*ليام هاليگان: اگر این احتمال محقق شود که يك بحران اقتصادي را ناديده بگيريم، نفت در پايان سال 2016 به 60 دلار در هر بشكه مي رسد. اين جمله اي بود كه من در ابتداي سال 2016 در مورد بهاي نفت عنوان كرده بودم. حالا حدود 3 ماه به پايان سال 2016 مانده و من همچنان بر عقيده ام استوار هستم.
تلاش براي پيش بيني بهاي نفت يك كار غير معقول به نظر مي رسد؛ با اين وجود هيچ اقتصادداني از آن دوري نمي کند. اقتصاد جهان هنوز دور نفت مي چرخد؛ كالايي كه در همه چيز از حمل و نقل گرفته تا توليد برق، توليد پلاستيك، تركيبات شيميايي و غيره به كار مي رود. با وجود صحبت هاي گسترده اي كه در مورد انرژي هاي تجديد پذير مي شود و حرص و طمع روز افزون به انرژي هسته اي باز هم همچنان به نفت معتاد مانده ايم.

در سال 2005، مصرف نفت خام جهان حدود 84 ميليون و 700 هزار بشكه در روز بود. از آن زمان تاكنون اين ميزان با 12 درصد رشد طي 10 سال به 95 ميليون و 100 هزار بشكه در روز رسيد. اين در حالي است كه در طي 10 سال گذشته توليد ناخالص ملي در سراسر جهان كاهلانه بوده است.

جهان بحران اقتصادي سال  2008 و عواقب افت و خيز هاي بعد آن را در اين سال ها تحمل كرد؛ كه اگر اين بحران نمي بود، مصرف نفت جهان بسيار بيشتر بود. در اين دوران انرژي خورشيدي و بادي رو به فزوني گذاشت و با وجود مباحث بسياري كه درباره دنياي پسا نفت  مطرح مي شد، مصرف نفت به صورت مداوم رو به فزوني گذاشت.

هرچند اين تابستان بهاي نفت نوسانات عجيبي را پشت سر گذاشت، اما جهت اين نوسانات مشخص است. بهاي نفت به طور پيوسته رو به افزايش یافته است. البته اين افزايش به صورت خطي نبوده، اما از ماه فوريه كه بهاي نفت 28 دلار در هر بشكه بود، اين افزايش محسوس است. افزايش بها در ماه آگوست البته به دليل تغييرات بنيادين بازار و از سوي ديگر به دليل مسائل ژئوپلتيك بود.

اوايل ماه سپتامبر آژانس بين المللي انرژي گزارشي منتشر كرد و اعلام کردعرضه نفت خام جهاني در سه ماهه سوم سال جاري 1 ميليون بشكه در روز از تقاضا كمتر خواهد بود. اين بدان معناست كه با وجود رقابت اعضاي اوپك براي توليد هرچه بيشتر، همچنان كاهش توليد احساس مي شود.

با وجود آنكه اعضاي اوپك به صورت سنتي براي بالا نگه داشتن بهاي نفت توليد را محدود نگه مي داشتند،در طول 2 سال گذشته اين روند برعكس شده است و بازار مملو از نفت شده است.توليد نفت عربستان سعودي به ركورد خود رسيده و كويت و امارات هم بيشترين ميزان توليد طي هشت سال اخير را داشته است.
هرچند كه توليد اوپك بيشتر از انتظارها بود، اما به دليل كاهش توليد كشورهاي غير عضو از جمله آمريكا، چين، كانادا و مكزيك عرضه جهاني بهاي نفت 1 ميليون و 100 هزار بشكه در روز در ماه جولاي 2015 كاهش يافت.

كل نفت توليد شده در جهان در ماه گذشته، 215 هزار بشكه نسبت به مدت مشابه سال قبل كاهش داشته است. اين مسئله آژانس بين المللي انرژي را بر آن داشت تا براي ماه جولاي تا سپتامبر امسال كاهش ناگهاني عرضه نفت را پيش بيني كند كه به افزايش بهاي نفت كمك كرد. در كنار همه اين عوامل حالا نشانه هايي از احتمال توافق اعضاي اوپك براي محدود كردن توليد به گوش مي رسد كه مي تواند به بهاي نفت فشار بياورد.

در دوره اي كه نفت از 140 دلار به 30 دلار در هر بشكه رسيد، كشورهاي وابسته به نفت از جمله عربستان، ضرر و زيان زيادي را متحمل شده و حالا عربستان كه 15 درصد توليد ناخالص ملي اش را از دست داده، به دنبال افزايش قيمت است. كار عربستان آنجا سخت مي شود كه بخواهد ساير اعضاي اوپك و كشورهاي غير عضو را با خود همراه كند. البته ايران كه مخالف سرسخت فريز نفتي در دور اول مذاكرات بود حالا شتاب افزايش توليدش كاهش يافته و در دو ماه اخير افزايش نيافته است و احتمال مي رود ايران در نشست اخير به فريز نفتي بپيوندد. پس اگر همه اين حساب كتاب ها درست از آب در بيايد و بحران اقتصادي دوباره رخ ندهد، پيش بيني بهاي 60 دلار تا پايان سال دور از ذهن نيست.

گزارش اخير آژانس بين المللي انرژي اين معني را القا مي كند كه تا پايان 2016 بايد منتظر كاهش 900 هزار بشكه اي توليد كشورهاي غير عضو اوپك باشيم.

بازي سعودي براي اشباع بازار بين سال هاي 2014 تا 2016 موجب شد تا سرمايه گذاري ها در توسعه ميادين نفتي 300 ميليارد دلار يا نزديك به 41 درصد كاهش يابد. اين مسأله تعداد دكل هاي حفاري جهاني را 37 درصد كاهش داد و مساله كاهش عرضه نفت جهاني را تقويت كرد.

بنابراین حالا ديگر زمان شك و گمان در مورد تقويت بهاي نفت به سر رسيده و چنين تفكري تنها از عده اي ساده لوح و سرمايه گذار محتاط بر مي آيد و نمي توان اين مساله را عقلاني بر شمرد. با روند كنوني و با نزديك شدن به فصل سرد سال حالا بايد منتظر نفت 60 دلاري و حتي بالاتر بود.