یک اقتصاددان پیش بینی های از آینده رشد اقتصادی سال جاری و نیمه اول سال آینده، بازار مسکن و صنایع دارای رکود ، نرخ تورم و... ارایه کرد و گفت: ارز تک نرخی به دو علت عملی می شود.
 

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، در ادامه نشست های پیشکسوتان بازار سرمایه، موضوع چشم انداز رشد اقتصادی تا نیمه سال ۹۶ در تالار مرحوم فقید اسلامی بیدگلی شرکت کارگزاری بانک کشاورزی برگزار شد و طی آن سعید لیلاز مدرس دانشگاه شهید بهشتی به ارائه نظرات و پیش بینی هایی پرداخت. 

پیش بینی رشد اقتصادی سال جاری و نیمه اول 96

وی گفت: آمار رشد اقتصادی سه ماهه اول (5.5درصد) نشان می دهد درحال حاضر اقتصاد کور از بحران فروپاشی خارج شده و طبق برآورد نهادهای رسمی مثل بانک مرکزی موید این مطلب است که رشد اقتصادی برای 6 ماه اول تداوم داشته است.

لیلاز ادامه داد: به رغم توزیع عادلانه رشد میان تمام بخش های اقتصادی و اختصاص بیشترین میزان به بخش نفت، رشد اقتصادی 6 تا 7 درصدی برای کل سال 95 پیش بینی شد. با وجود اینکه در تاریخ معاصر برای دومین بار است که در حوزه نفت روند صادرات و تولید نفت احیاءشده و افزایش سریع ارزش افزوده نفت که به صورت 2 برابر شدن صادرات نفت و میعانات گازی نشان داده شده که به این معنی است درآمد نفتی ایران در سال 95 روزانه دو برابر شده است.

به گفته وی ، عملکرد 3.9 درصدی صنعت نفت مثبت ارزیابی می شود و این عملکرد مثبت در همه بخشها به جز مسکن مشهود است.

رکود بخش مسکن به این زودی حل نمی شود

این اقتصاد دان در بخش دیگری به پیش بینی 5 ساله حوزه مسکن اشاره کرد و گفت: رشد بخش مسکن همچنان منفی است و تا پایان سال به نقطه اوج خواهد رسید. هنوز 2 سال دیگر از پیش بینی من باقی مانده و البته انتظار می رود از سال آینده با آهنگ بسیار آهسته شروع به افزایش کند.

لیلاز ادامه داد: با توجه به سیاست های شدید انبساط پولی در ایران بین سال های 85 تا 92، نقدینگی از 67 هزار میلیارد تومان سال 84 به 800 هزار میلیارد تومان در سال 92 رسید. یعنی حدود 12 برابر براساس رشد پایه پولی شد.

وی با بیان اینکه در دولت قبل شاهد کنترل تورم از طریق ثابت نگه داشتن نرخ دلار بودیم، ادامه داد: متأسفانه به دلیل هجوم سرمایه ها دو بار در دوره 8 ساله 84 تا 92 قیمت مسکن دو برابر شد. با جلو افتادن بخش ارزش افزوده مسکن از رشد اقتصادی کشور که سهم این بخش تا پایان سال 83 حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی به 9 درصد تا پایان سال 92 رسید. درحال حاضر بین 100 تا 150 میلیون مترمربع خانه ساخته شده بدون مشتری داریم و به دلیل گران تمام شدن هزینه ساخت، این بخش قادر به پوشش دادن نیاز ساختمان نیست.

صنایعی که همچنان در رکود خواهند ماند

لیلاز پیش بینی کرد رکود بخش مسکن به این زودی حل نخواهد شد و به همین دلیل بسیاری از صنایع مثل سیمان، فلز و صنایع ساختمانی نیز در رکود خواهند ماند. البته بازار مسکن از سال 96 به بعد وارد منطقه رشد خواهد شد اما نه مثل اتفاقاتی که سال 90 تا 91 شاهد آن بودیم و به تولید سالانه 130میلیون متر مربع خانه نخواهیم رسید مگر با استفاده از سیاست های انبساط پولی مانند سرکوب تورم در بخش های دیگر که محتمل به نظر می رسد.

وی افزود: انتظار می رود تا پایان سال در بخش های مختلف اقتصادی همچون صنعت، کشاورزی و خدمات رشد خواهیم داشت. اما نکته منفی برای سال 95 و نگرانی هایی که برای سال 96 وجود دارد نشان دهنده عدم تداوم رونق اقتصادی است.

تصویر کلی از رشد اقتصادی سال 96 و 97

این کارشناس ادامه داد: پیش بینی می شود با توجه به رشد 6 درصدی سرمایه گذاری در سال 93 و تجربه رشد منفی در سال 94 ، اگر در سال 95 رشد منفی سرمایه گذاری را شاهد نباشیم رشد مثبتی را نیز نخواهیم دید. در حالی که عملکرد بودجه عمرانی سال قبل حدود 6.5 هزار میلیارد تومان بوده و کاهش پیدا کرده، پیش بینی می شود رشد اقتصادی برای سال 96 از نفس خواهد افتاد و این به دلیل عدم سرمایه گذاری در اقتصاد کشور است.

