روزنامه دنیای اقتصاد: در حالی بیش از یک ماه از سال 96 را پشت‌سر می‌گذاریم که شاخص کل بورس تهران فقط یک روز با افت مواجه شده است. به این ترتیب، بازدهی بازار سهام از ابتدای سال به مرز 3 درصد نزدیک شده است.
 
بسیاری از کارشناسان هنوز عامل حمایتی بنیادی را برای صعود پرشتاب قیمت‌ها در بورس شناسایی نکرده‌اند و درنتیجه هیجان را چاشنی مهمی برای رشدهای اخیر بازار سهام ارزیابی می‌کنند. توجه به این مساله باعث شد روز گذشته برخی سهامداران با شناسایی سود اقدام به فروش کردند که تا حدودی نشان داد توجه به جنبه هیجانی رشدهای اخیر میان اهالی بازار نیز بیشتر شده است.
 
از سوی دیگر، طی اطلاعیه‌ای معاملات برخط نمادهای بازار پایه نیازمند اقرارنامه پذیرش ریسک از سوی سهامداران شد که بر کاهش هیجانات اخیر بازار سهام اثرگذار بود. در این شرایط، وضعیت 325 شرکت بورسی از منظر نسبت قیمت به درآمد مورد بررسی قرار گرفته که به‌نوعی شاخص ریسک سهام موجود محسوب می‌شود. گرچه متوسط این نسبت در کل بازار حدود 7 مرتبه است، اما 221 شرکت وجود دارند که P/ E بالای 7 مرتبه دارند. تعدد شرکت‌ها با نسبت قیمت به درآمد بالاتر از متوسط کل بازار تاکید می‌کند عمده هیجانات معاملاتی میان شرکت‌های کوچک‌تر بازار سهام در جریان است.


با نگاهی به وضعیت 325 نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس تهران از منظر نسبت متوسط قیمت بر درآمد (P/ E) می‌توان دریافت در حال حاضر این نسبت در 221 نماد معاملاتی بالای 7 (متوسط P/ E بازار در شرایط کنونی) است. موضوعی که حکایت از افزایش انتظارات سهامداران دارد. انتظاراتی که موجب شده سهامداران امید بیشتری نسبت به رشد سودآوری شرکت‌ها داشته باشند. P/ E بالا برای نمادهای حاضر در بازار سهام نشانی از ریسک بالای این شرکت‌ها دارد. گزارش فعلی بر اساس آخرین قیمت‌ها و سودآوری شرکت‌ها در پایان فروردین تهیه شده است.

نسبت قیمت به درآمد (P/ E) یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های فعال بازار سهام به شمار می‌رود که بیانگر بازده مورد انتظار از خرید سهام شرکت است. این نسبت که به‌عنوان حلقه واصله میان قیمت و سود هر سهم به شمار می‌رود، یکی از متغیرهایی است که همواره مورد توجه سهامداران قرار دارد. در واقع، هرچند در بخش مهمی از شرکت‌های بزرگ نسبت مزبور پایین است؛ اما در تعداد زیادی از نمادها، رشد قیمت‌ها (صورت کسر) سریع‌تر از رشد سودآوری (مخرج کسر) بوده است. موضوعی که تاکید می‌کند سهامداران همچنان نسبت به آینده سودآوری شرکت‌ها و بهبود فضای اقتصادی امیدوارند. به‌عبارت دقیق‌تر، خریدارانی که در قیمت‌های کنونی وارد این سهام شده‌اند امیدوارند در آینده، رشد سودآوری شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری‌شان موجب تعدیل نسبت P/ E شود.این سهامداران باید برای خرید دید بلندمدت داشته و از خریدهای هیجانی جلوگیری کنند تا به‌تدریج نسبت مزبور متناسب با انتظارات تعدیل شود.

ولی نادی‌قمی، تحلیلگر بازار سهام در این خصوص می‌گوید: در شرایط فعلی اقتصاد یکی از اولویت‌های مهم سیاست‌های اقتصاد، مهار منطقی سود بانکی و هماهنگ‌کردن آن با توجه به نرخ تورم است. نقدینگی قابل توجه ساکن که تاکنون به مدد نرخ سود سپرده‌های بانکی بالا در حالت سکون به سر می‌برد، باید از طریق سیاست‌های جدیدی (به غیر از پیشنهاد نرخ سود بانکی بالا)، از طریق واسطه‌های مالی وارد فعالیت‌های تولیدی و کارآفرینانه شود. به‌نظر می‌رسد این موضوع مورد توجه بسیاری از فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است. آنها انتظار دارند کاهش سود بانکی منجر به افزایش P/ E بازار سهام شود. با توجه به افزایش میانگین بازدهی ماهانه بازار سهام طی حدود چهار سال اخیر و همزمان کاهش ریسک آن، افزایش نسبت P/ E بازار به نظر منطقی است.
 
نتایج تحقیقات تجربی در بازارهای پیشرفته بین‌المللی نشان می‌دهد که هر یک درصد افزایش در نوسان‌پذیری بازار سهام، بیش از یک واحد از میانگین P/ E بازار سهام را کاهش می‌دهد. همچنین بالا بودن میانگین بازده سهام یک شرکت یا یک صنعت در بلند‌مدت موجب بالا بودن P/ E آن شرکت یا صنعت می‌شود. در مجموع به نظر می‌رسد بازار سهام سیگنال‌هایی مبنی بر تداوم سیاست‌های اقتصادی فعلی حاکم، در اولویت قرار گرفتن حل مسائل بانکی، کاهش سود سپرده‌ها و عدم مشکلات جدی در روابط بین‌المللی دریافت کرده است که موجب شده است به بسیاری از صنایع خوش‌بین شده و میانگین P/ E بازار افزایش یابد.


