هالی الیات /سی‌ان‌بی‌سی

در ماه‌‌‌های گذشته، برخی بورس‌‌‌های اروپایی از جمله بورس آلمان، مانند دیگر بورس‌های بزرگ جهان عملکرد منفی داشته‌اند و سرمایه‌گذاران در این بازارها مجبور بوده‌اند، بر عوامل گوناگون که بر شاخص‌های اقتصادی و نیز عملکرد شرکت‌ها اثر می‌گذارند، تمرکز کنند. جو حاکم بر بازارهای مالی اروپا مثبت نیست و رفتارهای هیجانی در بین سرمایه‌گذاران کاملا مشهود است.

هفته گذشته، مثل هفته‌های قبل از آن، عملکرد بورس آمریکا منفی بود و در اروپا فعالان بازار مشغول ارزیابی انواع عوامل، از جمله تحولات ژئوپلیتیک، داده‌های اقتصاد، سیاست پولی بانک‌های مرکزی بزرگ، اثرات ضعف در اقتصاد چین و گزارش‌های عملکرد شرکت‌های بورسی بودند. یکی از تحلیلگران می‌گوید: «مجموعه عواملی که سبب ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران می‌شود، قدرتمند است، به همین دلیل می‌‌‌توان انتظار داشت برای مدتی دیگر ضعف در بازارهای مالی ادامه پیدا کند. سرمایه‌گذاران شاهد تداوم اثرگذاری همه‌گیری کرونا و جنگ اوکراین بر زنجیره‌های تامین و نرخ‌های تورم هستند. ریسک‌های ژئوپلیتیک در حال افزایش است و بانک‌مرکزی اروپا در آینده نه‌چندان دور مجبور می‌شود اقداماتی برای مهار تورم انجام دهد. به همین دلیل بی‌ثباتی و جو منفی در بازارها ادامه پیدا می‌کند.»

از دید کارشناسان، اقدامات بانک‌های مرکزی و دولت‌ها در آمریکا، اروپا، روسیه و چین بر بورس‌ها تاثیرات فراگیر دارد؛ زیرا این اقدامات سرعت رشد یا کاهش نرخ‌های تورم و بسیاری از موضوع‌های دیگر را تعیین می‌کند. این هفته فعالیت بازارهای مالی تحت‌تاثیر خبرهای منفی از اقتصاد چین، پیش‌بینی‌های جدید از افق اقتصاد جهان، اخبار مربوط به حرکت سوئد و فنلاند به سمت عضویت در ناتو و اظهارنظرهای مقامات بانک‌های مرکزی بزرگ بوده است. به‌ویژه در اروپا سرمایه‌گذاران اخیرا به تحولات ژئوپلیتیک توجه کرده‌اند. دولت‌های سوئد و فنلاند اعلام کرده‌اند برای عضویت در ناتو درخواست خواهند داد. این تحول تاریخی برای این دو کشور شمال اروپاست که طی دهه‌‌‌های متمادی سیاست بی‌طرفی را دنبال کرده‌اند. حمله روسیه به اوکراین سبب شده است تا دیدگاه دولت‌های یادشده درباره امنیت تغییر کند. آنها نگران تهدیدهایی هستند که از جانب روسیه وجود دارد. دولت فنلاند معتقد است، عضویت در ناتو امنیت این کشور را به حداکثر می‌رساند. اما روسیه هفته پیش هشدار داد که این عضویت، واکنش مسکو را در پی خواهد داشت. البته مشخص نیست که این واکنش تا چه حد شدید خواهد بود.

به هر حال، حالا موضوع عضویت دو کشور یادشده در ناتو و واکنش احتمالی روسیه، به عوامل موثر بر بازارهای مالی تبدیل شده است. وضعیت عرضه انرژی روسیه به اروپا مدت‌‌‌هاست مطرح است و اهمیت بالایی دارد؛ زیرا رشد قیمت انرژی سبب ضعف اقتصادهای اروپایی شده و می‌تواند سبب رکود شود. تحولات اخیر در اقتصادهای اروپایی سریع و بزرگ بوده و این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد. سرمایه‌گذاران باید بر تعداد زیادی از عوامل تمرکز داشته باشند و البته با احتیاط رفتار کنند. انتظار می‌رود، در ماه‌های آینده برخی ابهام‌ها رفع و از نگرانی‌ها کاسته شود.