اقتصاد کلان - بانک مرکزی هر سال با ارائه گزارشی از وضعیت درآمدها و هزینه های خانوار، تصویری از وضعیت دخل و خرج خانواده ها در کشور ارائه می کند.

 تازه ترین آماری که در این خصوص منتشر شده، نشان می دهد در چند سال اخیر خانوارهای ایرانی با افزایش بیشتری در هزینه های خود نسبت به درآمد به دست آمده روبه رو بوده اند. طبق این اطلاعات، درآمد هر خانوار ایرانی در سال گذشته حدود 22 درصد زیاد شده؛ حال آنکه هزینه های خانوارها در این سال، تقریباً با افزایشی 23درصدی مواجه بوده است. مقایسه آمار با سال های قبل نیز بیانگر این است که در چند سال گذشته، خانواده های ایرانی به طور مداوم با افزایش بیشتری در هزینه های خود نسبت به درآمدهای حاصله مواجه بوده اند. این مساله ای است که گاهی از آن تحت عنوان کوچک شدن سفره خانواده های ایرانی یاد می شود. این آمار نشان می دهد از سال 81 تاکنون، در هزینه های خانوارهای ایرانی چرخشی از سوی برخی کالاها و خدمات به سوی برخی دیگر اتفاق افتاده است. در این انتقال، سهم گروه هایی مثل «تفریح و امور فرهنگی»، «حمل و نقل»، «لوازم و اثاثیه خانه» و «پوشاک و کفش» کم شده و در مقابل سهم گروه هایی از قبیل «تحصیل»، «ارتباطات»، «بهداشت و درمان»، «مسکن، آب و برق و سایر سوخت ها» و «خوراکیها و آشامیدنیها» در سبد مخارج خانوارها زیاد شده است. با توجه به این روند می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که خانواده ها، درصد بیشتری از هزینه های خود را به کالاهای ضروری تر مثل مسکن، غذا و سوخت اختصاص می دهند و در مقابل از سهم مخارجی مثل تفریح، امور فرهنگی و پوشاک خود کم کرده اند.
کسری بودجه 673 هزارتومانی
با استفاده از آمار و ارقام ارائه شده برای درآمد متوسط و هزینه متوسط سالانه هر خانوار، می توان به بررسی بودجه و دخل و خرج خانوارهای نوعی ایرانی در سال 90 پرداخت. آمار بانک مرکزی نشان می دهد میانگین درآمد سالانه خانوارها در سال 90 حدوداً به اندازه 16 میلیون و 720 هزار تومان و میانگین هزینه سالانه خانوارها در این سال تقریباً معادل با 17 میلیون و 393 هزار تومان بود. یعنی به طور متوسط، هر خانواده در ماه به اندازه یک میلیون و 393 هزار تومان (درآمد پولی و غیرپولی) داشته، در حالی که هزینه های متوسط خانواده های ایرانی در هر ماه، به اندازه یک میلیون و 494 هزار تومان بوده است. ارقام هزینه و درآمدی گویای این موضوع است که خانوارهای ایرانی در سال قبل، به طور متوسط با کسری بودجه 673 هزارتومانی در سال مواجه بوده اند. یعنی نسبت کسری بودجه (تفاوت هزینه و درآمد) آنها، بیش از 4 درصد بوده است.
افزایش هزینه خانوار
با استفاده از این آمار می توان وضعیت درآمد و هزینه ای خانوارها برای سالهای قبل از 90 را نیز به دست آورد. به عنوان مثال در سال 89، به طور میانگین هر خانوار با تقریباً 13 میلیون و 681 هزار تومان درآمد سالانه مواجه می شد؛ حال آنکه متوسط هزینه سالانه این خانوار در این سال، بالغ بر 14 میلیون و 166 هزار تومان بوده است. به طور مشابه شکاف هزینه درآمدی خانوارها در سال 89 حدوداً به اندازه 485 هزار تومان و نسبت این کسری نیز در این سال، معادل با 3.54 درصد بوده است. همچنین برای سال 88، میزان کسری بودجه سالانه هر خانوار تقریباً معادل 319 هزار تومان و معادل 2.6  درصد میانگین درآمد سالانه خانوار در آن سال بوده است.