شدت نوسانات ارزی کاهش یافت.

به گزارش دنیای اقتصاد، پس از دو روز نوسان هیجانی در بازارها، روز گذشته آرامش بیشتری را در بورس و ارز شاهد بودیم؛ به‌طوری‌که شاخص سهام با رشد ۴۰۷ واحدی بخشی از افت‌های ابتدای هفته را جبران کرد.

هرچند هنوز نشانه‌های احتیاط مشهود بود، اما فشار فروش بورس‌بازان کاهش یافته بود و خریداران فعالیت بیشتری داشتند. نرخ دلار نیز رشد محدود ۱۵ تومانی را زیر سطح ۴۷۰۰ تومانی تجربه کرد. وضعیت اشباع خرید در بازار ارز و کاهش تقاضای تکنیکالی موجب احتیاط خریداران دلار شد. همزمان برخلاف روزهای شنبه و یکشنبه عرضه بیشتری از سوی صرافی‌ها صورت گرفت.

بورس تهران پس از اوج‌گیری هیجانات منفی و افت شاخص کل طی دو روز متوالی، روز گذشته به مدار صعودی بازگشت و با رشد ۴۰۷ واحدی (معادل ۴/ ۰ درصد) همراه شد. از نکات مورد توجه روزهای اخیر بازار سهام، سردرگمی معامله‌گران بورس تهران به دلیل افزایش محسوس نرخ دلار بود. تلاطم بازار ارز که از عوامل غیراقتصادی نشات می‌گرفت، نوعی نگرانی در میان سهامداران ایجاد کرده بود. این وضعیت اما طی معاملات روز گذشته و در پی آرامش نسبی در بازار ارز، تا حدودی کاهش یافت. در این میان رفتار معامله‌گران نشان می‌دهد همچنان رویکرد محتاطانه‌ای در میان سهامداران وجود دارد. حجم و ارزش کم معاملات دیروزخود گواه این موضوع است.

بی‌توجهی بورس تهران به رشد دلار

همان‌طور که در گزارش روز یکشنبه «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «سرگیجه بورس‌بازان» عنوان شد، فضای هیجانی موجود در بازار ارز در پی عوامل غیراقتصادی عامل ایجاد سردرگمی در میان معامله‌گران بود و مانع از اتخاذ استراتژی مشخص برای ماندن یا خروج از دادوستد سهام شده است.دلار از ابتدای دی ماه به واسطه تحولات گوناگون همچون برخی ناآرامی‌های داخلی و همچنین قبل و بعد از اعلام نظر ترامپ درخصوص برجام رفتاری هیجانی در پیش گرفته است؛ به‌طوری که در این بازه زمانی شاهد رشد حدود ۱۲ درصدی این ارز بوده‌ایم.

هر چند در شرایط عادی، افزایش نرخ دلار اثرات مثبتی بر وضعیت سودآوری شرکت‌های صادرات محور بازار سهام به جا می‌گذارد، اما در حال حاضر فعالان بازار سهام بر این اعتقادند که رشد کنونی نرخ دلار تحت تاثیر عوامل غیراقتصادی بوده است. موضوعی که سبب بی‌واکنشی بازار به این عامل شده است. به عبارتی دیگر در زمان تاثیرگذاری یک عامل غیراقتصادی بر بازارها، رابطه همبستگی که باید به‌طور مستقیم ایجاد شود، بر هم خورده و افزایش ریسک‌گریزی (کاهش ریسک‌پذیری) فعالان بازاررا در پی داشته است.

در این حالت نه تنها این موضوع، اثر مثبتی بر بورس تهران نمی‌گذارد، بلکه می‌تواند برعکس عمل کند؛ چرا که در این زمان سرمایه‌گذاران دارایی خود را به سمت بازارهای کم‌ریسک‌تر یا به اصطلاح امن‌تر همچون دلار و سکه انتقال می‌دهند. موضوعی که طبیعتا سبب تشدید فشار فروش در بازار سهام می‌شود. واکنش منفی بورس به جهش نرخ دلار‌ در بازار ارز در جریان معاملات روز یکشنبه خود تاکید‌کننده سنگینی سایه ریسک‌های سیستماتیک بر سر بازار است.

روز گذشته اما شاهد آرام شدن نسبی فضای بازار ارز بودیم. این آرامش نسبی به بازار سهام نیز تسری پیدا کرد و این بازار تا حدودی با کاهش التهاب همراه شد. این موضوع اما به معنای تخلیه کامل استرس از بورس تهران نیست. جزئیات معاملات دیروز بازار سهام نیز نشان می‌دهد همچنان نگرانی‌ها وجود دارد. در این خصوص می‌توان به دو دسته از معامله‌گران یعنی خریداران و فروشندگان در بورس تهران اشاره کرد.

در بررسی دادوستدهای این دو گروه ۴ مدل رفتاری قابل شناسایی است که نشان می‌دهد با وجود کاهش التهابات در بازار، همچنان نگرانی‌هایی وجود دارد که عمدتا از ریسک‌های سیستماتیک نشات می‌گیرد. در واقع به خاطر ابهامات زیادی که همچنان وجود دارد، با قطعیت نمی‌توان درخصوص آینده سخن گفت. در هر حال آنچه عیان است وابستگی شدید آینده بازار به آرامش در فضای سیاسی کشور است که به‌طور خاص به صحبت‌های شب گذشته رئیس‌جمهور و همچنین فضای آتی بازار ارز ارتباط دارد.