سهام بورسی از منظر P/ E

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان فروردین 96، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در گروه مواد و محصولات دارويي است. به‌طوری‌که سهام شرکت داروسازي داملران رازك با برآورد سود 5 ریالی نسبت قیمت به درآمد 1177 مرتبه‌ای را به خود اختصاص داده تا از این منظر جایگاه اول بیشترین P/ E را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به سهام گروه كارخانجات كاشي و سراميك حافظ تعلق دارد و نسبت P/ E آن با سود پیش‌بینی‌شده 4ریالی برای سال مالی 96 رقم 5/ 872 مرتبه است. پس از آن سهام سایپا شیشه با نسبت 5/ 808 مرتبه‌ای بیشترین رقم P/ E را از آن خود کرده است. در مجموع در حال حاضر تعداد 22 نماد با نسبت قیمت بر درآمد بالای 100 واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و 130 نماد با نسبت P/ E دو رقمی و بالاتر از 10 واحد در بازار سهام وجود دارند. همچنین طبق آمارهای موجود، بیش از 149 نماد معاملاتی در بازار دارای P/ E مثبت و زیر 10 واحد هستند.

نگاهی به وضعیت صنایع مهم بورسی

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان فروردین 96، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به صنعت منسوجات است. بر این اساس گروه منسوجات با دو نماد «نبروج» و «نمرینو» با نسبت قیمت بر درآمد 4/ 73 در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. رتبه دوم بالاترین P/ E در میان صنایع بورسی نیز به میزان 7/ 63 واحد به گروه «دباغي، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش» با تک‌نماد «وملی» اختصاص پیدا کرده است. در ادامه نگاهی کلی به وضعیت مهم‌ترین‌ صنایع بورسی از منظر نسبت قیمت بر درآمد می‌اندازیم.

خاکستری‌های بورس: گروه سیمان، آهک و گچ 32 شرکت را در خود جای داده است. ارزش این گروه 71 هزار و 146 میلیارد ریال است و 2 درصد از بازار را در اختیار گرفته است. سیمان فارس و خوزستان بزرگ‌ترین شرکت حاضر در این گروه است که با دارا بودن 19 درصد از ارزش بازار گروه بیشترین ارزش بازاری گروه سیمان، آهک و گچ یعنی 8هزار و 983 میلیارد ریال را از آن خود کرده است. از میان 32 شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ، دو شرکت در گزارش منتهی به 30 فروردین سال جاری خود زیان شناسایی کرده‌اند که شامل سیمان کردستان و سیمان شرق می‌شود. در مقابل سیمان قائن به ازای هر سهم خود بیشترین میزان سود را پیش‌بینی کرده است. همچنین 17 شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین میزان P/ E به میزان 140 واحد به شرکت سیمان ایلام اختصاص دارد.

خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی دیگر از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است که در برخی مقاطع، در جهت‌گیری و حرکت بازار نقشی مهم و بسیار تاثیر‌گذار دارد. ارزش این گروه حدو 188 هزار میلیارد ریال است و بیش از 5 درصد از بازار کل را در اختیار دارد. در مجموع از میان 30 شرکت حاضر در گروه «خودرو و ساخت قطعات» 3 شرکت در گزارش منتهی به 30 فروردین سال جاری زیان شناسایی کرده‌اند که به ترتیب شامل ایران‌خودرو دیزل، صنعتی محورسازان ایران‌خودرو و رینگ‌سازی مشهد می‌شود. 6 شرکت در این گروه نسبت قیمت به درآمد زیر ۱۰ داشته است. در مجموع بالاترین P/ E این گروه را تولید‌محور‌خودرو با برآورد سود 4 ریالی، 731 مرتبه به خود اختصاص داده است.

محصولات شیمیایی: در گروه محصولات شیمیایی 27 ‌شرکت قرار گرفته‌اند و ارزش این گروه حدود 664 هزار میلیارد ریال است. بزرگ‌ترین شرکت در این گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس است که 25درصد گروه را در اختیار دارد و در مجموع نیز بیشترین ارزش بازار را به میزان 215 هزار میلیارد ریال در میان 325 شرکت موجود از آن خود کرده است. بیشترین میزان P/ E این گروه نیز به شرکت لعابیران به میزان 8/ 85واحد تعلق گرفته است. همچنین از میان 27 شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، 4 شرکت در گزارش منتهی به 30 فروردین 96 زیان شناسایی کرده‌اند که شامل شیمیایی پارس پامچال، تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی، پتروشیمی فارابی و پلی اکریل ایران می‌شود.

مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن 28 شرکت و در بازار سهام ایران، ارزشی برابر 141 هزار میلیارد ریال را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت دارویی برکت بزرگ‌ترین سهامدار این گروه بوده و 16 درصد از سهام گروه دارویی را از آن خود کرده است و شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین نیز با ارزشی برابر 17 هزار میلیارد ریال بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی را به خود اختصاص داده است. در میان 28 شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی، هیچ شرکتی در گزارش منتهی به 30 فروردین 96 خود زیان شناسایی نکرده‌ و بیشترین میزان سود هر سهم نیز به داروسازی اسوه تعلق دارد که به ازای هر سهم خود 3347 ریال سود پیش‌بینی کرده است. 6 شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین P/ E به میزان 1177واحد از آن شرکت داروسازی داملران رازک بوده و سرمايه گذاري دارويي تامين کمترین P/ E گروه را به میزان 3/ 5 واحد از آن خود کرده است.