بین قیمت نفت و سایر کامودیتی‌ها ارتباط مستقیم وجود دارد. اگر افت قیمت نفت به دلیل کاهش تقاضا در اثر ضعف اقتصادی باشد طبیعی است که این کاهش تقاضا در فلزات اساسی نیز دیده شده و موجب افت آنها نیز می‌شود.

در یک سال و نیم گذشته قیمت نفت و فلزات اساسی ریزش شدیدی داشته اند، نفت از محدوده 110 دلار در 18 ماه پیش اکنون به محدوده 38 دلار سقوط کرده است و طبیعی است که این موضوع از چند منظر در اقتصاد کشور قابل تحلیل و بررسی است.

بین قیمت نفت و سایر کامودیتی­‌ها ارتباط مستقیم وجود دارد. اگر افت قیمت نفت به دلیل کاهش تقاضا در اثر ضعف اقتصادی باشد طبیعی است که این کاهش تقاضا در فلزات اساسی نیز دیده شده و موجب افت آن­ها نیز می‌شود. همان‌گونه که از جدول زیر نیز قابل برداشت است افت قیمت نفت همراه با افت فلزات اساسی دیگر نیز شده است که همگی سقوط شدیدی را تجربه کرده‌اند.



در حال حاضر حدودا 30 درصد کل بورس کشور را شرکت‌های پتروشیمی و شیمیایی تشکیل می‌دهند، 8 درصد آن را محصولات نفتی ، 10درصد آن را محصولات فلزی ، 5درصد معدنی‌ها و حدودا 9درصد کل بورس نیز مربوط به هلدینگ‌هایی است که صنایع فوق در آن نقش محوریت را دارند. در چنین شرایطی حدودا 60درصد بورس کشور وابستگی مستقیم به قیمت‌های جهانی دارد که هرچند اتفاقات داخلی در فراز فرود آن بی‌تاثیر نیست اما افت قیمت نفت، مشتقات نفتی و فلزات اساسی به شدت تاثیر منفی بر بازار سرمایه داشته است. در جدول زیر ارتباط بین قیمت نفت و ارزش ریالی بازار بورس از سال 1387 مورد بررسی قرارگرفته است، همان‌گونه که از جدول فوق نیز مشخص است بین این دو موضوع عملا ارتباطی وجود ندارد. چرا که با رشد قیمت نفت، قیمت دلار نیز زیاد شده است و طبیعی است در برخی از مواردی که نفت کاهش پیدا کرده و انتظار بر این بود که ارزش بورس کم شود، با رشد ارزش دلار عملا این دو متغیر خنثی و بی‌ارتباط شدند.



اما در نمودار زیر قیمت دلار خنثی شده و ارزش دلاری روزانه مجموع شرکت­‌های پذیرفته شده در شرکت بورس و اوراق بهادار تهران با قیمت نفت مورد بررسی قرار گرفته است. همان­‌گونه که از این نمودار بر می‌­آید بین این دو متغیر ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. در واقع ارزش بورس کشور اگر به دلار محاسبه می­‌شد ارتباط تنگاتنگی با قیمت نفت داشت. البته در برهه‌ای از سال 90 الی 92 بورس کشور آن­‌گونه که نفت رشد داشت رشد نکرد که طبیعی نیز بود. کشور با تحریم­‌هایی مواجه بود و رقم فروش قیمت نفت دقیقا در اختیار کشور قرار نمی­‌گرفت. در شرایط غیر تحریمی با قیمت‌­های نفت در آن سال­‌ها قطعا شاخص رشد بسیار بیشتری را ثبت می­‌کرد و حتی شاید نیز از محدوده 100 هزار نیز می­‌گذشت. در حال حاضر اما با افت قیمت نفت، بازار سرمایه مقداری مقاومت نشان داده که انتظار می‌­رود در صورتی که نفت در همین قیمت­‌ها تثبیت شود مقداری افت در شاخص بورس را شاهد باشیم، روندی که در روزهای گذشته شروع شده است.



کاهش قیمت نفت موجب کاهش قیمت مواد اولیه و قیمت فروش در صنایع پتروشیمی و شیمیایی و پالایشگاهی می‌­شود. با توجه به این­که این شرکت‌ها دارای حاشیه سود است در نتیجه کاهش سود‌آوری آن­ها را در پی دارد. این موضوع برای صنایع فلزی، معدنی و ... نیز صادق است. علاوه بر این با کاهش قیمت نفت و مشتقات نفتی، فلزات اساسی و معدنی­ ها، کسری بودجه دولت زیاد شده و دست دولت برای بودجه های عمرانی نیز بسته می‌­شود. در واقع درآمد دولت از نفت صرفا متوجه به پرداخت یارانه و حقوق کارکنان خواهد شد. این موضوع می‌تواند موجب رکود در صنایع ساختمان، سیمان، کاشی و سرامیک و ... شود. هم­چنین با کسری بودجه دولت شرکت های پیمانکاری نیز به جای دریافت پول تنها از دولت طلبکار می شوند که این موضوع نیز موجب کاهش افت ارزش بورس و شاخص می شود. در نهایت این سیکل معیوب تا پایین بردن عدد شاخص بورس پیش می­‌رود