فریبا نهاوندی/آرمان

 ایرانیان سال‌هاست که از خودرو‌های خارجی استفاده می‌کنند، اما به دنبال اجرا شدن برجام موضوع افزایش واردات خودرو‌های خارجی و همچنین سرمایه‌گذاری خودرو‌سازان خارجی در ایران به نقطه تازه‌ای رسیده است. آنطور که اظهارنظر‌ها نشان می‌دهد یکی از محور‌های اصلی سفر رئیس جمهور و مسئولان ایرانی به اروپا مذاکره با خودروسازان خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران بوده است. در این شرایط این سوال پیش می‌آید که وضعیت خودروسازان داخلی چگونه خواهد شد؟

افزایش کیفیت یا کاهش قیمت؟
در سال‌های اخیر انتقادات زیادی به خودرو‌های تولید داخل وارد شده است. شاه بیت انتقاد منتقدان این است که خودرو‌های داخلی کیفیت پایین و قیمت گرانی دارند. در حالی این بازار با ورود خارجی‌ها از انحصار خارج می‌شود که با مواضع اخیر رئیس شورای رقابت و همچنین برخی موارد قیدشده در اصلاحیه قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو، ابهام‌ها پیرامون چگونگی و مرجع قیمت‌گذاری خودروهای داخلی افزایش یافته است. از چند سال پیش شورای رقابت وارد حوزه قیمت‌گذاری خودروهای داخلی شد. با این حال رئیس شورای رقابت اخیرا از احتمال خروج این شورا از حوزه قیمت‌گذاری این محصولات خبر داده است. رضا شیوا اعلام کرده که مرجع تشخیص انحصاری بودن یا نبودن یک بازار، شورای رقابت است. بنابراین این شورا در صورت تشخیص رقابتی بودن بازار خودرو از این حوزه خارج خواهد شد. وی البته تاکید کرده که شورای رقابت حتی در صورت خروج از حوزه قیمت‌گذاری خودروهای داخلی، هر زمان که لازم باشد دوباره به این حوزه ورود خواهد کرد. این وضعیت در حالی است که تا چند سال پیش، قیمت‌گذاری خودروهای داخلی توسط کمیته قیمت‌گذاری مستقر در وزارت صنایع و معادن وقت و قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی توسط سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان صورت می‌گرفت.

وام‌های راهگشا
به نظر می‌رسد حمایتی که همین چند ماه پیش دولت از خودرو‌سازان انجام داد و بر اساس آن 110 هزار خودرو با وام 25 میلیون تومانی به فروش رفت، خودروسازان را وسوسه می‌کند در دوران رقابت به فروش خودرو از طریق وام، آن هم وام‌های بدون کارمزد رو بیاورند. روز گذشته مهر در گزارشی نوشت گشت و‌گذاری در بازار و نمایندگی‌های فروش خودروسازان داخلی و نمایندگی‌های فروش خودروهای خارجی نشان می‌دهد وام بدون کارمزد از سوی خودروسازان داخلی و این نمایندگی‌ها در حال ارائه به مردم است تا بلکه بتوانند خودروهای آنها را بخرند در حالی که تا پیش از شرایط جدید اقتصادی و ورود رقبا، خبری از این شرایط نبود و مشتریان، کمترین ارزشی را هم برای خودروسازان نداشتند. به عنوان مثال، یکی از شرکت‌های نماینده خودروساز خارجی فروش چندین مدل خودرو خارجی را از یک برند اروپایی، در دو شرایط نقدی و اقساطی تدارک دیده است به نحوی که در شرایط نقدی، بین ۳ تا ۶ میلیون تومان تخفیف نقدی در نظر گرفته شده و حتی بیمه بدنه رایگان نیز به آپشن‌های فروش نقدی اضافه شده است در حالی که در نوع اقساطی نیز وام بدون کارمزد با اقساط ۶ تا ۲۴ ماهه در نظر گرفته شده است. همچنین در این نوع از فروش، هزینه‌های شماره‌گذاری شامل عوارض شهرداری، هزینه اداره دارایی و فیش۱۰ درصد از مبلغ پرداختی توسط مشتری حذف شده و خریدار شخصا متعهد به پرداخت این مبلغ در محل شماره‌گذاری است. در عین حال، خودروساز دیگری نیز همین شرایط فروش را برای خودروهای مدل ۲۰۱۶ خود در نظر گرفته است. در این میان، البته رفتار خودروسازان چینی هم در نوع خود جالب است و به نظر می‌رسد آنها همچنان تصور می‌کنند که بازار ایران را در قبضه خود خواهند داشت و بنابراین حتی فروش‌هایی که در این روزها در نظر گرفته‌اند، با وام‌های با کارمزد بالای ۲۰ درصد هم در نظر گرفته شده است. به هر ترتیب همین ورود برخی خودروسازان داخلی و خارجی به کشور باعث شده است که قیمت در بازار آزاد نیز بشکند اما اینکه رونقی در ماه‌های آینده در کار باشد یا خیر، مشخص نیست که بازار و مردم چه واکنشی نشان دهند.

دردسر‌های واردات خودرو
با وجود اینکه پیش بینی می‌شود در پساتحریم واردات خودرو خارجی تسهیل شده و حتی قیمت‌های فروش این خودرو‌ها در ایران تا حدی واقعی‌تر شود، اما همچنان مشکلاتی بر سر راه واردات خودرو وجود دارد. محدودیت‌ها گاه وارد‌کنندگان را مجبور به این می‌کند که به روش‌های غیرقانونی رو بیاورند. قاچاق خودرو، آن هم خودرو لوکس، از جمله این روش‌هاست. روز گذشته مدیرعامل سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی با بیان اینکه خودروهای لوکس قاچاق وارد شده به کشور هنوز تعیین تکلیف نشده و در انبارهای ما باقی مانده‌اند، افزود: براساس مصوبه‌ای که در اختیار ما قرار دارد، خودروهای لوکس ۲۵۰۰ سی سی به بالا باید برگشت داده شود. امین دلبری با تاکید بر اینکه باید قوانین مربوط به این خودروها در کشور اصلاح شود، افزود: خودروهای خیلی لوکس قاچاق به شرط اینکه از کشور خارج شود به صورت مذاکره یا مزایده مرجوع می‌شود یا در مناطق آزاد در داخل کشور می‌تواند استفاده شود. تا زمانی که مصوبه مربوط به این خودروها اصلاح نشود، نمی‌توانیم کاری انجام دهیم. او با اشاره به اینکه دولت باید شاخص سی سی و حجم موتور و همچنین قیمت این خودروهای لوکس را تغییر دهد، بیان کرد: این خودروها باید با تعرفه وارد کشور شود.