مدل رفتاری فروشندگان سهام

۱- در یک نگاه معامله‌گرانی دیده می‌شوند که با هراس از ریسک‌های موجود، سراسیمه به جمع فروشندگان سهام پیوسته‌اند. در شرایط کنونی اما شاهد کاهش این دسته از فروشندگان هستیم. موضوعی که نشان می‌دهد التهابات بازار تا حدودی کاهش یافته و سرمایه‌گذار حاضر به فروش هیجانی سهام خود در قیمت‌های پایین نیست. بنابراین این دسته از فروشندگان یا پیش از این از بازار سهام خارج شده‌اند یا از میزان نگرانی‌هایشان تا حدود زیادی کاسته شده است.

۲- دسته دیگر اما معامله‌گرانی هستند که با رشد محدود قیمت سهام و فاصله گرفتن آن از کف‌های روانی متداول در میان فعالان بازار سهام، اقدام به فروش می‌کنند. این گروه از فروشندگان نیز تایید‌کننده این موضوع هستند که همچنان هیجان و التهاب موجود در بازار سهام به‌طور کامل تخلیه نشده است و هنوز نگرانی‌هایی وجود دارد.
مدل رفتاری خریداران بورسی

۱- خریدارانی که تا حدودی ریسک‌پذیرتر بوده و در سهام بنیادی‌تر به فعالیت می‌پردازند، هنوز به حالتی که احساس کنند از روند صعودی پرشتاب جا مانده‌اند، نرسیده و به همین دلیل همچنان در خریدهای خود رفتاری محتاطانه اختیار کرده‌اند. این دسته از معامله‌گران ترجیح می‌دهند دست نگه‌داشته و در کف‌های قیمتی یا کمترین قیمت ممکن به جمع خریداران سهام اضافه شوند.

۲- گروهی دیگر را عمدتا سرمایه‌گذارانی تشکیل می‌دهند که با نگاهی کوتاه‌مدت و سفته‌بازانه وارد گردونه معاملات بازار سهام شده‌اند. این دسته از معامله‌گران بر این اعتقادند که با وجود کاسته شدن از التهابات بازار ارز، قیمت‌های کنونی نیز برای برخی از سهام موجود در بورس تهران از جذابیت بسیار بالایی برخوردار است. این سرمایه‌گذاران با فرض پایداری دلار در قیمت‌های فعلی، روی سهامی که نرخ دلار از اهرم سنگین‌تری برای افزایش سودآوری برخوردار است، وارد می‌شوند. خریدارانی که البته از سیگنال‌های تکنیکال نیز بهره می‌گیرند. (در معاملات روز گذشته نیز بخش عمده رشد بورس در این دسته از سهام همچون پتروشیمی‌ها دیده شد.)

مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی

همان‌طور که اشاره شد رشد قیمت‌ فلزات در بازارهای جهانی، مهم‌ترین‌ عامل حمایت‌کننده سهام طی روز گذشته بورس تهران بود. موضوعی که سبب شد به دنبال اصلاح قیمتی روزهای اخیر نمادهای کالایی (کامودیتی‌ها) حالا شاهد افزایش جذابیت این نمادها برای سرمایه‌گذاران باشیم. روز گذشته با بازگشایی بازارهای جهانی، فلزات اساسی در قیمت‌های مناسبی معامله شدند. در این خصوص شاخص‌های اقتصادی نشان از شروع یک هفته مطلوب برای کامودیتی‌ها همراه با تضعیف شاخص دلار دارد. در هفته جاری بانک‌های مرکزی ژاپن (BOJ) و اروپا (ECB) جلسه دارند که می‌تواند بر نرخ ین و یورو اثرگذار باشد.

تغییر نرخ یورو و ین بر شاخص دلار اثرگذار خواهد بود. نوسان شاخص دلار نیز روند قیمت‌ها در بازارهای جهانی را دستخوش تغییراتی خواهد کرد. قیمت مس دیروز با رشد ۸/ ۰ درصدی همراه شد و به ۷۱۰۰ دلار در هر تن رسید. بهای روی نیز با رشد ۲۵/ ۰ درصدی تا سطوح ۳۴۱۵ دلار در هر تن افزایش یافت. همچنین دیروز آلومینیوم با رشد ۸/ ۰ درصدی، ۲۲۳۸ دلار در هر تن معامله شد. قیمت سرب نیز با افزایش ۶/ ۰ درصدی به سطوح ۲۶۰۳ دلار در هر تن در بورس لندن رسید.در این میان اگرچه روند تغییرات قیمتی فلزات پایه و محصولاتی همچون نفت همچنان قطعیتی ایجاد نمی‌کند، با وجود این رشد نسبی محصولاتی همچون مس و روی در بازارهای جهانی، از اخبار مساعدی است که همچنان پشتوانه رشد سودآوری شرکت‌های مرتبط به حساب می‌آیند.