علی سنگینیان*
میزان نفوذ صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار یا نسبت دارایی‌های تحت مدیریت این صندوق‌ها به محصول ناخالص داخلی(GDP)، یکی از معیارهای است که به صورت متعارف برای اندازه‌گیری عمق و توسعه بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این معیار نشان می‌دهد چه بخشی از منابع مالی قابل تخصیص به فعالیت‌های اقتصادی، به صورت متمرکز و حرفه‌ای از طریق سازوکارهای سرمایه‌گذاری جمعی مدیریت می‌شود.
از این‌رو، بالاتر بودن این نسبت، نشان دهنده توسعه‌یافتگی بازار و بلوغ نهادهای مالی فعال در آن بازار است.
بر اساس آمارهای منتشر شده توسط انجمن شرکت‌های سرمایه‌گذاری(ICI)، میانگین نسبت دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به محصول ناخالص داخلی در جهان، در حدود 34 درصد است و سهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار مالی آمریکا از محصول داخلی، تقریبا دو برابر میانگین جهانی است که نشان می‌دهد از این منظر هم بازار آمریکا بسیار جلوتر از بازار مالی کشورهای دیگر است. نکته قابل‌توجه دیگر در این نمودار، سهم اندک صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هند و چین است که نشان‌گر این است که به رغم رشد قابل ملاحظه بازار مالی در این دو کشور در سال‌های اخیر، هنوز آن‌ها فاصله بسیاری با میانگین جهانی دارند.
مقایسه این آمار با نسبت‌های بازار مالی ایران هم نشان می‌دهد که با احتساب دارایی حدود 27000 میلیارد ریالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران، سهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری از دارایی قابل مدیریت در بازار مالی کشور، در حدود 0/5 درصد است که بسیار کمتر از میانگین جهانی است و از این‌رو، لازم است اقدامات بیشتری در این حوزه پیگیری شود.
البته ضروری است، دولتمردان و مدیران بازار سرمایه هم دیدگاه خود را در مورد حضور اشخاص حقیقی در بازار سرمایه اصلاح کنند. چون حضور مستقیم مردم در بازار با تبعاتی چون رفتار توده‌ای و نوسان‌های ناخواسته همراه است و به همین دلیل، در بازارهای توسعه یافته، مردم کمتر به سرمایه‌گذاری مستقیم تشویق می‌شوند و عمدتا سرمایه‌گذاری آنها
به صورت غیر مستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازنشستگی انجام می‌شود.بنابراین انتظار می‌رود از این پس، به‌جای تلاش برای افزایش تعداد کدهای معاملاتی اشخاص حقیقی، تمرکز مسوولان بازار سرمایه بر افزایش تعداد و ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری و افزایش تعداد سرمایه‌گذاران از طریق این صندوق‌ها باشد.
*مدیرعامل تامین سرمایه امین