کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر ضرورت فهم صورت‌های مالی گفت: افزایش دانش مالی می‌تواند در فرآیند پیش‌بینی، تعصبات داوری را کاهش دهد و انتظار داشت بازار به‌ سمت کارآتر شدن سوق پیدا می‌کند.

 

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، حسن محمودی با انتشار قسمت اول از مطلبی با عنوان "ضرورت فهم صورت‌های مالی" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: توانایی در پیش‌بینی درست، مهم‌ترین عامل موفقیت در تصمیمات سرمایه‌گذاری است و وجه تمایز یک سرمایه‌گذار موفق، قدرت پیش‌بینی است که داشتن‌ این توانایی یک مزیت و دارایی ارزشمند محسوب می‌شود.

پیش‌بینی درست باعث کاهش ریسک و افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌شود. لذا سرمایه‌گذاران نیازمند ابزارهای لازم قدرتمند و قابل‌ اعتماد هستند که تا از طریق آن به ‌پیش‌بینی درست بپردازند.

فهم و درک صورت‌های مالی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل بنیادین است و مسیر مطمئنی را جهت گام‌ نهادن برای سرمایه‌گذاران‌ ایجاد می‌کند. مشاهده عالم واقع در جلسات و مجامع و در جراید و دنیای‌مجازی نشان می دهد سطح تحلیل‌گری و سواد سرمایه‌گذاری عمدتا در سطح نازلی قرار دارد. ظهور پدیده‌هایی مثل حباب‌های قیمتی در بازار سهام، وجود نوسانات بیش از حد در قیمت سهام نشان از ناکارآمدی بازار و رفتار بدون منطق بخش عمده سرمایه‌ گذاران دارد.

در چرایی چنین رفتاری در صورتی‌که در لابلای کتب مالی به ‌جست‌وجو پرداخته شود، مشاهده می‌شود بخش عمده‌ای از تئوری‌های مالی و اقتصادی بر‌این مفهوم استوار است که افراد عقلایی رفتار می‌کنند و در فرآیند تصمیم‌گیری، همه اطلاعات را در نظر می‌گیرند. در مکتب کلاسیک و نئوکلاسیک، فرض بنیادین رفتار عقلایی سرمایه‌گذاران و اتخاذ بهینه‌ترین تصمیمات در سرمایه‌گذاری است ولی در عالم واقع بطور گسترده مشاهده می‌شود رفتار سرمایه‌ گذاران در بسیاری از مواقع از تئوری‌های مالی تبعیت نمی‌کند .

در چرایی ‌این نوع رفتار، حدودا در سه دهه اخیر علم جدیدی تحت عنوان دانش مالی رفتاری شکل گرفت که به‌دنبال پاسخگویی به‌ این نوع رفتارها بود و به تدریج بینش‌های روانشناسی به‌علوم اقتصادی و مالی ورود کرد و ‌این پرسش مطرح شد ‌آیا بازارها کارآ هستند یا‌ اینکه در معرض تاثیرات رفتاری قرار دارند‌؟‌ آیا سرمایه‌گذاران عقلایی رفتار می‌کنند یا ‌اینکه اشتباهات احساسی و شناختی می‌تواند بر تصمیمات مالی آنها تاثیرگذار باشد‌؟

از سوی دیگر، محققان دانشگاهی به‌شواهد فراوانی دست یافتند که نشان‌دهنده رفتار غیرعقلایی و تکرار خطا در ارزیابی و قضاوت انسان است و بخش عمده‌ای از قوه درک انسان تابع احساسات است. پروفسور دانیل کانمن به‌ دلیل ورود بینش‌های روانشناسی به‌علوم اقتصادی به‌ویژه توجه به‌ قضاوت و تصمیم‌گیری افراد تحت‌شرایط عدم‌اطمینان و پروفسور ورنون اسمیت به‌ دلیل استفاده از تجربیات آزمایشگاهی به‌عنوان ابزاری در تحلیل‌های تجربی اقتصادی در سال ۲۰۰۲ مشترکا جایزه نوبل اقتصادی را به‌خود اختصاص دادند.

