ساعت24-درحالی که بازاررهای ارز،سهام وپول ومسکن در ایران درشرایط ناپایداری قرارگرفته و فعالان اقتصادی دربلاتکلیفی ناشی از سیاستهای نامعلم ترامپ و اتحادیه ارو به سرمی برند موسسه های پژوهشی ایران و غرب تحلیل آینده را دردستور کارقرار داده اند.

در ایران نیز موسسه تحقیقات اقتصادی تدبیر که یک موسسه با نگاه امنیت اقتصادی است نیز در یک پژوهش مشروح به این کار اهتمام ورزیده است . براساس پیش بینی این موسسه  آمریکا بدون توجه به رفتار متعهدانه ایران دنبال فشار آوردن به برجام است تا ایران ناچار به خروج شود. این گزارش تاکیددارد بدون انسجام داخلی ایستادگی در برابر فشارهای آمریکا بسیار دشوار است. خلاصه ای از این گزارش را می خوانید: امروزه در فضای حاکم بر اقتصاد و تولید کشور، یکی از مهم‌ترین مسایل و موضوع‌ها، مسأله برجام و سرنوشت آن بوده، به‌گونه‌ای که این موضوع بسیاری از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. زیرا امنیت اقتصادی کشور که تا حدی متأثر از توافق هسته‌ای است، ماهیت و کارکردی چندبعدی دارد و می‌تواند دیگر ابعاد امنیت ملی را تحت‌الشعاع قرار دهد. با وجود آنکه ایران در زمینه قطعنامه  ۲۲۳۱ به تمام تعهدات خود در برجام پایبند بوده و این پایبندی بارها از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حتی خود دولت آمریکا مورد تأیید قرار گرفته است، شواهد نشان می‌دهد که این پایبندی برای واشینگتن مهم نیست و مسؤولان بلندپایه این کشور می‌خواهند به بهانه‌های واهی توافق هسته‌ای را به‌هم بزنند.
تحلیل مسأله
کندوکاو قانون‌ها و طرح‌های تحریمی دولت و کنگره آمریکا در یک سال گذشته و بررسی چشم‌انداز توافق هسته‌ای در قالب چهار سناریو نشان می‌دهد که توافق هسته‌ای تا حد زیادی توانسته از تأثیرگذاری اقدام‌های آمریکا بکاهد، زیرا تمام کشورهای طرف توافق هسته‌ای و حتی سازمان ملل بر اثرگذار بودن برجام تأکید دارند و احتمال کمی وجود دارد که کنگره بخواهد مسؤول به‌هم خوردن آن شناخته شود. ازاین‌رو، با احتمال بسیار در سال آتی نیز برجام تداوم خواهد یافت، اما همچنان سنگ‌اندازی‌های بسیاری از سوی آمریکا بر مسیر پیشرفت ایران از طریق تشدید تحریم‌ها به بهانه‌های واهی انجام خواهد گرفت، زیرا رویکرد کلی آمریکا، سوق دادن ایران به خروج از توافق هسته‌ای از طریق افزایش فشارها به بهانه‌های غیرهسته‌ای و حتی تلاش به‌منظور اختلال در فرآیند اجرای برجام است.
راهکارهای پیشنهادی
در راستای کاهش آثار منفی اقدامات آمریکا در خصوص برجام توجه به موارد زیر ضروری است:
•  پی‌گیری جدی اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی: اقتصاد ایران به دلیل وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و واردات بخش مهمی از نهاده‌های تولیدی و استراتژیک، با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده که یکی از آنها حساسیت بالای بخش‌های مهم اقتصادی (مانند بودجه و تجارت خارجی کشور) به افزایش فشارهای خارجی است. ازاین‌رو، لازم است در این بخش‌های حساس کشور، آمادگی لازم برای مقابله با فشارهای اقتصادی منتج از اقدام‌های یک‌سویه آمریکا شکل گیرد. این آمادگی تنها از طریق پی‌گیری جدی اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی امکان‌پذیر است.
•  دیپلماسی فعال با کشورهای طرف برجام: توافق هسته‌ای، توافقی بین‌المللی بوده و اجرای آن برای پنج کشور روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس الزام‌آور است. برای باقی ماندن و برنده شدن در این بازی، آنچه اهمیت اساسی دارد، بالا بودن میزان تعامل با این کشورها هم به لحاظ سیاسی و اقتصادی است. هرچه کشورمان در دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی اقتصادی و در نهایت، در تعامل با جامعه جهانی از توانمندی بالاتری برخوردار باشد، موفق‌تر خواهد بود. ازاین‌رو، الزامی است که وزارت امور خارجه از طریق رایزنی فعال با کشورهای اروپایی، چین و روسیه که از دیگر طرفین توافق هسته‌ای هستند، بر مسأله نقض برجام و کارشکنی‌های آمریکا در این ارتباط تأکید ورزد.
•  حفظ انسجام داخلی و وحدت ملی: حفظ انسجام داخلی و استفاده بیشتر از ظرفیت و توان داخلی کشور، از اهمیت بسزایی برخوردار است. اتحاد و ارتباط درهم‌تنیده ارگان‌ها و سازمان‌ها با یکدیگر و با مردم می‌تواند توان ملی را برای مقابله با تبعات اقتصادی تحریم‌ها افزایش دهد.


•  تلاش دیپلماتیک برای اثبات دفاعی بودن برنامه موشکی ایران: هراس از برنامه موشکی ایران بیشتر از آنکه نتیجه عملکرد ایران در قبال کشورهای منطقه باشد، نتیجه عملیات روانی غربی‌ها برای کسب منافع بیشتر بهمنظور فروش تسلیحات نظامی خود به کشورهای منطقه است، زیرا تاریخ نشان داده که ایران همواره مورد حمله قرار گرفته تا اینکه خود به کشوری حمله کرده باشد. ازاین‌رو، باید با تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک به جامعه بین‌الملل ثابت شود که موشک‌های ایران، فقط و فقط جنبه دفاعی دارند و تهدیدی برای منطقه و جهان نیستند. می‌توان با اقدامهایی مانند پافشاری مداوم و عملی بر جنبه دفاعی برنامه موشکی و تأکید دستگاه دیپلماسی بر غیرهسته‌ای‌ بودن موشک‌های کشور، بهانه را از قدرت‌های متخاصمی مانند آمریکا گرفت.