بنیامین اپلبوم/ نیویورک تایمز

💠 هنگامی که از پروفسور ریچارد تیلر سوال شد، جایزه نوبل ۱/ ۱ میلیون دلاری خود را چطور خرج خواهید کرد، او گفت: «این سوالی جالب است. من این پول را به غیرعقلانی‌ترین روش ممکن خرج خواهم کرد.»

◀️ این پاسخ در واقع مشغله ذهنی تیلر را نشان می‌دهد. تحقیقات تیلر بسیاری از اقتصاددانان را متقاعد کرده که به رفتار انسان توجه بیشتری نشان دهند و بسیاری از دولت‌ها را به این باور رسانده که باید به اقتصاد توجه بیشتری کنند. پروفسور تیلر یکی از معدود اقتصاددان‌هایی است که قبل از برنده شدن جایزه نوبل مشهور بود. او در کتاب پرفروش خود با عنوان «تلنگر» تلاش می‌کند به مردم در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.

◀️ برای درک علت اعطای جایزه نوبل امسال در رشته اقتصاد به پروفسور تیلر، بهتر است به بیانیه‌ای که کمیته نوبل در این زمینه منتشر کرده توجه کنیم. در این بیانیه آمده است، اعطای جایزه نوبل به پاس تلاش‌های برجسته ریچارد تیلر در بیان غیرمنطقی بودن رفتار اقتصادی انسان‌ها انجام شده است. به باور او، عموم مردم به شکل قابل‌پیش‌بینی، غیرعقلانی عمل می‌کنند و این رفتار با نظریه‌های اقتصادی سازگار نیست.

◀️ ریچارد تیلر در یک کنفرانس مطبوعاتی، پس از اعلام نام وی به‌عنوان برنده جایزه نوبل اقتصاد گفت: «برای دستیابی به نتایج بهتر در تحقیقات اقتصادی باید همواره به این موضوع توجه داشته باشیم که رفتار انسان‌ها در بسیاری از مواقع غیرمنطقی است.»

◀️ زمان آن فرا رسیده که نوع نگاه به اقتصاد تغییر کند. اصول اقتصادی که اکنون در کتاب‌ها تدریس می‌شود و از سوی دولت‌ها و نهادهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، نگاهی ساده به انسان و رفتار او دارد. در این دیدگاه فرض بر این گذاشته می‌شود که رفتار انسان‌ها عاقلانه است. اما اقتصاددان‌ها مدت‌هاست به این نتیجه رسیده‌اند که این دیدگاه درست نیست.

◀️ پروفسور تیلر نشان می‌دهد که انسان‌ها به شیوه‌های قابل پیش‌بینی غیرعقلانی رفتار می‌کنند، در نتیجه می‌توان رفتار انسان‌ها را پیش‌بینی کرد و الگوهایی برای آنها پیدا کرد.

◀️ برخی تلنگرهای او نسبتا کوچک هستند. برای مثال دولت انگلستان متوجه شد اگر در صورت‌حساب عوارض خودرو، عکسخودرو چاپ شده باشد، احتمال آنکه مردم آن را پرداخت کنند بیشتر است.

◀️ پروفسور تیلر در جایی نوشته است، «از جوانی تمایل من به فکر کردن به نوع دیگر آغاز شد. از مردم درباره انتخاب‌هایشان سوال می‌کردم. مشاهده می‌کردم آنچه مردم می‌گویند با آنچه در کتاب‌های درسی نوشته شده سازگار نیست.»

◀️ برای مثال او نشان داد مردم تصور نمی‌کنند همه پول‌ها به‌طور یکسان ایجاد می‌شوند. هنگامی که قیمت بنزین کاهش پیدا می‌کند، نظریه استاندارد اقتصاد پیش‌بینی می‌کند که مردم از پس‌انداز حاصل شده برای خرید آنچه بیشترین نیاز را به آن دارند استفاده می‌کنند که به احتمال زیاد بنزین اضافه نیست. اما مردم بخش بزرگی از پس‌انداز حاصل شده را صرف خرید بنزین می‌کنند. به عبارت دیگر آنها با بخشی از پول خود به‌عنوان پول بنزین رفتار می‌کنند.

♻️ یافته‌های پروفسور تیلر کاربردهای بسیار مهم اقتصادی دارد. برای مثال نظریه استاندارد اقتصاد پیش‌بینی می‌کند که در دوره رکود اقتصادی کارفرماها دستمزدها را به سطحی کاهش می‌دهند که با تقاضای کارکنان برای کالاها و خدمات سازگار باشد. به این ترتیب دلیلی ندارد تصور کنیم در دوره رکود اقتصادی نرخ بیکاری افزایش می‌یابد. اما کارکنان کاهش دستمزدها را اقدامی غیرمنصفانه می‌دانند در نتیجه کارفرماها که تمایلی ندارند کارمندان خشمگین شوند، تصمیم می‌گیرند از تعداد کارمندان بکاهند، نه از سطح دستمزدها.

◀️ به باور اقتصاددان‌ها، در آینده استفاده از اصول روانشناسی در علم اقتصاد بیشتر خواهد شد و نظریه‌هایی که در آینده مطرح می‌شوند، سازگاری بیشتری با واقعیت‌های رفتار انسانی دارند.