علی صادقین - ‌مدرس و پژوهشگر اقتصادی : نه رشد شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران در نخسین روز کاری هفته جاری و نه ریزش هفته‌های قبل معاملاتی لزوما دلیل بنیادی نداشتند، بلکه به‌نظر می‌رسد جذابیت قیمت سهام شرکت‌ها و تغییر روند بازار سهام طی معاملات روز چهارشنبه هفته گذشته اغلب سرمایه‌گذاران به‌ویژه حقیقی را مجاب به‌ خرید سهام در داد و ستد‌های روز شنبه کرد. در عین حال ممکن است طی معاملات امروز و فردا تحت‌تاثیر رفتار هیجانی شاهد تشکیل مجدد صف‌های فروش در بازار باشیم. نه در هفته‌های گذشته و نه طی معاملات روز شنبه لزوما فاکتور‌هایی که برای تصمیم‌گیری نهایی مهم هستند با تغییرات عجیب و غریبی همراه نشدند. یکی از مهم‌ترین فاکتور‌‌ها، تغییرات قیمت دلار محسوب می‌شود که دلار نیمایی در مرز ۲۳ هزار تومان و دلار در بازار آزاد بین ۲۷ تا ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان غالبا در حال نوسان است، بنابراین از منظر دلار نه ریزش‌های گذشته دماسنج بازار و نه رشد دیروز شاخص هیچ‌کدام توجیه‌ ندارند. به‌این مفهوم که اتفاق عجیبی از منظر دلار روی نداده است.

از منظر قیمت‌های جهانی بهای نفت، مس، روی، آلومینیوم، زنجیره فولاد، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در قیمت‌ها و سطوح نسبتا مناسبی قرار دارند. بر این اساس از چنین منظری هم شاهد اتفاق خاصی نیستیم چرا‌که از مدت‌ها قبل نیز ارزنده بودند. اتفاقا در تابستان به‌ویژه در صنایع سیمان و فولاد با مشکل برق مواجه بودیم. تقریبا از دو هفته گذشته این مشکل نیز مرتفع شد پس انتظار گزارش‌‌های بهتری در شهریور‌ماه و فصل پاییز خواهیم داشت. بنابراین از نظر تولید، احتمالا فروش مقداری و ریالی و نرخ‌های فروش محصولات اتفاقی در بازار روی نداده است.

رکورد فروش محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در هفته گذشته و حتی تا حدودی در داد و ستد‌های دیروز در بورس شکسته شد، از این‌رو دلیل رفتار‌‌های چند وقت اخیر سرمایه‌گذاران بیشتر تحت‌تاثیر هیجانی است که به‌واسطه مذاکرات و کاهش شدید نرخ ارز، افزایش نرخ بهره اوراق یا نرخ بهره کل اقتصاد و از طرفی رفتار هیجانی تکنیکالی در نقاط مقاومت و حمایت روی داده است.علاوه بر این با توجه به ‌عوامل مطرح شده درمی‌یابیم که در فضای کلی اقتصادی کشور رویداد خاصی به‌وقوع نپیوسته که سرمایه‌گذاران به‌دنبال دلیل بنیادی برای رشد روز گذشته یا دلیل بنیادی برای کاهش هفته قبل باشند. به‌نظر می‌رسد که ترس دسته‌‌جمعی که بعضا روی می‌دهد و شناسایی سود‌هایی را که در پی این اتفاق وجود دارد، دلیلی بر نوسانات و رفتار هیجانی بازار بتوان قلمداد کرد. از این‌رو تا زمانی‌که ابهامات مربوط به ‌بازگشت طرفین به‌میز مذاکرات مشخص‌تر شود، همچنان حرکت نوسانی (چند روز مثبت، چند روز منفی) را در بازار سرمایه شاهد خواهیم بود. همچنین با عنایت به ‌عدم‌چشم‌انداز نرخ ارز، نرخ بهره و سیاست‌های دولت جدید مبنی بر قیمت‌‌گذاری دستوری و نوع رفتار با بورس‌کالا حرکت پینگ‌پنگی تداوم پیدا خواهد کرد و این نوسانات تا زمان مشخص‌شدن روند مذاکرات ادامه‌دار است.

عمدتا تحلیل بنیادی به‌عنوان معیاری در جهت چینش یک سبد سرمایه‌‌گذاری در نظر گرفته می‌شود. سرمایه‌گذاران باید به ‌فروش شاخص‌های مالی ۳ ماهه بهار و تابستان (گزارش‌های ۶ ماهه) که احتمالا در اواخر مهر‌ماه منتشر خواهد شد، توجه کنند. از سویی گزارش‌‌های شهریور که در حال انتشار روی سایت کدال هستند نیز می‌تواند ملاکی دیگر برای تصمیم‌گیری در بازار سهام محسوب شود. در عین حال حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص در کنار فروش مقداری، ریالی و روند نرخ‌ها توام با در نظر گرفتن پتانسیل سود‌سازی تا پایان سال‌جاری باید مورد توجه سهامداران در راستای چینش پرتفوی باشد. رعایت حد سود و ضرر نیز ضروری خواهد بود. در صورتی‌که دید بلندمدت برای سرمایه‌‌گذاری در نظر گرفته می‌شود باید یک سبدی از محصولات سهام بنیادی با توجه و رعایت موارد ذکر‌شده چینش شود.