صنعت بانکداری در ایران شاید از معدود صنایعی باشد که چه در شرایط جنگی و چه در شرایط تحریم همچنان سود می دهد.فرقی برای این صنعت هم نمی کند که چه دولتی بر مسند کار باشد.دولت سازندگی،اصلاحات و یا اصولگرایی و یا هر دولت دیگری نتوانسته و یا نخواسته این صنعت پر پول را تکانی بدهد.
هر روز بر حجم و اندازه بانکهای کشور افزوده شده و با نگاهی به روند گذشته و فعلی می توان آینده پرپول تری را نیز برای صنعت بانکداری کشور ترسیم کرد.اما در سال های اخیر با پدیده نادری در کشور روبرو هستیم که شاید در هیچ کشور دیگری نبوده و نخواهد بود.
بانکهایی که نیستند اما با پول های واقعی در حال ارتزاق و کسب و کار هستند.این پدیده هر روز نیز در حال بسط فعالیت خود است و هنوز مسوولی پیدا نشده که به این موضوع واکنشی نشان دهد.شاید نان قرض دادن به یکدیگر دلیلی باشد که مسوولان مرتبط با صنعت بانکداری نتوانند و یا نشود که به پدیده بانکهای تخیلی تشر بزنند.
اما جریان چیست؟اکنون وضعیت جمع آوری پول در بازار پولی و اقتصاد کشور به گونه ای شده که هر شرکت،سازمان و یا نهادی به خود اجازه داده که بدون مجوز یا با مجوز شفاهی و لابی اقدام به گرفتن پول از مردم و یا شرکتها می کنند.
موسسات مالی و اعتباری که در اطلاعیه های بانک مرکزی جایی ندارند و مجوزی از شورای پول و اعتبار نگرفته اند به راحتی آب خوردن حتی سابقه تاسیس ۳۰۰ تا ۵۰۰ شعبه را هم به ثبت رسانده اند و از آب خوردن هم راحت تر پول مردم را حبس می کنند.
این روزها هم که اضافه کردن جمله " تحت نظارت بانک مرکزی " بر روی تابلو این بانکهای تخیلی مد روز شده و بانک مرکزی نیز انگار این جمله را به این بانکها بصورت اشانتیون واگذار کرده است!
پول های واقعی مردم و شرکتها هم با حربه سود بالا به این بانکها سرزیر شده اند و برخی از این موسسات با همین پول های بادآورده سودای بانک شدن نیز دارند!
همین چند روز پیش بود که خسروی وفا عضو هیات اجرایی کمیته المپیک از فروش ملک این کمیته و واریز پول این ملک به یک موسسه خبر داده و گفته که این موسسه با این پول بانک نیز شده است!
ماجرا وخیم تر از این حرف هاست.ماجرایی که اگر بانک مرکزی به خود نجبند و وضعیت را از شرایط فعلی خارج نکند شبه بانک ها به رقیب جدی برای بازارهای پولی واقعی تبدیل خواهند شد.
شاید اگر این بانکهای به اصطلاح خودشان " تحت نظارت بانک مرکزی" به افراد و سازمان های گردن کلفت وابستگی نداشتند بانک مرکزی بیش از پیش قدرتمند تر بود و بساط آنها رابر می چید.
اما گویا زور این شبه بانک ها و صندوق ها پر زورتر از مردان نشسته در ساختمان شیشه ای است که یک شبه مجوزهایی از این ساختمان خارج شده و صبح فردایش مردم با صندوق و یا موسسه ای جدید در سطح شهر و کشور مواجه می شوند.نمونه هایی چون بانک آریا و تات که مصداق همین موضوع بودند اکنون باید تجربه خوبی برای مدیران باشد تا از ادامه حیات و بزرگ شدن غیر واقعی این بانکها موسسات پولی – مالی شود.
باید توجه داشت که در هیچ جای دنیا وضعیت فعلی صنعت بانکداری ایران قابل مشاهده نیست و شاید شرایط آسان و سهل تاسیس بانک از دلایل بروز وضعیت فعلی باشد.وقتی با تورم ۴۰ درصدی تنها با ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان می شود بانکدار شد(باید توجه داشت که قیمت یک ملک ساده ۲۰۰ متری در شمال تهران دو میلیارد تومان هست)پس ۳۰۰ یا ۴۰۰ میلیارد تومان چیزی نیست.
وقتی یک بانک تازه وارد خصوصی با ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه در عرض دو سال منابع خود را به ۸ هزار میلیارد تومان می رساند پس رشد بانک های تخیلی برای بعضی ها کار نان و آبداری است که در هیچ جای دنیا نمی توان ان را پیدا کرد!
مراقب باشیم که همیشه در اقتصاد بر روی پاشنه تورم ۴۰ درصدی و سود سپرده ۲۰ درصدی نمی چرخد و باید از ان زمانی ترسید که با این تعداد و حجم موسسات و صندوق ها تورم متناسب با سودها شود . ان گاه خواهیم دید که چه تعداد موسسه ورشکسته خواهیم داشت و چه تعداد از این موسسات برای بقا به برهم زدن سایر بازارها اهتمام خواهند داشت . به قول معروف باید سر مار را پیش از ان که بزرگ شود زد !