مجید قاسمی فیض‌آبادی
يك نظرسنجي ميداني از فعالان بازار سهام نشان مي‌دهد كه تغيير نحوه محاسبه شاخص در بورس تهران اجتناب‌ناپذير است. در واقع شاخص فعلي كه جايگزين شاخص قيمت در سال 1387 شد، معيار نامناسبي براي نمايش تحركات كلي بازار سهام است.
 بايد در نظر داشت كه شاخص كنوني ايرادات اساسي داشته كه نمي تواند براي ارزيابي فضاي كلي بازار سهام مورد عنايت باشد. دلايل متعددي در اين‌باره وجود دارد كه مهم‌ترين آنان براي توضيح عدم كارآيي شاخص كنوني به شرح ذيل مي‌باشد:
 • در شاخص كنوني، سود نقدي شركت‌ها در زمان بازگشايي نماد سهام آنان پس از مجمع از مخرج كسر محاسبه بازدهي كسر مي‌گردد كه سبب بيش‌افزايي در محاسبه شاخص مي‌گردد. دليل اين موضوع تلاش براي جلوگيري از نزول شاخص در دوران نزول بوده است.
 • سود نقدي محاسبه شده در شاخص كنوني در دنياي واقعي با تاخير تا 8 ماه به سرمايه‌گذار پرداخت مي‌گردد كه در شاخص پس از مجمع شناسايي مي‌شود.
 • شاخص كنوني، يك شاخص قيمتي نبوده و براي دوره خاص كسادي بازار طراحي شده و قابليت استفاده در دوران رونق بازار را ندارد، زيرا كه گمان مي‌رود به سمت كاهش چسبنده باشد، هر چند كه در جهت افزايش بي‌محدوديت به نظر مي‌آيد. 
شاخص فعلي متناسب با رويكردهاي پوپوليستي دولت قبل وبراي نشان دادن بيش از اندازه رشد قيمت‌ها و شاخص در بازار سهام طراحي شد و بيشتر كاربردي سياسي تا اقتصادي دارد.
 • شاخص به سرمايه‌هاي بزرگ و شركت‌هاي بزرگ حساسيت زيادي داشته كه همين موضوع سبب رشد فزاينده آن به دليل رشد قيمت سهام شركت‌هاي بزرگ و نه كل بازار، مي‌شود.
 • به دليل ناراستي شاخص اينروزها سازمان بورس تحت فشار زياد براي كنترل بازار از سوي دولتمردان است، كه اين موضوع سبب تلاشها براي توقف رشد شاخص با مداخله مستقيم در روند طبيعي بازار سهام شده است، در حالي كه با واقعي كردن شاخص و پذيرش اشتباهات شاخص و رويكرد سياسي طراحي شده آن در دولت قبل؛ مي‌توان بازار را از فشار زياد رهانيد و سرمايه‌گذاران را از نگراني برون برد.
 • فرمول نادرست شاخص و خروجي رشد يابنده آن كه شائبه حباب در بازار را در زمان‌هاي رونق بازار ايجاد مي‌كند، سبب شده كه يك فشار رواني براي كنترل شاخص در بورس در دوره‌هاي شكوفايي بازار ايجاد شود و سياست‌هاي توصيه به عرضه بيشتر، هشدار حباب و خريد كمتر در بازار به جهت رهايي از فشارهاي برون بازاري در پيش گرفته شود. اين در حالي است كه با اصلاح نحوه محاسبه شاخص مي‌توان، هم از فشار برون بازاري جست و هم نمايه‌هاي بازار را واقعي نمود و هم مانع رشد طبيعي بازار در دوران رونق نگرديد. در اين صورت ضرورت اصلاح سريع فرمول محاسبه شاخص اجتناب‌ناپذير مي‌نماياند.