✏️آینده خاورمیانه را دو عامل تعیین می کند: نفت و آب. از دهه 1970 و جهش قیمت نفت، اوضاع خاورمیانه هم دگرگون شد و حتی امروز هم از مهمترین عوامل تحولات خاورمیانه همین ماده بدبو است که به تدریج به پایان دوران آن می رسیم. اما نفت رقیب دیگری پیدا کرده است: آب!

✏️نخستین پیامد ملموس آن جلوی چشم ماست: جنگ داخلی سوریه. در پژوهشی نشان داده اند نخستین جرقه های جنگ سوریه به دلیل خشکسالی گسترده و هجوم بیش از یک میلیون کشاورز به حومه شهرهایی مثل حمص و دمشق بود؛ اسکان غیرقانونی، زیرساخت ضعیف و بیکاری گسترده و بی تدبیری دولت در طی چند سال یک تمدن را به ویرانی کشاند. ایران، عراق و اردن هم با خطری مشابه روبه رو هستند.

✏️تنها کشوری که در جهنم بی آب خاورمیانه توانسته تاب بیاورد اسرائیل است. کشوری که در سال 2008 پس از یک خشکسالی ده ساله نزدیک بود تنها منبع آب خود را از دست بدهد، اکنون بیش از نیاز خودش آب شیرین در اختیار دارد! اقدامات بهبود از سال 2007 شروع شد، در سراسر کشور در حمام ها و سرویس بهداشتی شیرآلات کم مصرف کار گذاشتند و با تجهیزات تصفیه پیشرفته تا 86 درصد پساب مصرفی را برای آبیاری بازیافت کردند (کشور موفق بعدی اسپانیا با 19 درصد بازیافت است). شیرین سازی (نمک زدایی) آب هم به کمک آمد و با سه کارخانه آب شیرین کن اصلی کمبود آب از بین رفت و آنها مانده اند با آب مازاد چه کنند.

✏️اجازه دهید برخی پیامدهای سیاسی قضیه را مرور کنیم، چیزی که به آن دیپلماسی آب می گویند: اسرائیل بنا به پیمان اسلو سال 1995 آب نوار باختری را تامین می کند که البته فلسطینی ها بسیار کمتر از نیازشان دریافت می کنند، مسئله آب از مذاکرات صلح جدا نیست و حال که اسرائیل با این پیشرفت های تازه، اهرم آب را در اختیار دارد، برای پایان دادن به جدال قدیمی وضعیت بسیار بهتری خواهد داشت.

✏️ همچنین اردن و اسرائیل یک پروژه مشترک آب شیرین کن 900 میلیون دلاری را در محدوده دریای سرخ (مرز دو کشور) در دست اجرا دارند که بناست آب این دو کشور و فلسطین را تامین کند، پساب آب شیرین کن هم قرار است با لوله ای 100 مایلی از طریق اردن به دریای مرده برود تا آن را احیا کنند. تا 2020 دشمنان سنتی از یک شیر آب خواهند خورد!

✏️صاحبنظری در علم سیاست از دانشگاه کلمبیا می گفت شوخی است در قرن 21 بخواهید سیاست را بفهمید و به محیط زیست و تغییرات اقلیم بی توجه باشید. سخن او را می توان برای صحاری نفرین شده خاورمیانه با قوت بیشتر تکرار کرد، آب جدی ترین مسئله خاورمیانه در آینده است، آب آنقدر عامل قدرتمندی است که در مقایسه با آن اسلام گرایی سیاسی و دیگر روندهای کنونی بی اهمیت جلوه می کند. باور کنید فرصتی نداریم، فاجعه در دو قدمی است!

*کانال راهبرد