قیمت خوراک شفاف نیست
کتایون دارابی: هفته گذشته اعلام نرخ خوراک گاز مجتمع‌های پتروشیمی و افزایش آن از 7 سنت به 11 تا 13 سنت، سبب اظهارنظرهای متفاوت و مخالفت‌هایی از سوی مدیران مجتمع‌ها و همچنین مسوولان شد. گرچه برخی از این مدیران افزایش قیمت گاز را سبب کاهش رقابت در این صنعت می‌دانند، اما عده‌ای از آگاهان بازار هم به سودهای 75 درصدی برخی از مجتمع‌های گازسوز در یک سال اشاره می‌کنند و می‌گویند: قیمت محصولات مجتمع‌های پتروشیمی در سال گذشته و اوایل شهریورماه با نرخ ارز مبادله‌ای جایگزین شد، اما قیمت خوراک همچنان بی‌تغییر باقی مانده است و این یعنی اجحاف در حق خریداران.

به گفته یک مقام آگاه، در حال حاضر فاصله زیادی بین قیمت تمام شده کالاها و فروش وجود دارد و افزایش قیمت گاز میزان سود آنها را کم می‌کند. 
وی در ادامه می‌گوید: برخی از مدیران مجتمع‌ها به قیمت گاز در قطر نگاه می‌کنند، این در حالی است که گاز در این منطقه، گازی همراه است که از نفت جدا شده و ناخواسته تولید می‌شود و حجم بالایی ندارد، به همین دلیل قیمت پایینی دارد. علاوه بر این شرکت‌های پتروشیمی در قطر معافیت مالیاتی ندارند، اما در ایران پتروشیمی‌ها در مناطق ویژه هستند و معافیت مالیاتی دارند.
به گفته وی در مکانیزم‌های قیمت گذاری سود معقول 14 تا 17 درصد به اضافه قیمت تمام شده کالا در نظر گرفته می‌شود و دلیلی ندارد که سودهای 75 درصدی مجتمع‌ها مورد قبول باشد، از سوی دیگر سودهای زیاد برای دانش فنی در نظر گرفته می‌شود مانند کاتالیست‌ها و داروها که آنها هم حجم زیادی ندارد. اما در این صنعت دانش فنی وجود ندارد و از این رو قیمت‌ها باید اصلاح شود، البته بیشتر مجتمع‌ها هم با این موضوع موافق هستند.
در همین حال سعید سلیمانی، کارشناس تامین سرمایه پارسیان با اشاره به اینکه نرخ 11 تا 13 سنتی که به مجتمع‌های پتروشیمی اعلام شده است باید شفاف‌سازی شود، می‌گوید: در حال حاضر قیمت بلومبرگ برای گاز با واحد یک میلیون بی‌تی‌یو 4 دلار و 21 سنت است، با تبدیل واحد آن به مترمکعب نرخ گاز در محدوده 15 سنت قرار می‌گیرد که البته متغیر است. 
گر چه برخی از مقامات آگاه می‌گویند: نرخ گاز براساس صادرات گاز به ترکیه پیشنهاد شده، اما این کارشناس می‌گوید: هیچ فردی تا به حال این قرارداد را ندیده است و از این رو چه قیمت خوراک مجتمع‌ها و چه قیمت محصولات آنها نیاز به شفاف‌سازی از سوی مسوولان دارد.
رشد تقاضا نسبت به هفته گذشته
در رینگ پتروشیمی مبادلات آف گریدها بیش از کالاهای دیگر در هفته گذشته مورد توجه خریداران قرار گرفت، به طوری که تعداد زیادی از کالاهای آف گرید با سقف قیمت خریداری شدند. حال آنکه کالاهای مشابه و ON گرید آنها با نرخ پایه و بعضا هم معامله نشدند.
به گفته معامله گران با توجه به اینکه سقف قیمت آف گریدها 200 تومان در هر کیلو پایین تر از ON‌گریدها رقم می‌خورد، بیشتر خریداران ترجیح دادند آف گریدها را خریداری کرده و جایگزین محصولات ON گرید کنند، به این ترتیب سود آنها در این شرایط که قیمت اکثر محصولات پتروشیمی در بازار و بورس یکسان شده است، بیشتر خواهد شد.
با این حال هفته گذشته اکثر قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی هم با توجه به تغییر نرخ دلار در اتاق مبادلات ارزی با افزایش اندک روبه‌رو شد. از این رو چه در رینگ پتروشیمی و چه در رینگ شیمیایی نرخ‌ها اندکی نسبت به هفته گذشته تغییر یافته بود. با این حال میزان تقاضا نسبت به هفته قبل از آن اندکی رشد کرده بود، به گفته آگاهان بازار با توجه به اینکه قیمت پایه برخی از کالاها تثبیت شده است، خریداران بیشتری وارد مبادلات شدند.
به این ترتیب هفته گذشته علاوه بر آف‌گریدها در رینگ پتروشیمی 0075، حلال 406، PET‌ها، SBR1502، SBR1712 و پی وی سی بندرامام با سقف قیمت خریداری شدند. در رینگ شیمیایی هم جوش شیرین، منومر وینیل استات، کربنات‌ها، ارتوزایلین، برش سنگین نفتالین دار، دی اتیل هگزانول، اسیدسولفوریک و بنزن با رقابت معامله گران مواجه شده و سقف قیمت برای آنها ثبت شد. 
البته هفته گذشته پلی اتیلن سبک 209 پتروشیمی شازند در غیاب 209 امیرکبیر با رقابت خریداران مواجه شد، گرچه به گفته معامله گران 209 پتروشیمی امیرکبیر مرغوب تر از 209 شازند است، اما عدم عرضه این کالا سبب شد تا معامله‌گران برای خرید 209 شازند رقابت کنند. از سوی دیگر ثبت سقف قیمت برای پی وی سی 65 آف گرید هم نشان از ارزان تر بودن این کالا نسبت به کالای مشابه ON گرید آن بود.
رکود نسبی در بازار آزاد ادامه‌دار شد
هفته گذشته بازار آزاد پتروشیمی همچنان با رکود نسبی پی گرفته شد. به طوری که حجم خریدها نسبت به هفته قبل از آن کاهش را نشان می‌داد. به گفته تاجران بیشتر حجم خریدها در روزهای اخیر به گریدهای متفاوت پلی اتیلن ترفتالات با توجه به قرار گرفتن در فصل مصرفشان اختصاص داشت. از سوی دیگر این کالاها همچنان در بورس و بازار با فاصله قیمت 400 تا 500 تومانی روبه رو هستند و از این رو خریداران بیشتری را به خود جذب می کنند. 
برخی از تاجران هم هفته گذشته به یکسانی قیمت اکثر کالاها در بورس و بازار اشاره کرده و می گویند: برخی از کالاها هم مانندBL3، 0035، 52500 و پلی استایرن معمولی 1540 در بورس کالا اندکی گران تر از بازار بودند. در عین حال عده‌ای از تاجران انتظار دارند تا تحرک در بازار پتروشیمی پس از اردیبهشت ماه افزایش یابد، این گروه معتقدند؛ احتمال دارد با گذشت یک ماه میزان حجم بارها در بازار داخل کاهش یافته و در نتیجه تقاضای خریداران افزایش یابد. البته برخی از معامله گران هم به روزهای آخر ماه اشاره می کنند و می گویند: یکی از دلایل کاهش حجم مبادلات کاهش نقدینگی کارخانه داران است. از سوی دیگر موضوع افت قیمت نفت هم سبب شده تا تعدادی از فعالان بازار روند قیمت‌ها را در هفته آتی منفی پیش بینی کنند.