لیلاز ادامه داد: سهم تشکیل سرمایه گذاری در تولید ناخالص داخلی شاخصی بسیار مهمی برای پیش بینی آینده یک شرکت هم در اشتغال هم در بورس و هم رونق اقتصادی یک کشور است و برای GBP در سال های 85 تا 87 حدود 40 درصد بود که به حدود 20 درصد کاهش یافت .در این میان بدون سرمایه گذاری که هنوز موفق به احیاء نرخ بهره وری نیستیم ، چطور ممکن است در سال 96 به بعد با همان آهنگ بتوان رشد اقتصادی را ادامه داد؟

وی افزود: به نظر می رسد اگر اتفاق خاصی در حوزه گشایش های بین المللی به خصوص درآمد های حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی به کشور صورت نگیرد و در فرصت باقی مانده تا پایان سال در سال 96  شاهد آغاز توقف رشد اقتصادی در کشور و رکود باشیم. در ماه های بعد نیز کاهش را شروع کند و همچنین محتمل است سه ماه آخر سال 96 نسبت به همین زمان در سال 95رشد منفی و یا حتی صفر اتفاق بیافتد.

این مدرس خاطر نشان کرد: با توجه به کاهش آهنگ رشد تولید نفت، پیش بینی می شود در سال 97 به تولید ثروت سال 90 خواهیم رسید که با عنوان دهه از دست رفته از آن یاد شد. با این حال به نظر می رسد تا اوایل سال 97 برای رسیدن به نقطه اوج مشکلی وجود نخواهد داشت.

3 چالشی که شکل و ماهیت اقتصاد ایران را کاملا دگرگون کرده

لیلاز از 3 چالش که شکل و ماهیت اقتصاد ایران را کاملا دگرگون کرده نام برد و توضیح داد:نکته اول فساد است، نکته دومی که ایران را نسبت به آن چیزی که در سال 84 به طور کل متفاوت کرده مسأله بهره وری است. نرخ رشد بهره وری به جای اینکه در 10 سال گذشته مثبت باشد مسیر منفی در پیش گرفته و بعید به نظر می رسد در چشم انداز حال حاضر به این سادگی روند مثبت طی کند. از رونق هایی که برای اقتصاد و بورس می توان انتظار داشت احیا صنعت نفت است.

وی ادامه داد: یکسال از شروع قراردادهای IPC می گذرد اما متأسفانه با شرکت های خارجی که بتوان از آنها تکنولوژی، مدیریت، سرمایه یا بازار دریافت کرد بسته نشده است.

وی با بیان اینکه مسأله سرمایه گذاری سومین چالش اقتصاد ایران است، ادامه داد: در داخل کشور به هیچ وجه سرمایه ای برای تشکیل وجود ندارد و اگر هم لزوم به تشکیل سرمایه وجود داشته شرکت های خصوصی باید قدم جلو بگذارند. با این همه پیش بینی می شود از سال 96 و 97 ، تولید ناخالص داخلی ایران رکورد خواهد زد. البته این سه مشکل در تاریخ ایران بی سابقه بوده است.

به گفته این اقتصاددان، طی 2.5 سال 30 درصد به رشد ناخالص تولید اضافه شد اما هنوز این رشد به 9 درصد هم نرسیده است. به همین دلیل چشم اندازی برای اقتصاد ایران برای حال حاضر و آینده پیش بینی نمی شود. نرخ بهره از 25 درصد طی دو سال به 15 درصد رسید اما ضریب چسبندیگی سپرده های بانکی در بانک ها انقدر بالا است مردم حاضر نیستند پول را از حالت سپرده پس انداز به سپرده جاری تبدیل کنند. البته حرکت هایی در بازار اجاره مسکن خورد که نوید می دهد جلوی تداوم سقوط آزاد بخش ساختمان گرفته خواهد شد.

ارز تک نرخی به دو علت عملی می شود

لیلاز با اشاره به اینکه به نظر می رسد نرخ پروانه های صادره ساختمانی در سال آینده به 65 میلیون متر مربع در سال برسد، افزود: پیش بینی می شود تک نرخی شدن  ارز حتما انجام خواهد شد. اکنون نیز شاهد کاهش فاصله قیمت دلار آزاد و دولتی که به طور منظم اتفاق می افتد هستیم. دولت به دو علت این روند را ادامه خواهد داد. اول به دلیل اثر ضد فساد و دوم فشار بسیار بالا بر بودجه دولت.

وی ادامه داد: تک نرخی شدن ارز، نمایانگر سالم شدن نظام اقتصادی و سرمایه گذاری در اقتصاد است. همینطور در نیمه دوم سال منابع ارزی دولت افزایش خواهد یافت. به دلیل سرعت بالای افزایش رشد نقدینگی، پیش بینی می شود از نیمه دوم سال نرخ تورم آهنگ تصاعدی خواهد داشت.

گمانه هایی از آینده تورم

این مدرس دانشگاه بهشتی ادام داد: گمانه هایی نیز مبنی بر اینکه از آبان یا آذر ابتدا نرخ تورم نقطه به نقطه، 2 رقمی شود و بعد تا پایان سال یا از اوایل سال 96 نرخ تورم متوسط 2 رقمی شود وجود دارد که هم اثرات روانی و هم اثرات واقعی را در بازار دارد و منجر به افزایش قیمت برخی کالاها خواهد شد.
به دلیل سیر تصاعدی نرخ تورم، نرخ بهره پائین نخواهد آمد، دولت نیز نرخ بهره را افزایش نخواهد داد خصوصا برای باقی سال و سال آینده این اتفاق نخواهد افتاد.

لیلاز سیاست کاهش نرخ بهره را ، سیاستی انبساطی داست که در شرایط اقتصاد آزاد که بقیه هم عوامل تأثیر گذارند وحتی اگر منجر به تورم شود در نهایت رونق اقتصادی به همراه خواهد داشت.

وی گفت: به نظر می رسد به رونقی که بلافاصله بعد از پایان جنگ ایران و عراق رسیدیم در ساختار کنونی کشور نخواهیم رسید، اما اقتصاد ایران در سال های 97 و 98 به رشد ادامه خواهد داد. ابتدا صنایع نیمه فعال رشد می کنند سپس شاهد سرمایه گذاری صنعتی خواهیم بود.