حسام عقبایی

نگاهی به وضعیت بازار مسکن در دهه 60 و 70 کشور ما را با این واقعیت روبرو می کند که رشد تقاضا برای مسکن استیجاری در این دو دهه شروع شده است. در واقع تقاضا برای مسکن استیجاری به این معنی است که هر روز از تعداد خانواده هایی که دارای خانه هستند، کاسته شده و به جمعیت مستاجرین در کشور افزوده شده است.

اولین پیامی که از افزایش تقاضا برای مسکن استیجاری متوجه می شویم این است که میزان تولید مسکن در کشور با میزان تقاضای موجود در بازار به هیچ وجه همخوانی ندارد. اینکه مسکن به میزان کافی در کشور تولید نشده است، مسئله ای است که همواره به عنوان مشکل اصلی به آن پرداخته شده است.

یکی از دلایل اصلی رشد تقاضا در بازار مسکن مربوط می شود به میزان ازدواج در کشور. اما این تقاضا در دهه 80 تغییراتی داشت است. در این دهه شاهد بوده ایم که به دلیل افزایش مشکلات و مسائل اقتصادی، تقاضا برای ازدواج تا حدودی کاسته شده است. با توجه به این مشکلات که سد راه جوانان قرار دارد، امروز شاید کمتر جوانی را پیدا کنیم که به دنبال ازدواج و تشکیل خانواده باشد. این مسئله در جوامع شهری علی الخصوص شهرهای بزرگ بیشتر قابل مشاهده است.

جوانان در شهرهای بزرگ به مراتب کمتر از شهرهای کوچک و مناطق روستایی به دنبال ازدواج و تشکیل خانواده هستند. شاید در وهله اول این طور به نظر برسد که این مسئله، یعنی کاهش تقاضا برای ازدواج در بین جوانان، باعث شود که تقاضا برای مسکن کاهش یابد. اما در عمل شاهد هستیم که این اتفاق نمی افتد. امروز در سطح کشور به خصوص در شهرهای بزرگ شاهد هستیم که پدیده ای تحت عنوان نیاز به مسکن مجردی به سرعت در حال رشد است.

دلیل اصلی این مسئله این است که امروز در بین خانواده های ایرانی شاهد هستیم که جوانانی که حاضر به ازدواج نیستند به دلیل اختلافاتی که با خانواده های خود پیدا می کنند، به دنبال این هستند تا برای خود زندگی مستقل تشکیل دهند. اگر چه این مسئله در گذشته در فرهنگ خانواده های ایرانی جایی نداشت و زندگی مستقل فرزندان، قبل از ازدواج، به نوعی مذموم  دانسته می شد. اما امروز شاهد هستیم که این مسئله تبدیل به یک امر عادی در جامعه شده است.

هر چند شیوع این پدیده در جامعه به گفته کارشناسان می تواند تبعات سوئی به لحاظ اجتماعی به دنبال داشته باشد، اما باید قبول کنیم که این پدیده در کشور، بخصوص در شهرهای بزرگ به سرعت در حال رشد است. بنابراین این پدیده در گذشته به دلیل اینکه بروز چندانی در جامعه نداشت، به بخش مسکن کشور فشار نمی آورد. امروز شاهد هستیم که تقاضا برای مسکن مجردی، خود را در قامت یک نیاز اصلی به بخش مسکن کشور بخصوص در شهرهای بزرگ تحمیل کرده است.

این مسئله با توجه به اینکه پیش بینی می شود، در چند سال آینده به روند رو به رشد خود ادامه دهد باید مورد توجه مسئولان قرار بگیرد. بی شک برای اینکه بتوانیم به نیازهای موجود در در بازار مسکن از جمله رشد تقاضا برای مسکن مجردی پاسخ مناسب دهیم، باید به سمتی برویم که میزان تولید مسکن را در کشور افزایش دهیم. تنها از راه افایش تولید است که می توانیم بازار مسکن را کنترل کنیم.          

رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران