✍️ حمید تهرانفر

📌اگر بانک مرکزی به نهادهای خاص اقتصادی مجوز بانکداری ندهد، آنها از مسیر دیگری وارد می‌شوند. یا از دیگر نهادها مجوز می‌گیرند یا سهام بانک‌های دیگر را می‌خرند!

📌برای تاسیس موسسه قرض‌الحسنه‌ از نیروی انتظامی مجوز می‌گیرند. نیروی انتظامی دو وظیفه دارد؛ یکی دادن مجوز به کسب‌وکارها و دیگری نظارت بر عملکرد آنها. اما نه در دادن مجوز به تخصص‌ها توجه می‌کند و نه از تخصص پولی برخوردار است که بتواند نظارت درستی بر فعالیت آنها داشته باشد.

📌 این موسسات از اول مجوز قرض‌الحسنه گرفتند اما در قالب قرض‌الحسنه نماندند و کسی هم متوجه نشد.

📌 وزارت تعاون مجوز تاسیس تعاونی‌های اعتباری داد و بعد ناگهان بزرگ شدند و خدمات بانکی ارائه دادند.

📌 همه ما کوتاهی کردیم و اگرنه چطور ممکن است یک‌شبه موسسه قرض‌الحسنه تاسیس شود و کسی مخالفت نکند. من نمی‌دانم چرا برای راه‌اندازی یک دکه روزنامه‌فروشی حتماً باید مجوز شهرداری و پروانه فعالیت به نیروی انتظامی ارائه کنند اما در مورد موسسات مالی و اعتباری چنین تسامحی می‌شود.

📌وقتی بانک مرکزی مجوز ندهد، می‌روند از جای دیگری مجوز می‌گیرند. از نیروی انتظامی یا وزارت تعاون. بعد می‌روند یک موسسه در یک شهر دورافتاده می‌زنند و خدمات بانکی می‌دهند. چه کسی متوجه می‌شود این موسسات از حوزه خود خارج شدند؟ حتی به برخی تحت عنوان تعاونی اعتبار آزاد مجوز داده شده است.

📌وضعیت مانند این است که فردی بچه‌ای را به دنیا آورده بعد بانک مرکزی باید دنبال آن بچه بگردد تا بتواند آن را بزرگ کند. از نظر استراتژی این غلط است. اصلاً نباید مجوز داده می‌شد که بخواهد کار به اینجا بکشد.

📌در زمان مرحوم نوربخش بانک مرکزی را تحت فشار گذاشتند که بر کار برخی موسسات نظارت کنند. دکتر نوربخش می‌گفتند ما چون مجوز نداده‌ایم نمی‌توانیم بر آنها نظارت کنیم. ایشان معتقد بود بانک مرکزی هم باید مجوز بدهد و هم نظارت کند. اصلاً بانک مرکزی بر چه چیزی نظارت کند؟ بخواهیم مجوز را باطل کنیم که مجوز دست نهاد دیگری است بخواهیم مجوز ندهیم، نهادها به‌جای دیگری مراجعه می‌کنند. الان به‌شدت در مقابل مجوز دادن دیگر نهادها مانند نیروی انتظامی و وزارت تعاون ایستاده‌اند. مگر اینکه قبل از آن با بانک مرکزی هماهنگ کرده باشند.

📌اگر دقت کنید بانک مرکزی به هیچ‌کدام از آن موسسات مجوز نداده، بلکه آن موسسه را منحل کرده و یک موسسه جدید شکل گرفته است. به نظر من بهتر از این نمی‌شد یک موسسه اعتباری مشکل‌دار را حذف ‌کرد بدون آنکه برای سپرده‌گذاران مشکلی ایجاد شود. مثلاً موسسه کاسپین، ترکیبی از 8 تعاونی غیرمجاز دردسرساز بود که منحل شدند. اگر بخواهیم به این موسسات حمله مستقیم کنیم، با مردم عادی مواجه می‌شویم. پس ادغام آنها در همدیگر و ایجاد یک موسسه مالی جدید می‌تواند راهگشا باشد. این برخورد، برخورد درستی بود و بسیاری از موسسات غیرمجاز بدون هیچ مشکل و فشاری حذف شدند البته کمی بعدتر اتفاقاتی رخ داد که کار از دست بانک مرکزی خارج و مشکلاتی ایجاد شد. / معاون پیشین نظارتی بانک مرکزی