بررسی ترازنامه سال‌های اخیر ایران خودرو و سایپا نشان می‌دهد که زیان خالص دو تولیدکننده بزرگ کشور در ۶ ماه ابتدایی سال، نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته کاهش یافته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، اگرچه صورت‌های مالی دو خودروساز بزرگ کشور حاکی از زیان‌سازی است اما به هر روی ایران‌خودرو و سایپا به عنوان لیدرهای گروه خودرو و گاه بازار سهام به شمار می‌روند و بررسی‌ها نشان می‌دهد این دو شرکت به تدریج از زیان انباشته خود می‌کاهند. این روند به ویژه از ابتدای امسال و با شروع عرضه خودرو در بورس کالا و رهایی از قیمت‌گذاری دستوری شورای رقابت آغاز شده است.

شرکت ایران‌خودرو در سال ۱۳۴۱ با نام اولیه شرکت سهامی خاص کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال ثبت شد. این شرکت در مهرماه ۱۳۴۲ با هدف تولید انواع خودرو و قطعات مربوط به آن شروع به کار کرد و سهام آن در اواخر سال ۱۳۷۱ در بورس اوراق بهادار تهران با نماد «خودرو» عرضه شد.

در حال حاضر فعالیت اصلی ایران خودرو، تولید قطعات بدنه، موتور، تولید و مونتاژ انواع اتومبیل‌های سواری و وانت است. سهام این شرکت هم‌اکنون در بازار دوم بورس و در گروه خودرو و ساخت قطعات معامله می‌شود. ایران خودرو با ارزش بازاری حدود ۵۵ هزار و ۳۲۳ میلیارد تومان بزرگترین شرکت این گروه به حساب می‌آید.

شرکت ساپیا نیز در سال 1344 تاسیس شده است. نخستین خودرو‌های این شرکت، محصولات شریک فرانسوی آن، سیتروئن بودند در ادامه سایپا طی توافقی با شرکت رنو، رنو 5 را تولید می‌کرد. با پیروزی انقلاب اسلامی، دولت شرکت سایپا را در 16 تیر 1358 به مالکیت خود درآورد.

در سال 1372 سایپا خط تولید یکی از پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ ایران یعنی پراید را افتتاح کرد. در حال حاضر فعالیت اصلی سایپا، ساخت و فروش انواع خودرو سبک و سنگین و اجزاء و لوازم قطعات یدکی آنها و فروش فرآورده های مذکور است.

سهام این شرکت هم اکنون در بازار دوم بورس و در گروه خودرو و ساخت قطعات معامله می‌شود؛ سایپا با ارزش بازاری حدود 50 هزار و 441 میلیارد تومان پس از ایران خودرو بزرگترین شرکت این گروه به حساب می‌آید.

ترکیب سهامداران ایران خودرو

شرکت تدبیر سرمایه آراد با در اختیار داشتن ۱۵ درصد از سهام ایران خودرو بزرگترین سهامدار عمده این شرکت محسوب می‌شود. شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو و شرکت سپهر کیش ایرانیان نیز هر کدام با تصاحب به ترتیب ۱۰٫۵۹ و ۱۰٫۲۶ درصد از سهام خودرو دیگر سهامداران عمده این شرکت به حساب می‌آیند. گفتنی است ۲۹٫۲۳ درصد از سهام ایران خودرو در اختیار سهامداران خرد است. گراف زیر ترکیب سهامداران عمده ایران خودرو را نشان می‌دهد.

ترکیب سهامداران ایران خودرو

ترکیب سهامداران سایپا

در ترکیب سهامداران سایپا نیز سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(معاف از مالیات) با در اختیار داشتن 16.81 درصد از سهام شرکت سایپا، بزرگترین سهامدار این شرکت محسوب می‌شود. موسسه صندوق حمايت وبازنشستگي كارکنان فولاد و شركت سرمايه گذاري گروه صنعتي رنا نیز هر کدام با تصاحب به ترتیب 15.53 و 15.49 درصد از سهام خودرو دیگر سهامداران عمده این شرکت به حساب می‌آیند گفتنی است 28.08 درصد از سهام سایپا در اختیار سهامداران خرد است. گراف زیر ترکیب سهامداران عمده سایپا را نشان می‌دهد.

ترکیب سهامداران سایپا

بازدهی سهام خودروسازان در مقایسه با شاخص کل

بررسی بازدهی سهام دو غول خودروسازی کشور یعنی ایران خودرو و سایپا نشان از آن دارد که در بلندمدت، این دو نماد از صنعت خود بازدهی بیشتری کسب کرده‌اند؛ به طوری که در بازه زمانی 3 ساله شرکت ایران خودرو و سایپا موفق شده‌اند به ترتیب 690 و 503 درصد بازدهی کسب کنند در حالی که در همین حین بازدهی صنعت خودرو 407 درصد بوده است.

همچنین مقایسه این دو نماد با بازدهی شاخص‌ کل بورس حاکی از بازدهی تقریبا دو برابری این نماد «خودرو» و «خساپا» نسبت به رشد نماگر اصلی است.

در بازه زمانی کوتاه‌مدت اما اعداد و ارقام کمی متفاوت است؛ در حالی که نماد خودرو همواره بیش از صنعت خود بازدهی کسب کرده است، شرکت سایپا با نماد «خساپا» بازدهی کمتر از میانگین رشد صنعت خود داشته است.

جدول بازدهی دوره‌ای خودرو و خساپا در مقایسه با شاخص کل

سود و زیان خودروسازان

زیان خالص ایران خودرو پس از رشد ۱۹۵ درصدی در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل خود، در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۸ درصد کاهش داشته و عدد ۱۱ هزار و ۹۳ میلیارد تومان را ثبت کرده است.

همچنین مقایسه صورت‌های مالی نیمه نخست سال ۱۴۰۱ با مدت مشابه سال ۱۴۰۰ حکایت از آن دارد که زیان خالص ایران خودرو با کاهش کم‌سابقه ۹۲ درصدی روبه‌رو شده و به رقم ۳۹۵ میلیارد تومان رسیده است.

زیان خالص تولیدکننده بزرگ دیگر، شرکت سایپا، پس از رشد دو برابری در سال 1400 نسبت به سال گذشته خود یعنی 99، عملکرد مناسبی در 6 ماه ابتدایی سال 1401 ثبت کرده است؛ در مقایسه با همین بازه زمانی در سال 1400، زیان خالص این شرکت 66 درصد کاهش یافته است و رقم هزار و 625 میلیارد تومان را ثبت کرده است.