ابرچالشهای اقتصاد و نظام قیمتها
دکتر تیمور رحمانی
روزنامه «دنیای اقتصاد» چهارشنبه گذشته یادداشتی از استاد گرانقدر و مشاور رئیسجمهوری جناب آقای دکتر نیلی درباره ابرچالشهای اقتصاد ایران منتشر کرد. تحلیلی که حکایت از درک و شناخت عمیق ایشان نسبت به اقتصاد ایران دارد. گرچه میتوان ابرچالشهای دیگری از جمله نظام آموزشی (به ویژه حوزه آموزش عالی) را به لیست ایشان افزود؛ اما این موضوع در نتیجهگیریهای ایشان و راهحلهای پیشنهادی تاثیری ندارد.
درواقع درستی و صحت استدلال ایشان درخصوص ابرچالشهای مطرحشده به قوت خود باقی است.
همانطور که در آن مطلب ذکر شده است، ابرچالشهای شکلگرفته در اقتصاد ایران محصول نوع نگاهی است که در جامعه ایران شکل گرفته و افزایش درآمدهای نفتی در مقاطعی آن را تشدید کرده است. این نوع نگاه دولت را یک سوپرمن تلقی میکند که قادر به حل هر گونه مشکلی است و بسیار بهتر از تکتک شهروندان برای آنها اسباب رفاه همیشگی را فراهم میکند.
این نوع نگاه کمترین توجهی به اصل بنیانی علم اقتصاد یعنی محدودیت منابع ندارد و بدون توجه به قید بودجه هر روز برای دولت وظایف و کارکردهایی میتراشد تا رفاه اجتماعی را افزایش دهد؛ اما نتیجه آن وخامت تدریجی سطح رفاه اجتماعی است. به قول فورد «آن دولت بزرگی که فکر میکنید همه چیز به شما میدهد همان دولت بزرگی است که همه چیز را از شما میگیرد.»
بدون تردید، راهحل اساسی و بنیانی برای ابرچالشهای فراروی اقتصاد ایران (که در مورد اغلب آنها زمان زیادی هم برای درمان در اختیار ندارد) تغییر این نحوه نگاه به دولت و کارکرد آن در اقتصاد است. لازم است مراکز تصمیمساز و تاثیرگذار در تصمیمگیریهای منجر به تخصیص منابع ازسوی دولت اولا بپذیرند که حل این ابرچالشها یک وظیفه حزبی نیست، بلکه وظیفهای برای تامین بلندمدت منافع ملی است و ثانیا مدیران ارشد، نمایندگان مجلس، اعضای شوراهای اسلامی و... همگی با درس اول علم اقتصاد یعنی محدودیت منابع آشنا شوند و یاد بگیرند که محدودیت بودجه یک اصل همیشگی است و نادیده گرفتن این اصل فقط به معنی تاخیر چالشساز آن است. این نیز مقدور نخواهد شد مگر آنکه تصویر کارکرد دولت در ذهن تکتک افراد جامعه تغییر یابد. با این حال، نمیتوان منتظر ماند تا این تحولات ساختاری شروع شود تا آنگاه امکان حل ابرچالشها فراهم شود.
بسیاری از اقدامات امکانپذیر و زمینهساز تحولات ساختاری است که مهمترین آنها تصحیح نظام قیمتگذاری و حذف یارانههای سرسامآور ناشی از اختلال قیمتهایی مانند انرژی، ارز، آب و مواردی از این دست است. تصحیح تدریجی این قیمتها امکان فرصت یافتن برای راهحلهای ساختاری و بلندمدت را نیز فراهم میکند.
* دکتر تیمور رحمانی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران است.
بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: ................................