برخلاف یک ماه پیش، طی هفته گذشته شاهد بازاری پر تلاطم همراه با نوسانات غیر منطقی و سرگردانی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار بودیم. به گونه ای که در هیچکدام از این نوسانات دلیل بنیادی خاصی وجود نداشته و وقایع خارج از اختیار سرمایه گذاران منجر به اینگونه رفتارها شده است. بدون شک دو مورد از این اتفاقات تاثیر منفی نیز بر بازار سهام گذاشت که مربوط به بستن نمادهای پرمعامله و ابلاغ دستورالعمل جدید معاملات اعتباری توسط هیئت مدیره سازمان بود.

بررسی های به عمل آمده نشان می دهد حدود 25 درصد از ارزش معاملات در روزهای پایانی دو هفته گذشته مربوط به نمادهای متوقف پالایشگاه های بندرعباس و تبریز،سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی،ذوب آهن و  پتروشیمی های کرمانشاه و شیراز بود که به احتمال فراوان معاملات اعتباری نیز بر روی این نمادها صورت گرفته است. بسته شدن نمادهای مذکور از یک سو و اعمال محدودیتهای جدید معاملات اعتباری از سوی دیگر می تواند سهامداران و کارگزاران را در تسویه حساب های اعتباری خود با مشکلاتی رو به رو سازد.

عدم گشایش نمادهای متوقف تا موعد تسویه حسابهای اعتباری باعث خواهد شد تا به دلیل بلوکه شدن دارایی های سهامداران، امکان پرداخت به موقع تعهدات هم حذف شود. در نهایت این امر باعث ایجاد ناسازگاری هایی بین کارگزاران و مشتریان و همچنین کارگزاران و مرکز سپرده گذاری و تسویه وجوه خواهد شد. از سوی دیگر گشایش دیرهنگام این نمادها نیز موجب می شود حجم عرضه در این نمادها تا پایان ماه به شکل قابل توجهی بالا باشد که نتیجه این امر چیزی جز افت محسوس قیمت ها و تضییع حقوق سهامداران نخواهد بود.

دراین میان اگرچه اهتمام سازمان بورس و اوراق بهادار در جهت ساماندهی معاملات اعتباری قابل ستایش بوده و موجب نظام مند شدن معاملات اعتباری و کاهش ریسک نکول برای کارگزاران می شود اما محتوای محدود کننده دستورالعمل جدید تا حد زیادی موجب ایجاد نگرانی در بازار سرمایه شده است.

بنظر می رسد این اقدامات در صورتی که بیشتر در راستای قانونمند کردن اعتبارات بود تا محدود کردن آن و در صورتی طی یک فرایند مدت دار انجام می شد، نه تنها پیامد بهتری را به همراه داشت بلکه از ایجاد شوک های ناگهانی به بازار نیز جلوگیری می کرد.

بنابراین و با توجه به این توضیحات،اقدامات اخیرسازمان بورس در جهت شفاف سازی و رعایت حقوق سهامداران و نهادهای مالی نه تنها به مصلحت آنها نخواهد بود بلکه به مثابه شوک های پی در پی است که باعث ایجاد اختلال و نابسامانی در بازار شود.

در شرایطی که در ماه های اخیر نقدینگی لجام گسیخته جامعه از سمت بازارهای سوداگرانه به سمت بازار مولد و زاینده ای مانند بورس اوراق بهادار هدایت شده سازمان بورس به عنوان نهاد مسئول بازار باید مصلحت اندیشی بیشتری را دست مایه اقدامات خود قرار داده و با برخی تصمیمات غیرمسئولانه موجب گریزان شدن صاحبان سرمایه از این بازار نشود.

نگارنده : یک کارگزار بورس