در این نوشتار جریان عرضه و تقاضا در بازار فولاد ایران و عوامل موثر بر هر کدام مورد بررسی اجمالی قرار گرفته و متعاقبا" با یک افق میان مدت به پیش بینی آینده این بازار پرداخته شده است.

 

تحلیل طرف تقاضا

همچون بسیاری از بازارها، تقاضا در این بازار به دو گروه کلی تقاضای مصرفی و تقاضای سرمایه گذاری و سفته بازانه تقسیم بندی می‌شود؛ در ابتدا تقاضای مصرفی این بازار مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ این تقاضا در دو بخش کلی خود‌نمایی می‌کند.

الف:تقاضای مصرفی ناشی از پروژه های عمرانی

ب:  تقاضای مصرفی بخش خصوصی

در سال گذشته از مجموع 36 هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی تنها 12 هزار میلیارد تومان آن تخصیص یافت؛ در سال جاری نیز علیرغم رشد محسوس بودجه کل کشور از رقم 540 هزار میلیارد تومان در سال 91 به بیش از 727 هزار میلیارد تومان در سال 92 رسید، لکن عدم امکان تحقق برخی از ردیف‌های درآمدی، کسری بودجه و بالطبع کاهش تخصیص بودجه‌های عمرانی موضوعی حتمی و قطعی است.

در آخرین تحلیل ارائه شده توسط اتاق بازرگانی ایران حداقل رقم کسری بودجه سال جاری 80 هزار میلیارد تومان برآورد شده است که این مقدار 70 درصد بیش از رقم کل بودجه عمرانی کشور است.

از سویی دیگر بر اساس اطلاعات منتشره توسط مرکز آمار ایران در طول 6 سال گذشته متوسط تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده در نقاط شهری کشور 210هزار و 896 مورد است که برآورد شده تعداد واحدهای مسکونی ساخته شده به‌طور متوسط 690 هزار و 653  واحد بوده است.

با فرض ساخت همین تعداد واحد مسکونی در سال 92 حداکثر آهن‌آلات مصرفی در این حوزه 4.5 میلیون تن است؛ همچنین با توجه به ضعف صنایع تولیدی مصرف کننده ورق‌های فولادی همچون شرکت‌های خودروسازی نیز کاهش محسوسی در مصرف این کالاهای واسطه‌ای داشته اند.

اما واسطه‌گرهای بازار فولاد که در برخی مواقع تقاضای سفته بازانه چشمگیری را روانه بازار ساخته و موجودی انبارها و در نتیجه قیمت‌ها را افزایش می‌دهند، در هفته‌های اخیر و بطور اخص بعد از انتخابات ریاست جمهوری و در راستای کاهش قیمت ارز، فعالیت چندان محسوسی در بازار ندارند.

این گروه به همراه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی فعال در این بازار بدلیل آگاهی از شرایط حاکم بر تقاضای مصرفی تا زمانیکه بازار ارز فاقد رفتارهای هیجانی صعودی نشود از تحرکات قابل ملاحظه اجتناب می‌ورزند.

نکته دیگری که تقاضای سفته بازانه در طول یکسال گذشته از آن هراس چشمگیری داشته است، افزایش مالیات‌ها و افزایش ردیابی معاملات در این بازار است.

به‌طور حتم در بلند مدت و بدنبال هدفمند شدن بیشتر نظام مالیاتی این تقاضا از قدرت مانور به مراتب کمتری در قیاس با گذشته برخوردار خواهد بود.

تحلیل طرف عرضه

در یکسال گذشته حجم شمش وارداتی در بنادر کشور در قیاس با سالهای اخیر بسیار پائین بوده است؛ این موضوع عمدتا" بدلیل سخت گیری نظام بانکی ایران در گشایش اعتبارات اسنادی، تحریم‌های بین المللی و شرایط دشوار در نقل و انتقالات پولی رخ داده است.

در حال حاضر قیمت شمش بیلت پیشنهادی کشورهای آسیای میانه یا ترکیه در حدود 530 دلار سی‌ اند اف بنادر ایران است.

با لحاظ کردن دلار مبادله‌ای و هزینه‌های ترخیص و همچنین هزینه‌های تامین مالی و بعضا" برخی هزینه‌های اضافی در جهت نقل و انتقالات پولی، بهای تمام شده شمش وارداتی پس از ترخیص از گمرکات کشور بین 1600 تا 1650 تومان است.

با اضافه کردن کرایه حمل تا درب کارخانه و هزینه تبدیل به مقاطع، قیمت محصول نهائی به محدوده 1800 تا 1850 تومان می‌رسد. بنابراین مشاهده می‌شود، قیمت روزهای اخیر در بازار در حواشی بهای تمام شده بعلاوه حداقل سود مورد انتظار تجار است.

از این رو قیمت‌های فعلی هیچ گونه انگیزه مضاعفی را در طرف عرضه در جهت افزایش واردات مواد اولیه شکل نمی‌دهد.

نتیجه گیری

قیمت‌های فعلی شمش و مقاطع فولادی در نزدیکی حداقل سطح توجیه پذیر برای تولید کنندگان قرار داشته و هر گونه کاهش آنها را در نقطه سر به سری و حتی در معرض زیان قرار می‌دهد.

از طرف دیگر تقاضای مصرفی در بازار فولاد با توجه به عدم تخصیص بودجه‌های عمرانی تا اواخر نیمه اول سال و تخصیص حداقلی در 6 ماهه دوم بدلیل کسری شدید بودجه و همچنین کاهش ساخت و ساز واحدهای مسکونی در نیمه دوم سال بدلیل رکود ایجاد شده بر این بازار، فاقد توان لازم برای تغییر روند کنونی بازار است.

تنها در اسفند ماه و با ارائه تحلیل‌ها و تخمین‌های جدید در خصوص بودجه سال 93 تقاضای سرمایه‌گذاری و سفته بازانه می‌تواند تحرک نسبی در بازار ایجاد کرده و زمینه افزایش اندک قیمت‌ها را فراهم سازد.

در مجموع برآیند مطالب یاد شده بر این مدعاست که بازار فولاد در ماه‌های آتی سال جاری در آرامش نسبی به‌سر خواهد برد و حداکثر می‌تواند با تحریک تقاضاهای سفته بازانه تا سقف 15درصد افزایش قیمت داشته باشد؛ ضمن آنکه کاهش بیش از 5 درصد قیمت‌ها نیز بسیار دور از ذهن است.

حسین خواجویی_تحلیل‌گر و کارشناس بازار فولاد