حسین راهداری

در یک همایشی در رابطه با ثبت شرکت ها در بورس لندن شرکت کرده بودم. یکی از سخنرانان که وکیلی انگلیسی بود بیان می کرد که خیلی ها فکر می کنند که ثبت شدن شرکت آنها در بورس لندن یک کالای لوکس است و برای آنها و احتمالا خانواده اشان اقامت انگلیس را فراهم خواهد کرد.

اما می گفت تقریبا آنقدر مسئولیت های مدیران شرکت در قبال سهامداران سخت و تخطی ناپذیر است که ثبت شرکت دربورس لندن مساوی استرس شبانه روزی در اجرای تعهدات است. استرس از پیروی درست از قوانین کشور و افشای درست و دقیق اطلاعات. می گفت بارها اتفاق افتاده که عضو هیات مدیره آمده لندن و بعد از پیاده شدن از هواپیما دستگیر شده و به اتهاماتی ساده مثلا عدم افشای به موقع اطلاعات و یا خرید سهام با اطلاعات داخلی سال ها به زندان افتاده است! چیزی که احتمالا در کشورهای خودشان به نوعی عرف است. اما آنجا مجازات حبس دارد. 

این را با بورس خودمان قیاس کنید. دو نمونه که خودم در مجامع شرکت های آنها امسال حاضر بودم، جالب هستند. در مورد اول که حتما تخلف بارز است، شرکتی دعوای مالیاتی خود را تا 6 ماه افشا نکرده و به ناگهان در نزدیکی مجمع آن را در صورت های مالیش اظهار کرده است. با ذخیره گرفتن برای مالیات، سود شرکت نزدیک به بیش از 20 درصد افت کرده است. مسلما سهامدارن متضرر شده اند. نماینده بورس فقط خواهش و تمنا کرد که شرکت و مدیرانش، به قوانین افشای به موقع اطلاعات احترام بگذارند. همین! 

در مورد دیگر هیات مدیره در کدال اعلام کرده بود که سود 392 تومان خواهد بود. اما در مجمع ناگهان سود 465 تومان تقسیم شد. کاملا واضح است که اعلام این تغییر تا چه حد می توانست قیمت سهام را قبل از مجمع تغییر دهد. اما باز نماینده سازمان بورس فقط از مدیران خواهش کرد که دفعه بعدی همان چیزی که قرار است تقسیم شود، به مردم اعلام گردد. همین!

اما به راستی چه از دست سازمان بورس بر می آید؟ آیا شرکت را از بورس اخراج کنند تا همین میزان اندک شفافیت هم از بین برود؟ آیا مدیرانش را زندانی کنند؟ وقتی با تخلفات بزرگتر با مماشات برخورد می شود، آیا برای این تخلفات باید مدیری را از کار برکنار یا زندانی کرد؟ با برخی از مدیران که پشتشان هم گرم است، اصولا مگر می شود برخورد کرد؟   

ما تا اجرای آنچه در دنیای واقعی در جریان است فاصله داریم و متاسفانه سعی هم نمی کنیم به آن استانداردها نزدیک شویم. شاید بیست سال دیگر هم بورس ایران را نگاه کنیم، همین مشکلات در حال تکرار هستند. چنانچه در گذشته هم بوده اند و تا امروز تکرار شده اند. برای همین است که خیلی چیزها داریم ولی در عمل آنها را آن طور که باید و شاید نداریم. بورس داریم، اما شفافیت و پاسخگویی مدیران و بازخواست آنها را نداریم. چیزهایی که اولین هدف تشکیل بورس و پایه ایجاد اعتماد در سرمایه گذاران بوده اند.