✍️ محسن رستمي

جنون گل لاله به دوره‌ای در عصر هلندی (بین سال‌های ۱۶۳۴ تا سال ۱۶۳۷ میلادی)گفته می‌شود که قیمت پیاز تازه معرفی شده گل لاله به سطح فوق‌العاده اي ترقی و سپس به طور ناگهانی سقوط کرد.

دلایل بوجود آمدن حباب اقتصادی لاله =جنون تصادفی و حرص مردم

هلند از نظر قدرت دریایی بر اروپا تسلط داشت. تجارت ادویه را از کشور پرتغال ربوده و آمستردام به مرکز تجارت اروپا تبدیل شده ..

کشاورزان، صنعتگران و کارگران با درآمد خود به زحمت قادر به زندگی بودند .
به همین دليل بود كه کسانی که در بحران وارد شدند جهت خرید و برای سرمایه‌گذاری بجای پول نقد از اموال و مستغلات و وسایل خانه یا حیوانات دامی استفاده کردند.

ورود اين سبك دارايي ها يعني اوج طمع و حرص .
يادمه يه بار تو سال ٩١-٩٢ دكتر عبده تبريزي نظر داد : ايشون ميگفتند كه از بورس خارج بشويم . گفتيم چرا . گفت زماني كه مردم عادي مشتاقانه در مورد بورس و وارد شدند به اون صحبت ميكنند از بورس خارج شو .. چون بازار راه طمع و پي ميگيره .. و راه افراط در قيمت گذازي و سقوط

برگرديم به هلند : قیمت هر پیاز در اون دوران بسیار بالا بود. انواع تک رنگ لاله نسبتاً ارزان بود ولی انواع نادرتربه قیمت در حدود ۱۰۰۰ فلورین رسید و این در حالی بود که در این زمان یک خانوادهٔ کارگری حدود ۲۵۰ فلورین درآمد سالیانه داشت.

با پخش شدن شایعات مبنی بر اینکه در کوتاهترین مدت با خرید و فروش پیاز لاله به ثروت عظیم ميرسيد . شايعات روز به روز گسترده تر ميشد . و انبوهي از تقاضا براي خريد شكل ميگرفت و قيمت ها به صورت سرسام اوري افزايش پيدا ميكرد. زمزمه هايي از حباب در بين معامله گران بوجود اومده بود. ولي كسي باور نميكرد يا گوش شنوايي وجود نداشت.

معمولا صعود و نزول دريك بازه ي سينوسي اتفاق ميافته كه همراه اوايل رشد . تحليل گران به صورت منطقي خريد و فروش ميكنند . و در انتها به صورت احساسي .
صعود و افراط در قيمت گذاري :در نتيجه رسيدن به نقطه اشباع خريد و ماكزيمم ..
نزول وتفريط: كف سازي و اشباع فروش

سقوط قیمت

در سوم فوریه ۱۶۳۷ میلادی ناگهان سقوط قیمت اتفاق افتاد. البته بجای سقوط قیمت بهتر است گفته شود هیچ خریداری بیش از این قادر به خرید نبود. پس از سقوط قیمت‌ها در طی چند هفته قیمت گیاهی که با ۵۰۰۰ گیلدر معامله می‌شد به یک صدم قیمت رسید.بدین ترتیب دوران جنون گل لاله در هلند به پایان رسيد .

شروع سينوس :

در واقع زماني كه افزايش در يك دارايي شروع ميشه(سهام .. كالا .. عشق و يا هر افراط ديگه اي ) .. در اولين نقطه . همه ي ما حالت تدافعي به خودمون ميگيريم .
به خودمون ميگيم كه قيمت ها پايين مياد.. اين قيمت . قيمت واقعي نيست و هيجانيه .و... هزاران علت ديگه كه خودمون رو توجيح كنيم..

اواسط سينوس:
قيمت ها بالا رفته .. كسي كه از بالا رفتن قيمت ها منفعتي رو كسب نكرده . منتظر كاهش قيمت ميشينه تا خريد هاش رو تكميل كنه .ولي قيمت ها كاهش پيدا نميكنه و معامله گر در پوزيشن خريد قرار ميگيره ..

ماكس سينوس:
جنون :
مردم عادي . تحليلگران شكست خورده و جا مانده از صعود قيمت ها. شروع به خريد ميكنن. تارگت (هدف) هاي نجومي ميدن .
شايعات روز به روز پيشتر ميشن . به سود هاي نجومي فكر ميكنن . و قانع ديگه نيستن .
هر روز پولاشون رو ميشمرن.( سود هاي كوتاه مدت)
. تحليل ديگه جواب نميده .. و فقط شايعات هستند كه قيمت ها رو بالا ميبرن .. در اين نقطه است كه قيمت ها فراتر از انتظار و تصورات رشد ميكنن و قيمت ها به ماكزيمم حالت خودش و اشباع خريد رسيدن..
افراط در قيمت گذاري كالا .
و در نهايت .....سقوط

ميتونم مثال دلار ٤٥٠٠ توماني رو بگم كه در عرض دو هفته در دولت محمود خان به قيمت ٣٦٠٠ رسيد ..

مثال بورس سال ١٣٩٢ . شاخص ٨٩ هزار .. حرف از حباب بود تو اون سالها ولي حتي وزير اقتصاد هم حباب رو منتفي ميدونست و به اينده خوشبين بود .بقال سر محل ما هر روز به من تبريك ميگفت پول دار شدي ها ...
و در ادامه فرسايش بورس در اين ٤ سال

بورس سال ١٣٨٢ .. ملت داشتن خونه هاشون رو ميفروختن كه بيارن تو بورس ..
و...
هزاران مورد ديگه.
واقعيت اينه كه قيمت يه سهمي توانايي ٢ برابر شدن داشت . ولي هيجان و جنون پول باعث شد كه قيمتش ٥ برابر يا بيشتر بشه. سهمي تعديل منفي ميداد و در بازگشايي حداقل قيمتي كه برازندش بود مثبت ٢٠ به بالا بود
و
ادامه ي ديوانه وار بازي ..

هميشه افراط و تفريط موجبات نارامي بازارها رو پديد ميارن . نميتونم بگم بيايم افراط نكنيم . دارم ميگم اگر در بازاري معامله انجام ميديم . مهمترين موضوع روانشاسي اون بازاره .

شايد گاهي نبايد بازي كرد . نبايد مهره اي رو جابجا كرد.
و فقط نگاه كرد . گوشي تيز كردو لبخندي به بازي پول زد .