⭕️ترسیم وضعیت بانک ها به زبان ساده

🔰فرض كنيد بانك الف ١٠٠٠ تومان سپرده از سپرده گذاران خود با نرخ ٢٠ درصد جذب كرده باشد. بنابر ماهيت بانك و موسسات مالى به عنوان يك واسطه گر مالى، بانك الف مى بايست اين ١٠٠٠ تومان را در قالب تسهيلات يا وام با سود مثلا ٢٥ درصد به متقاضيان بدهد، تا با اين سود هم بتوانند ٢٠ درصد سود سپرده سپرده گذاران را پرداخت كند و هم با ٥ درصد باقى مانده هزينه هاى خود را جبران كند و سود به سهام داران خود بدهد.

🔰در سيستم بانكى ايران عمدتا از اواخر دهه هشتاد و در دوره رشد قارچ گونه بانك ها در ايران، بانكى همانند بانك الف ١٠٠٠ تومان سپرده مردم نزد خود را اينگونه تقسيم كرده است :
📌 ٢٢٠ تومان از ١٠٠٠ تومان سپرده مردم را به دولت يا شركت هاى دولتى وام داده است يا به تعبير بهتر مجبور شده است كه وام بدهد !
📌 ١٢٠ تومان از ١٠٠٠ تومان سپرده مردم را بانك الف برده است در بازار مسكن و ساختمان سرمايه گذارى كرده تا با گران شدن هاى هميشگى زمين و ساختمان در ايران سود كند و بتواند سودى بيشتر از پرداخت وام اين ١٢٠ تومان نصيبش شود .
📌 ١٣٠ تومان از ١٠٠٠ تومان سپرده هاى مردم را به كسانى وام داده است كه آنها نتوانسته اند اصل و سود وام دريافتى را پرداخت كنند و لقب بدهكاران بانكى بانك الف را به خود اختصاص داده اند. اين بدهكاران بانكى يا تضامين نداده اند يا اگر داده اند عمدتا زمين و ساختمان بوده است كه به سرنوشت بند دو دچار شده اند.

🔰اتفاقى كه در طى سالهاى قبل براى بانك الف افتاده است اين بوده كه با عدم پرداخت بدهى هاى دولت به سيستم بانكى، ركود سنگين بخش زمين و ساختمان در ايران و عدم برگشت بخش مهمى از وامها و سود آن توسط بدهكاران دانه درشت به بانك، عملا از ١٠٠٠ تومان سپرده جذب شده توسط بانك الف، ٤٧٠ تومان آن ( جمع بندهاى يك تا سه ) قفل شده است و هيچ سودآورى براى بانك ندارد و بانك الف تنها مى تواند از ٥٣٠ تومان دارايي آزاد باقى مانده براى پرداخت وام استفاده كند و سود برگشت اين مقدار وام اعطا شده ، جوابگوى تعهدات بانك الف در پرداخت سالى ٢٠٠ تومان سود سپرده هاى جذب شده نيست. پس بانك الف در اين شرايط به يك روش براى پرداخت سود سپرده هاى گذشته رو مى آورد: جذب سپرده هاى تازه !

🔰عملا بانك الف با جذب سپرده هاى تازه به جاى وام دادن اين سپرده ها و استفاده از مارجين سود وام و سود سپرده اين گردش مالى، از اصلا سپرده دريافتى تازه براى پرداخت سود سپرده قبلى استفاده مى كند و اين چرخه براى سپرده هاى تازه نيز با جذب سپرده هاى تازه تر جبران مى شود !

اينگونه است كه راه ادامه حيات و امكان پرداخت سود سپرده هاى قبلى براى بانك الف، جذب سپرده هاى تازه تر حتى به قيمت تعهد پرداخت سود بالاتر است و اين استفاده از سپرده هاى تازه براى باز پرداخت سود سپرده هاى گذشته تا جايي براى بانك اول ادامه پيدا مى كند كه از دور هاى بعد، جذب سپرده نه فقط براى پرداخت سود سپرده هاى قبلى كه براى باز پرداخت اصل سپرده هاى قبلى كه پول آن در بندهاى يك تا سه قفل شده است ادامه پيدا مى كند.

🔰با همين داستان مى تواند به يك شاخص مناسب براى پيدا كردن بانك هاى با ريسك بالا رسيد. در شرايط كنونى پيشنهاد نرخ هاى سود بالا خود بيانگر سطح ريسك بالاى اينگونه بانك ها موسسات مالى است.

✍️ منبع: سيامك قاسمى / کانال موسسه مطالعاتی بامداد