هشت سال پیش در چنین روزی با تاسیس بازاری با عنوان "فرابورس" موافقت شد و مصوبه اش به تصویب رسید.

هشت سال پیش در چنین روزی با تاسیس بازاری با عنوان "فرابورس" موافقت شد و مصوبه اش به تصویب رسید. بر این اساس باید گفت شرکت فرابورس ایران به موجب دستورالعمل فعالیت بازارهای خارج از بورس، مصوب 12 شهریور 1386 شورای عالی بورس و در اجرای بند 5 ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار، در روز 22 آبان سال 87 در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید و پس از تدوین و تصویب دستورالعمل‌های مورد نیاز جهت پذیرش و دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات فرابورس و ایجاد زیرساخت‌های لازم، بازار فرابورس ایران در روز ششم مهرماه 88 به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
بازاری که در ابتدا جدی گرفته نمی شد و حالا ارزش آن به بیش از 540 هزار میلیارد ریال رسیده است. بعلاوه این که این بازار نوپا، در سالهای گذشته سهم زیادی از اجرای اصل 44 قانون اساسی و واگذاریهای دولت را به خود اختصاص داده است تا جایی که از زمان راه اندازی تا به امروز حدود 181 هزار و 173 میلیارد ریال از کل واگذاریهای دولت از طریق فرابورس انجام شده که 12.7 درصد کل واگذاریها را شامل می شود.
هچنین طی این سالها شرکتهای زیادی با حضور در فرابورس ایران اقدام به تامین مالی کرده اند که البته این بازار شرایطی را نیز برای پذیرش شرکتها در خود تعیین کرده که این شرایط تابع دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران است. به عنوان مثال پذیرش سهام شرکت‌های سهامی عام صرفا در بازارهای اول و دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد و متقاضی پذیرش در صورت دارا بودن شرایط پذیرش، باید تقاضای پذیرش خود را در یکی از این بازارها به فرابورس ارائه کنند.
افزون بر این؛ شرایط پذیرش سهام در بازار اول اینست که شرکت باید نزد سازمان ثبت شده، با نام و عادی(فاقد امتیاز) باشد، محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال آن وجود نداشته، بهای اسمی آن تماما پرداخت شده، زیان انباشته نداشته، دستکم 10 درصد از سهام ثبت‌شده آن شناور بوده و تعداد سهامداران آن دستکم 200 نفر باشد و ... . بعلاوه این که برای پذیرش سهام شرکتها در بازار دوم و بازار سوم نیز شرایطی تعیین شده است.
در مجموع در یک نگاه کلی می توان گفت فرابورس ایران یکی از ارکان بازار سرمایه کشور به شمار می‌رود که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار به فعالیت مشغول است. بازاری که به منظور توسعه بازارها و ابزارهای مالی و پوشش خلاءهای ناشی از نداشتن دسترسی بخش عمده‌ای از صاحبان صنایع به بازار سرمایه تشکیل شده است که بازار اول، بازار دوم، بازار سوم (عرضه یکجا)، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه انواع بازارهای آن است.
همچنین در معرفی اجمالی بازارهای فرابورس ایران باید اظهار داشت بر اساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس، پنج بازار مجزا با کارکردهای متنوع برای پذیرش و عرضه انواع اوراق بهادار و ابزار مالی در فرابورس ایجاد شده است. در بازارهای اول و دوم، معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود. در بازار سوم (بازار عرضه)، عرضه اوراق بهاداری مانند سهام شرکت‌های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره‌نویسی سهام و سایر اوراق بهادار صورت می‌گیرد. در بازار ابزارهای نوین مالی نیز کلیه ابزارهای مالی به استثنای سهام و حق تقدم خرید سهام که به تأیید شورای عالی بورس رسیده، قابل پذیرش و معامله است؛ مانند انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه‌گذاری و انواع صکوک. بازار پایه، به‌عنوان پنجمین بازار فرابورس، برای اجرای بند «ب» ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه ایجاد شده و تنها نقل و انتقال سهام سایر شرکت‌های سهامی عام را که امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس ندارند، انجام می‌دهد.
افزون بر این؛ از تامین مالی آسان و ارزان؛ افزایش نقد شوندگی سهام؛ بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس؛ نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه؛ شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس؛ اطلاع‌رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه؛ بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و دریافت ساده‌تر تسهیلات بانکی و معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از قشرها جامعه و افزایش اعتبار شرکت به عنوان مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران یاد می شود که بر اساس مقررات، همه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران نیز وجود دارند.

*مهدی حاجی وند