پروفسور کانمن در تحقیقات به‌این نتیجه رسید که تحت‌شرایط عدم‌اطمینان، تصمیمات انسان بطور سیستماتیک از تصمیمات پیش‌بینی شده توسط تئوری‌ های اقتصادی فاصله می‌گیرد و قضاوت و ارزیابی انسان ممکن است بر پایه میانبرهای ابتکاری و شاید غیرمستدل شکل بگیرد که بطور سیستماتیک از اصول اولیه علم اقتصاد و احتمال تبعیت نکند.

در واقع انسان دارای تمایلات و سوگیرهای رفتاری است و افراد با درجات متفاوتی در معرض ‌این سوگیری‌ها قرار دارند. سوگیری رفتاری به‌عنوان اشتباهات سیستماتیک در قضاوت تعریف شده است و بسیاری از رفتار افراد و سرمایه‌گذاران منتج به‌تصمیمات بهینه نمی‌شود و افراد در شرایط مختلف تصمیمات اقتصادی متفاوت و غیربهینه‌ای اتخاذ می‌کنند که از باورها، تمایلات، ترجیحات، قضاوت‌ها، قواعد سرانگشتی، قضاوت‌های غیر‌مستدل و ... نشات می‌گیرد. بطور کلی بخش عمده‌ای از قوه درک انسان تابع احساسات است و در نتیجه رفتار را شکل می‌دهد.

سوگیری‌های رفتاری به‌شدت سطح تحلیلگری و ارزیابی افراد را کاهش می‌دهد و باعث بروز رفتارهای غیرعقلایی و بروز خطا در ارزیابی و قضاوت می‌شود. لذا یکی از اهداف دانش مالی رفتاری، تلاش در جهت کاهش سوگیری‌های رفتاری در فرآیند سرمایه‌گذاری و کنترل رفتار است. سرمایه‌گذاران و تحلیلگران باید فرآیند پیش‌بینی و قضاوت و سرمایه‌گذاری و مدیریت سرمایه را بطور صحیح درک کنند.

فهم سرمایه‌گذاری و دانش مالی، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران را از دام ذهنیت‌گرایی و سو‌گیری‌های رفتاری به‌دور می‌دارد. افزایش دانش مالی می‌تواند در فرآیند پیش‌بینی، تعصبات داوری را کاهش دهد. به‌میزانی که دانش تحلیلگران و سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان بازار در حوزه دانش مالی افزایش یابد، می‌توان انتظار داشت بازار به‌سمت کارآتر شدن سوق پیدا می‌کند.

لذا در‌ برخی مقالات تلاش خواهد شد با دید علمی به‌هر یک از ابعاد سرمایه‌گذاری و تحلیلگری پرداخته شود و بابی شود جهت گسترش و اشاعه فرهنگ صحیح تحلیلگری و سرمایه‌گذاری. مهم‌ترین منبع برای تحلیلگران بنیادی صورت‌های مالی است. در تحقیقی که محسن خوش‌طینت تحت‌عنوان "اثرات ارائه صورت‌های مالی بر قضاوت سرمایه‌گذاران در تصمیمات سرمایه‌گذاری" در فصلنامه‌ بررسی‌های حسابداری و حسابرسی صورت داده، نتیجه‌گیری کرده استفاده از اطلاعات حسابداری می‌تواند در فرآیند پیش‌بینی، تعصبات داوری را کاهش دهد.

‌این تحقیق نشان می‌دهد آموزش و نحوه استفاده از صورت‌های مالی، اعتماد بیشتری روی اطلاعات ‌ایجاد می‌کند و استفاده‌کنندگان به‌ صورت‌های مالی اتکا بیشتری خواهند داشت.