در مجموع ظرفیت تولید سالانه مجتمع های پتروشیمی ایران، بیش از ۱۷ میلیون تن ظرفیت نصب شده بدون استفاده قرار دارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ظرفیت اسمی نصب شده مجتمع های پتروشیمی کشور تا ابتدای سال جاری 58 میلیون و 500 هزار تن در سال بود، اما در سال 91 در مجموع 41 میلیون تن محصول پتروشیمی در کشور به تولید رسید.

فاصله 17.5 میلیون تنی بین تولید واقعی و ظرفیت نصب شده در مجتمع های پتروشیمی از میلیاردها تومان سرمایه گذاری بدون استفاده در این صنعت خبر می دهد.

این ظرفیت که در دو دهه گذشته با سرمایه ملی و از جیب ملت ایران ایجاد شده در واگذاری های چندسال اخیر به بخش خصوصی و غیردولتی واگذار شده است. اگرچه منطق حکم می کند بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی بیشتر به دنبال افزایش بهره وری و استفاده بهینه از تمامی ظرفیت ها باشد اما دلایلی موجب شده تا بخش خصوصی نیز با این سرمایه خوابیده و عدم النفع تحمیلی کنار بیاید.

مهمترین دلیل وجود این ظرفیت خالی در صنعت پتروشیمی، کمبود خوراک تحویلی به مجتمع های پتروشیمی است. هم اکنون اکثر قریب به اتفاق مجتمع های فعال پتروشیمی در ایران به اندازه کافی خوراک دریافت نمی کنند.

علی محمد بساق زاده مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی در خصوص دلایل وجود اختلاف بین ظرفیت اسمی نصب شده و تولید واقعی در صنعت پتروشیمی به خبرنگار تسنیم گفت: عوامل متعددی در وجود ظرفیت خالی در صنعت پتروشیمی دخیل است که بخشی از آن در بحث تأمین خوراک است، بخشی دیگر از تعمیرات پیش بینی نشده و لزوم اورهال تأسیسات در همان مجتمع یا مجتمع های پایین دستی دریافت کننده خوراک ناشی می شود و حتیگاهی موجودی انبارها و هماهنگی های بخش های مختلف موجب کاهش اجباری در بخش تولید در مقطعی از زمان می شود.

مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه از مجموع دلایل وجود اختلاف بین تولید واقعی و ظرفیت اسمی نصب شده در صنعت پتروشیمی کشور، سهم مسائل مربوط به تأمین خوراک 30 درصد است، تصریح کرد: در بحث تأمین خوراک نیز 30 درصد مسائل به بخش بالادستی نفت باز می گردد.

اگرچه به ساخت ابتدایی برخی مجتمع های پتروشیمی از نظر مکان یابی مناسب ایراداتی وارد است و این امر سالها در رساندن خوراک کافی به برخی واحدهای پتروشیمی چالش ایجاد کرده اما این کمبود خوراک بیش از همه از تأخیرهای بخش بالادستی صنعت نفت متأثر شده است.

بسیاری از مجتمع های پتروشیمی به خصوص واحدهایی که با خوراک اتان کار می کنند، چشم به افزایش تولید گاز کشور به ویژه در فازهای پارس جنوبی دوخته اند و تأخیرهای متعدد در پروژه های پارس جنوبی، سرمایه های بدون استفاده در صنعت پتروشیمی و کاهش چشمگیر بهره وری این صنعت را به دنبال داشته است. اما نکته قابل تأمل در این میان، کنار آمدن بخش خصوصی فعال در صنعت پتروشیمی با این مسئله است.

با واگذاری های صورت گرفته در 8 سال گذشته امروز بیش از 95 درصد صنعت پتروشیمی ایران با سرمایه نیمه دولتی ها و بخش خصوصی اداره می شود و طبق تمامی اصول منطقی و اقتصادی، بخش خصوصی به ادامه کار در یک فعالیت اقتصادی نمی پردازد مگر اینکه نفع آن از صرف هزینه و زمان برایش بیشتر باشد.

حال با وجود بیش از 17 میلیون تن ظرفیت بدون استفاده، چه مسئله ای موجب شده تا تولید مجتمع های پتروشیمی با زیر ظرفیت برای بخش خصوصی اقتصادی باشد؟

پاسخ این سوال در قیمت خوراک نهفته است. قیمت خوراک برای واحدهای پتروشیمی در طی سالهای گذشته آنچنان ارزان بوده که با تولید با ظرفیت 50 تا 70 درصدی نیز سود قابل توجهی برای سهامداران یک مجتمع پتروشیمی به همراه داشته است.

برنامه ریزی شده در وزارت نفت جدید با مدیریت بیژن نامدار زنگنه، 5 فاز پارس جنوبی با اولویت نسبت به تمامی پروژه های نفتی به بهره برداری برسند که پیش بینی شده است به موازات بهره برداری از این پروژه ها، اصلاحاتی در قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی صورت گیرد.