در چنین شرایطی، حتما، کودتا بوده است و حتما خطری جدی سلطنت اردوغانی را تهدید کرده است، ولی به بیان فرید ذکریا، آنجا ترکیه است، نه مصر.
 

سعید جعفری

دنیا تغییر کرده است، نظامیان و پوتین پوشان دیگر باید تنها در رویای روزهای دیرین و شیرین خود روزگار سپری کنند. زمانی که روز اراده می‌کردند و شب اسلامگرایان را از سریر قدرت به پایین می‌کشیدند. 

کودتای پست مدرن ۱۹۹۷ احتمالا آخرین تجربه موفق نظامیان برای به کرسی نشاندن حرف‌های خود بر سیاسیون خواهد بود که توانستند در کودتایی سفید و بدون خونریزی نجم الدین اربکان را خانه نشین کنند. 

نگاه سلفی اما گویی در سراسر خاورمیانه ریشه دارد و یافتن آینده مطلوب در گذشته تاریخی و رویایی قرار نیست دست از سر نخبگان، سیاسیون و نظامیان منطقه دست بر دارد. گروهی (که بخشی از ژنرال‌های میانی ارتش ترکیه نامیده شده‌اند) تفنگ به دست گرفتند، سوار تانک شدند و جنگنده ها را هوا کردند، به امید پایان دادن به اقتدارگرایی اردوغانی و احیا آنچه تزدیک به یک صده است اصول شش گانه آتاتورک خوانده می شود. 

تمام شواهد و قرائن اثبات می‌کند، یک کودتای تمام عیار رخ داده است. مسئولان دولتی ارشد و اعضای بلندپایه حزب حزب عدالت و توسعه (به جز رئيس جمهور و نخست وزیر) بازداشت می‌شوند. تانک ها به خیابان ها می آیند. جنگنده ها بر فراز شهرها جولان می‌دهند. تیراندازی‌های هوایی کم کم به زمینی تغییر می‌کند. تعداد کشته‌ها بیشتر می‌شود، پارلمان و اطراف آن منفجر می‌شوند. آن وقت چطور می‌توانیم از نمایشی بودن این کودتا سخن بگوییم؟ اردوغان چه چالشی در پیش داشته که بخواهد دست به چنین تئاتر دوست نداشتنی بزند؟

انتخابات پارلمانی در پیش است؟ ریاست جمهوری اش در خطر است؟ سیاست خارجی اش با چالش های جدی مواجه است و خطر حمله نظامی از سوی بازیگری دیگر در پیش است؟ هیچکدام. اردوغان در چنان وضعیت با ثباتی قرار دارد که در اقدامی درست هرچند دیر، شجاعانه، از برخی رفتارهای غلط دولت خود در سیاست خارجی دست می کشد و مناسبات ترکیه را با بازیگران منطقه‌ای بازتعریف می‌کند. 

در چنین شرایطی، حتما، کودتا بوده است و حتما خطری جدی سلطنت اردوغانی را تهدید کرده است، ولی به بیان فرید ذکریا، آنجا ترکیه است، نه مصر. کشوری که عصر پوتین پوشان را پشت سر گذاشته و همان کودتای پست مدرن ۱۹۹۷ را به عنوان قله تلاش‌های نیروهای میلیتاری باید نقطه پایان این تلاش های مذبوهانه به خاطر بسپارد.