با توجه به مسائلی که در خصوص وضعیت برخی از شرکت های بورسی اتفاق می افتد، در حال حاضر افکار عمومی تصور می کنند که وظیفه کشف اختلاس و تقلب بر عهده حسابرس می باشد، از این رو این سوال مطرح می شود که آیا چنین موضوعی درست است یا نه؟

در همین ارتباط، مدیر عامل موسسه حسابرسی دایارایان در گفتگو با خبرنگار بورس نیوزعنوان کرد: به موجب استانداردهای حسابرسی وظیفه حسابرس کشف تقلب و تخلف نمی باشد، این وظیفه بنا بر قانون و مقررات بر عهده هیأت مدیر شرکت قرار دارد، کما اینکه در بند دو کلیه گزارشات حسابرسی تأکید شده که مسئولیت تهیه صورت های مالی طبق استانداردهای مالی بر عهده هیأت مدیره شرکت است و این مسئولیت شامل طراحی، اعمال و حفظ کنترل های داخلی مربوط به تهیه صورت های مالی می شود، به گونه ای که این صورت ها عاری از تحریف با اهمیت ناشی از تقلب یا اشتباه باشد. از این رو قانون تکلیف را روشن کرده و هیأت مدیره شرکت ها در مورد تخلف، تقلب و اختلاس مقصر می باشند و حسابرس در این گونه موارد مسئولیتی ندارد. مگر آنکه در حوزه رسیدگی خود دچار کوتاهی شده باشد.

غلامحسین دوانی به تشریح موارد مطروحه پرداخت و گفت: فعل تقلب و تخلف را هیأت مدیره شرکت ها مرتکب می شوند و حسابرس حداکثر تخلفی که می تواند بکند آن است که این تخلف را نادیده گرفته باشد، از این رو، اساساً کشف تقلب وظیفه حسابرس نیست. چرا که حسابرسان مستقل به نظارت پس از خروج معروفند. به عبارت بهتر حسابرسان طی پایان سال مالی شرکت ها و در شرایطی که تخلف در یک مجموعه رخ داده اقدام به حسابرسی می کنند و بنا بر این می توان گفت حداکثر تخلف حسابرس چشم پوشی کردن از نواقص و تقلب های صورت گرفته در یک سال مالی شرکت ها و صورت های مالی آن ها است.

وی به نقش نهاد ناظر بازار سرمایه در خصوص جلوگیری از بروز تخلفات در شرکت های بورسی اشاره کرد و ادامه داد: علاوه بر موارد عنوان شده، مقام ناظر بازار سرمایه می بایست بر جهش های غیر متعارف سهم نظارت کند، اما به هر حال هیأت مدیره مسئولیت اصلی در شرکت ها را به موجب قانون تجارت، مقررات بورس و قوانین جزایی کشور بر عهده دارد و حتی اگر حسابرس یک شرکت اقدام به حساب سازی کند، به دلیل اینکه در نهایت صورت های مالی به امضا و تأیید هیأت مدیره می رسد، مقصر اصلی هیأت مدیره شناخته می شود.

این حسابرس مستقل تأکید کرد: بموجب بند سه گزارش های حسابرسی کلیه شرکت ها مسئولیت حسابرس اظهار نظر نسبت به صورت های مالی که توسط هیأت مدیره تهیه شده، بر اساس حسابرسی که طبق استانداردهای حسابرسی انجام می شود، می باشد. این در حالی است که این استانداردهای حسابرسی ایجاب می کند تا موسسه حسابرسی الزامات آئین رفتار حرفه ای را رعایت و حسابرسی را به گونه طراحی و اجرا کند که از نبود تحریف با اهمیت در صورت های مالی اطمینان معقول کسب کند. بر این اساس علیرغم اینکه در مورد اتفاقاتی همچون تقلب، قصور و تخلف در درجه اول هیأت مدیره مسئولیت دارد، اما بنابر قوانین بازار سرمایه و الزامات جامعه حسابداران رسمی ممکن است پس از بررسی در کمیته های ذیربط جامعه حسابداران، حسابرس را نیز متخلف معرفی گردد.