EPSnews           

پاره کردن برجام و سناریوهایی که جدی گرفته نشد/ ماهی آب گل آلودی که ترامپ درست کرده نباشیم/ استراتژی ترامپ، سیاست مرد دیوانه است/ او تصور می کند هر خطایی که با بی باکی مرتکب می شود با بی باکی بزرگتری اصلاح خواهد شد/ او جسورانه بازی می کند اما موثر بازی نمی کند

🔹صادق الحسینی

🔸این خروج خشن و بقول یکی از تحلیل گران "وحشیانه" ترامپ از برجام را کمتر سیاستمدار یا تحلیل گری پیش بینی می کرد. بارها گفته بودم و نوشته بودم که خروج آمریکا از برجام مهم نیست. مهم این است که شیوه رفتاری ترامپ در قبال ایران، بخصوص از بین بردن کانال ها و لگن های ارزی کشور در یکسال گذشته، چه نقض برجام باشد و چه نباشد به خودی خود باعث می شد تا چند ماه آینده نتوانیم به منابع حاصل از فروش نفت و حتی صادرات غیرنفتی امان دسترسی داشته باشیم. این یعنی آمریکا داشت با پنبه سر می برید حالا با گیوتین می خواهد این کار را بکند. بنابراین با خروج آمریکا از برجام اتفاق جدیدی نیفتاده است. شاید اینطور برای ما بهتر هم باشد که حداقل به راه حل های موجود واقع بینانه تن در دهیم و خود را اسیر سراب نکنیم

🔸چه باید می کردیم؟
اول باید می فهمیدیم که فضا تغییر کرده است. باید متوجه می شدیم که ترامپ فصل تازه ای از سیاست خارجی در آمریکاست که چند عنصر اصلی دارد: اول این که ناسیونالیسم آمریکایی در پست ترین سطح آن دوباره بیدار شده است. به همین جهت شعار ترامپ، "اول آمریکاست" که بنوعی به معنای "جهان فدای آمریکاست". دوم این که ترامپ فردی کاملا خارج از بروکراسی آمریکایی است. او یک تکروست. و سوم این که با ابزارهای جدید نظیر شبکه های اجتماعی این فرد بیرونی اسیر بروکراسی آمریکا هم نمی شود. او براحتی با یک توئیت، دستگاه عریض و طویل سیاست خارجی آمریکا را دور می زند و دنیا را بهم می ریزد. پس باید می فهمیدیم که دنیا عوض شده است. حال که دنیا عوض شده و یک نفر نقش بسیار کلیدی در این تغییر دارد، اولین کار شناخت این آدم جدید بود. اعم از شناخت روانی، فکری، عاطفی. این کار سختی نبود اما به نظر می رسد یا انجام نشد یا بخوبی انجام نگرفت.

🔸اگر شناخت کافی از این فرد داشتیم می توانستیم در برابر بازی که او طراحی کرده بازی بهتری طراحی کنیم. بازی ترامپ در اغلب سرمایه گذاری هایش، مذاکراتش و سیاست گذاری هایش در قبل و بعد از ریاست جمهوری "بازی مرد دیوانه" بوده است. او سعی می کند دیوانه به نظر برسد و بقولی به مرگ می گیرد تا به تب راضی شوید. (مشروح این رویکرد را در قالب تئوری بازی ها در مطلب بعدی شرح می دهم)

🔸او از قاعده وضع ترس با ایجاد فضای پیش بینی ناپذیر استفاده می کند. قابل پیش بینی بودن به طرف های مقابل حس کنترل می دهد. اما غیرقابل پیش بینی بودن، همان گل آلود کردن آب است. در آب گل آلود هم خوب می شود ماهی گرفت چرا که ماهی ها از ترس به روی آب می آیند. ما نباید ماهی آب گل آلود ترامپ باشیم.

🔸یکی از متخصصان فنون مذاکره، رابرت گرین، می گوید: "اگر در نخستین مواجهه با دشمن میل خود را به سازش و عقب نشینی نشان دهید، حتی افرادی که تشنه خون نیستند را به شیری درنده تبدیل می کنید" این واقعیت در مواجهه با ترامپ شدیدتر است. او بارها و بارها نشان داده که تصور می کند هر خطایی که با تهور و بی باکی مرتکب می شود با بی باکی بیشتری اصلاح می شود. این اصلی قدیمی است که ایوان مخوف، ناپلئون و حتی هیتلر بر مبنای آن عمل کرده اند.

🔸اما مشکل ترامپ این است که صرفا جسورانه بازی می کند اما موثر بازی نمی کند. رفتار جسورانه با رفتار موثر متفاوت است. می توان از این ضعف او استفاده کرد. در این زمینه لازم بود تا استراتژی تهاجمی تری از سوی ایران اتخاذ می شد. استراتژی که حداقل در طرف مقابل از واکنش های احتمالی و غیرقابل پیش بینی ما تردید ایجاد کند. متاسفانه اکنون آنها هیچ تردیدی ندارند که ما هیچ اقدام غیرقابل پیش بینی نمی کنیم و در نتیجه به خشن ترین شیوه از برجام خارج می شوند! و این داستان ادامه خواهد داشت...

🔸به جد معتقد بودم و در صحبت با سیاستگذاران مختلف کشورهم این را گفتم و در مقالات مختلف هم اشاره کردم که باید بصورت رسمی اعلام شود که اگر از برجام خارج بشود از ان پی تی و آژانس خارج خواهیم شد. این امر علاوه بر این که بازدارندگی داشت می توانست باعث شود تا حتی با فرض خروج ترامپ، الان بتوانیم با گرفتن امتیازهایی مشخص از ان پی تی خارج نشویم. اما الان باید نگاهمان به دهان اروپایی ها باشد. این وضعیت خطرناک و خلاف منافع ملی ماست.

🔸🔸حال چه باید بکنیم؟
هنوز هم دیر نشده. هنوز راه حل داریم و فرصت داریم. اگر 4 ماه آینده را به امید اروپا از دست بدهیم، آنوقت مجبوریم به هر خواسته ترامپ تن دهیم. این موضوعی است که در یادداشت بعدی به آن خواهم پرداخت.