگران حقوقی از این شرکت‌ها در زمان ریزش بازار این سیگنال را به سهامداران خرد صادر کرده است که با سهامداری از شرکت‌های مورد حمایت سیاست‌گذار، ریسک کمتری را متحمل می‌شوند.

شاخص کل یا هم‌وزن؟

قبل از هر چیز بهتر است نگاهی کلی به دلایل اختلاف دو نماگر کل و هم‌وزن بیندازیم و ببینیم این دو شاخص چگونه محاسبه می‌شوند. در حال حاضر شاخص کل به‌عنوان نماگر اصلی برای سنجش وضعیت بازار شناخته می‌شود. این نماگر ماحصل بازده میانگین قیمت سهام بورسی بر مبنای ارزش بازاری شرکت‌هاست. به عبارتی دیگر شرکت‌های بزرگ که از ارزش بازار بالاتری نیز برخوردارند، با کوچک‌ترین نوسانی، تاثیر قابل توجهی بر شاخص کل به جا می‌گذارند و یک تغییر یک درصدی این شرکت‌ها شاید به اندازه مجموع تاثیر ۱۰ یا حتی ۲۰ شرکت دیگر باشد. به همین دلیل بسیاری معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و می‌توان با معاملات دستکاری شده شاخص‌سازی کرد. برای حل این شائبه، شاخص کل هم‌وزن طراحی شد که در آن همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.

بازوان رشد شاخص کل

همان‌طور که اشاره شد روز گذشته با وجود افت قیمت سهام در حدود ۷۷ درصد از بنگاه‌های بورسی اما شاخص کل بورس تهران جامه سبز به تن کرد. در این میان شرکت فولاد مبارکه اصفهان بیشترین نقش در رشد شاخص کل را ایفا کرد. «فولاد» سهمی ۲/ ۶ درصدی از ارزش کل بورس تهران را در اختیار دارد و روز گذشته با رشد ۴/ ۴ درصدی قیمت پایانی همراه شد و تاثیر مثبت ۴۳۰۵ واحدی بر نماگر اصلی بازار سهام به جا گذاشت. سهام شرکت ملی مس ایران با سهم ۵/ ۵ درصدی از ارزش کل بازار سهام دیگر نمادی بود که دیروز در صدر نمادهای اثرگذار بر رشد شاخص کل ایستاد. «فملی» دیروز با مازاد تقاضا در سقف قیمتی همراه شد و رشد ۹/ ۴ درصدی را تجربه کرد. «فارس» نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین بنگاه بورسی دیروز همزمان با رشد ۶/ ۳ درصدی قیمت پایانی خود اثری ۳۶۴۷ واحدی بر رشد شاخص کل بورس تهران داشت. به این ترتیب سه شرکت بزرگ بورس تهران با معاملات مثبت خود در روز گذشته بازوان اصلی رشد شاخص سهام شدند.

در این میان «شستا» که چهارمین شرک بزرگ بورسی محسوب می‌شود و سهمی ۹۶/ ۴ درصدی از کل ارزش این بازار را در اختیار دارد، مسیر نزولی را در پیش گرفت و از این رو با اثر منفی ۳۳۶۰ واحدی خود، مانع از رشد بیشتر این نماگر شد. همان‌طور که مشاهده می‌شود سهام بزرگ بازار دیروز عمدتا مسیر صعودی را در پیش گرفتند. به‌طوری که شاخص ۳۰ شرکت بزرگ بازار روز شنبه با صعود ۲/ ۲ درصدی همراه شد که اختلافی بیش از ۳درصدی نسبت به نماگر هم‌وزن داشت.