*محمد عدالتخواه/کارشناس مسکن

ورود بورس به حوزه مسکن می‌تواند یک رونق کاذب برای بازار مسکن به وجود بیاورد. اگر منظور از مشکل مسکن، مساله خانه‌دار نشدن مردم است، این کار مشکلی را حل نمی‌کند. رکود مسکن عمدتا به دلیل قیمت‌های بالای واحد‌های مسکونی است. خانه‌های زیادی اکنون در بازار هست که بیشتر از نیاز مردم نیست، اما تقاضای مثبت برای آنها وجود ندارد. تا زمانی که این خانه‌ها به قیمت مناسب برنگردد، چه به صورت سهام وارد بورس شود یا خیر، بازار مسکن به رونق باز نمی‌گردد. این امکان وجود دارد که با ورود مسکن به بورس، قیمت مسکن رشد پیدا کند و این باعث رونق آن شود، اما معامله سهام خانه باز هم در بین سرمایه‌داران خواهد بود و مردم عادی توان خرید آن را نخواهند داشت. راه‌حل‌هایی از این نوع، نظیر لیزینگ مسکن، ورود بانک‌ها به ساخت‌و‌ساز و ورود بازار بورس، نمی‌توانند یک راه حل قطعی و دائمی برای حل مشکل مسکن باشند. مشکل مسکن ایران عمدتا مربوط به ارزش افزوده مسکن است. هزینه‌ای که باید برای دهک‌های پایین جامعه صرف می‌شد، تبدیل بهسود بساز و بفروش‌ها شد و اکنون انتظار دارند که بتوانند با درآمدها و حمایت‌های دولتی خانه‌ها را به ‌فروش برسانند. حتی اگر بتوانند آن خانه‌ها را بفروشند، باز هم سرمایه به‌دست‌آمده را وارد بازار مسکن می‌کنند و سرمایه تبدیل به خانه‌ای می‌شود که به دلیل قیمت بالا در دهک‌های پایین جامعه متقاضی ندارد. برای کنترل قیمت مسکن باید دید که ساخت این خانه‌ها چه اندازه هزینه داشته است. ساخت خانه‌ها سود زیادی ندارد، اما آن قسمت از ساخت خانه که مربوط به ارزش افزوده زمین است، قیمت‌ مسکن را بالا می‌برد. سهم قیمت زمین به شدت بالا رفته و مالیات برارزش افزوده آن نیز به شکل صحیحی دریافت نشده است. این تناقض باید حل شود. در کشور ما هزینه‌های دولتی نظیر رساندن آب و برق و گاز به مکان‌های مختلف، قیمت زمین را بالا برد، اما از این هزینه دولت، تنها مالکان زمین سود بردند. تا زمانی که دولت به فکر برگشت این سود بیش از حد و مالیات بر ارزش افزوده زمین نباشد، در حق مردم و خود دولت ظلم کرده است و مسکن از رکود خارج نمی‌شود. بر خلاف نظر برخی کارشناسان که مدام از خروج رکود بازار مسکن صحبت می‌کنند، می‌بینیم که هنوز بعد از چهار سال این رکود ادامه دارد و بسیاری از کارشناسان احساسی صحبت می‌کنند. در قانون اساسی در ماده 31 پیش‌بینی شده است که دولت باید با سازوکار مناسب برای دهک‌های پایین مسکن تهیه کند. کاری که اکنون دولت باید انجام دهد گرفتن مالیات بر ارزش افزوده زمین از انبوه‌سازان و صاحبان مسکن و هزینه کردن این مبلغ در جهت خانه‌دار شدن دهک‌های پایین است. قانون «از کجا آوردی؟» باید اجرا شود تا مشخص شود چه کسانی در این سال‌ها سود اضافه داشته‌اند و مالیات‌های درستی از آنها اخذ شود. بازار بورس تنها به گردش سرمایه در بین سرمایه‌داران کمک می‌کند. وقتی بازار مسکن با رکود مواجه است و خریدار واقعی ندارد، چه در فضای واقعی چه در فضای بورس، متقاضی نخواهد داشت.