اقتصاد ایرانی نوشت:

طلا و سکه برخلاف دلار همواره جزو کالاهای سرمایه ای بوده اند. هرچند که طلا برای خانم ها خاصیت تزئینی دارد و از این زاویه می توان آن را کالای مصرفی دانست اما حتی کسانی که طلا را به عنوان ابزاری زینتی خریداری می کنند هم به آن نگاه سرمایه ای دارند. به همین دلیل است که خانم ها همواره تغییرات قیمت طلا را دنبال می کنند تا ببینند سرمایه بالقوه شان به چه میزان رسیده است. آن ها می خواهند ارزش دارایی خود را بدانند تا در مواقع نیاز با فروش آن خواسته دیگرشان را برآورده کنند.

از طلا و سکه به عنوان کالاهای سرمایه ای با قدرت نقدشوندگی بالا یاد می شود که سرمایه گذاران حاضر در آن معمولا کارکرد میان سرمایه ای از آن انتظار دارند به این مفهوم که پول نقد خود را به سکه و طلا تبدیل می کنند تا هنگام انجام سرمایه گذاری های بزرگ تر یا خرید یکی از مایحتاج زندگی خود، آن را بار دیگر به پول نقد تبدیل کنند. بازار طلا و سکه هرچند از نظر نقدشوندگی به بازار ارز شبیه است اما نزد سرمایه گذاران از امنیت بیشتری برخوردار است و کارشناسان اقتصادی هم ورود به بازار طلا و سکه را برای سرمایه گذاری مذموم نمی دانند. فلز گرانبها به نسبت پول کاغذی آمریکا ارزش بالاتری میان سرمایه گذاران خرد دارد چراکه آن ها به ارزش ذاتی کالایی که خریداری می کنند اطمینان دارند و می دانند که این ارزش ذاتی به سادگی با تغییر سیاست های دولت، از بین نمی رود.

با وجود اینکه بازار طلا و سکه به شکل سنتی بازار مطمئنی بوده است اما در دو سال اخیر به واسطه التهابات بازار ارز و ورود سفته بازان به بازار سکه، این فضا هم با ناامنی هایی همراه شده است. بازار سکه در این ایام به مانند بازار ارز شرایط ویژه ای را از سر می گذراند. مهمترین اتفاقی که برای این بازار استراتژیک افتاده این است که عوامل تاثیرگذار بر قیمت ها به شکلی غیرعادی تغییر کرده است. حالا عوامل غیر اقتصادی نیز بر نوسانات این بازار تاثیر می گذارد.

این موضوع از وابستگی قیمت طلا و سکه به دلار در ایران ناشی می شود. در شرایط عادی اگر قیمت جهانی طلا در بازارهای جهانی بود که نوسانات طلا و سکه در داخل را رقم می زد، حالا بالا و پایین رفتن نرخ دلار هم در آن موثر است.

نکته اینجاست که در فرمول تبدیل قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی به نرخ طلا در بازار ایران دو متغیر وجود دارد. متغیر اول، قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی است و متغیر دوم قیمت دلار در بازار آزاد. از آنجا که تا پیش از سال 90، قیمت دلار در بازار آزاد ایران با نوسان قابل توجه و التهاب مواجه نبود، تقریبا متغیر دوم در فرمول، به عددی ثابت تبدیل شده بود. اما در این دو سال اخیر که قیمت دلار تغییرات قابل توجهی را از سر گذرانده و تا 300 درصد رشد کرده است، متغیر دوم فرمول بیشترین تاثیر را در نتیجه معادله گذاشته است. حالا تنها تغییرات قیمت جهانی به عنوان عاملی برون زا نیست که قیمت طلا و سکه را تعیین می کند بلکه نوسانات ارزی در داخل به عنوان عاملی درون زا در تغییرات آن موثر است به همین دلیل است که آینده بازار طلا به اتفاقات بازار ارز در ماه های آینده گره خورده است. در این میان پیش بینی ها در این زمینه باید با پیش بینی های نرخ دلار همراه شود. بهای دلار هر جهتی را در پیش بگیرد، سکه را همم به دنبال خود خواهد کشید. تنها تفاوتی که وجود دارد تغییرات قیمت طلای جهانی است که در بهای طلا و سکه تاثیر می گذارد. پیش بینی های کارشناسان بین المللی از آینده بازار طلا در ادامه سال 2013 میلادی که تا دی ماه سال 92 شمسی ادامه خواهد داشت، بر افزایش بهای طلا تا حدود 2 هزار دلار در هر اونس استوار است. در حالی که قیمت طلای جهانی در این ایام خود را به حدود یک هزار و 600 دلار رسانده است. در این شرایط اگر وضعیت دلار در ایران ثابت بماند، تغییرات جهانی قیمت فلز زرد رنگ، قیمت طلا و سکه را در ایران اندکی افزایش خواهد داد که طبق پیش بینی ها حدود 15 درصد خواهد بود. اما باتوجه به اینکه برخی از فعالان بازار ارز پیش بینی افزایش بهای دلار را کرده اند، برخی همچنان خرید سکه را سودده می دانند. هرچند که طی دو سال گذشته چندین بار نوسانات هیجانی بازار ارز موجب رشد قیمت سکه شد که بعد از آن با کاهش هیجانات و افت قیمت دلار، سکه نیز خود را به شدت پایین کشید تا خیلی ها با زیان مواجه شوند.

با وجود این ریسک ها استقبال از طرح های پیش فروش سکه و مشارکت در قراردادهای آتی سکه در بورس نشان می دهد تمایل فراوانی به سرمایه گذاری در این بازار وجود دارد.

معاملات قراردادهای آتی سکه حالا به یکی از جذاب ترین معاملات بازار سرمایه تبدیل شده است به طوری که با وجود عمر کوتاه این بازار و آشنا نبودن عموم مردم با جزییات این قرارداد، اما روزانه حجم قابل توجهی سکه در بورس کالا مورد داد و ستد قرار می گیرد. امسال با توجه به نوسان قابل توجه نرخ سکه و ارز در بازار داخلی، محدودیت هایی در معاملات آتی سکه نیز اعمال شد اما روند معاملات این بازار همچنان برای معامله گران جذاب است. البته با وجود اجرای قوانین جدید در معاملات آتی، آمار 9 ماه سال گذشته شرکت بورس کالای ایران نشان می دهد که همچنان حجم و ارزش قراردادهای سکه رشد داشته به طوری که به گفته مدیر آمار و ارزیابی عملکرد بورس کالا، ارزش معاملات آتی با رشد 212 درصدی از ابتدای سال تا پایان آذرماه 91 روبه رو بوده است.