کارشناس بازارسرمایه با بررسی ارزش روز بازارسهام شرکت های بورسی در دو مقطع زمانی اعلام کرد: مقایسه کمی شاخص طی۱۰ تا ۲۰ سال اخیر برای نشان دادن میزان رشد بورس ، اشتباهی فاحش است.

 

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، امیر فهیمی ثابت با انتشار مطلبی تحت عنوان "بورس دلاری در گذر زمان "در دنیای اقتصاد اعلام کرد: رشد شاخص کل بورس از اوایل فروردین ۹۰ تا ۲۴ شهریور سال جاری ۶۶۶۷ درصد بود و ارزش بازار ۵۳۱۷ درصد و قیمت ارز در بازار آزاد ۲۴۳۸ درصد رشد کرد اما آیا با استناد به این اعداد می‌توان نتیجه گرفت بازدهی دلاری بورس بر اساس شاخص ، ۱۶۶ درصد و بر اساس ارزش بازار ۱۳۰ درصد بوده است؟

برای پاسخ به این پرسش ‌باید ابتدا ارزش بازار در ابتدای سال ۹۰ منهای نمادهای حذف‌شده را محاسبه کنیم و سپس ارزش بازار فعلی منهای عرضه‌های اولیه ارائه‌شده از آغاز سال را نیز به‌دست آوریم و معادل دلاری در این دو بازه را مقایسه کنیم.

در ابتدای سال ۹۰، تعداد شرکت های بورس ۳۳۰ نماد بود که ۵۸ نماد به دلایلی نظیر مشکلات صورت‌های مالی، شناوری پایین یا زیانده بودن از بورس خارج شده‌اند. البته این نمادها روی‌ هم‌ رفته فقط یک‌ درصد ارزش بازار آن زمان را تشکیل می‌دادند. بنابراین با حذف شرکت‌های اخراج شده، ۲۷۲ نماد باقی می‌ماند که ارزش بازار آنها در آن زمان بیش از ۱۰۵ میلیارد دلار بود.

پس از گذشت حدود ۱۰ سال، ارزش بازار نمادهای فعال ابتدای سال۹۰ به ۱۳۷ میلیارد دلار رسید. لذا بازدهی دلاری بازار کمی بیش از ۳۰ درصد بود.

در حال‌حاضر ۳۴۴ نماد در بورس وجود دارد که ۷۲ مورد مربوط عرضه‌های اولیه‌ از ابتدای سال ۹۰ و نمادهای انتقالی از فرابورس است که در مجموع ۵. ۳۸ درصد ارزش بازار را تشکیل می‌دهند و ۵. ۶۱ درصد نیز مربوط به همان ۲۷۲ نماد ابتدای سال ۹۲ است. همچنین طبقه بندی ارزش بازار بر اساس ارزش نمادها بر حسب سال عرضه اولیه نشان می‌دهد بیشترین ارزش بازار متعلق به نمادهای تاپیکو، فارس، فولاد، فملی و شستابوده که در سال‌های ۹۲،۸۵  و ۹۹ عرضه شده‌اند.

بررسی موردی نمادها نیز نشان می‌دهد بازدهی ۶۲ نماد در این ۱۰ سال کمتر از رشد نرخ دلار آزاد بود و۲۱۰ نماد بازدهی بالاتر از نرخ رشد دلار داشته‌اند.

نمادهای "ولیز، ونوین، اخابر، سهرمز و وپست" در قعر جدول بازدهی و "کدما، خاهن، غنوش، خکمک ، قنیشا" و صنایع غذایی و قندی بیشترین رشد و صنایعی نظیر بانک و سیمان کمترین رشد را داشته اند.

ارزش فعلی بورس تهران ۲۲۳ میلیارد دلار است که ۸۶ میلیارد دلار متعلق به عرضه‌های اولیه‌ بعد از سال۹۰ بوده و بازدهی دلاری نماد‌های فعال در ابتدای سال ۹۰، سی درصد است. در این میان حق‌تقدم و آورده‌های نقدی و تاثیر آن بر ارزش سهام در این پژوهش لحاظ نشده که قطعا اعمال کردن تاثیر آنها باعث تعدیل و کمتر شدن نرخ بازدهی دلاری می‌شود.

البته صرفا مقایسه ارزش دلاری دو بازه زمانی برای محاسبه بازدهی بازار پیچیده ای مانند بورس، ساده‌انگاری محض است و ‌باید متغیرهای متعدد دیگری از جمله ریسک پرمیوم بازار، طرح‌های توسعه و گسترش فعالیت‌ها و... را در نظر گرفت.

با این حال نتایج نشان می‌دهد بازدهی صرف قیمتی فقط ۳۰ درصد بوده و بر همین اساس استناد برخی مطالعات به مقایسه کمی شاخص طی ۱۰ تا ۲۰ سال اخیر برای نشان دادن میزان رشد بورس ، اشتباه فاحشی است.