🖋پویا ناظریان

در سه وضع مختلف، باید سه استراتژی مختلف اتخاذ کنیم:

۱) در شرایط عادی و با ثبات، بهترین کار سرمایه‌گذاری در فعالیتهای مولده. هم میشه با کارآفرینی مستقیم سرمایه‌گذاری کرد، هم میشه از طریق خریدن سهام در بازار بورس، یا حتی سپرده‌گذاری در بانک، سرمایه‌گذاری کرد و سودی بدست آورد. شرایط سال ۹۵ از این جنس بود. در این شرایط بهترین کار ساختن پورتفولیویی متنوع از سرمایه‌گذاری‌های مولد اقتصادیه.

۲) یه وقتهایی، یه سری سرمایه‌ها، موقتا از تعادل قیمتی خارج میشن. بهش میگیم آربیتراژ و عموما هم ناشی از دخالت‌های دولتیه. اینجور مواقع، میشه با خریدن چیزهایی که موقتا غیرعادی ارزون هستند، سودهای غیرعادی بالا کسب کرد، حتی اگه اون چیزها مولد نباشند. مثلا در سالهای اخیر ارز و طلا به نرخ غیرتعادلی معامله می‌شدند، به این معنی که تغییر قیمتشون تناسبی با سایر متغیرهای اقتصادی، مثل نقدینگی، رشد اقتصادی، و تورم نداشت. مشخصا تابستون ۹۶، این عدم تعادل به نقطه ناپایدار نزدیک شد. برای همین هم خریدن ارز یا طلا در اون مقطع، خیلی پر سود بود.

۳) یه وقتهایی، اقتصاد در یک شرایط نامعلومی قرار میگیره. در این شرایط، بازار از آرامش و پیش‌بینی پذیری نسبی برخوردار نیست. برعکس، آینده به شدت تابع تصمیمات سیاسیه. یعنی بجای اینکه بازار تابع منطق اقتصادی باشه، به تصمیمات چند سیاستمدار واکنش نشون میده. اگر هم اون سیاستمدارها تدبیر علمی نیاندیشند، واکنش بازار ممکنه برعکس خواست سیاستمدارها باشه. نکته اصلی اینه که در این وضعیت، تصمیمات سیاسی تقریبا غیرقابل پیش‌بینی میشن، و متعاقباً، پیش‌بینی‌های اقتصادی کم دقت میشن.
شرایط سال ۹۷ از این جنسه. در این شرایط، باید «هج» کرد (hedge).
هج کردن یعنی سرمایه‌گذاری به نیت حفظ سرمایه. کسی که هج می‌کنه، به سودی کمتر از سودهای مرسوم راضی میشه، اما ریسک خودش رو کاهش میده. این تصمیم به این دلیله که نمی‌دونه بازار به کدوم طرف خواهد رفت. مثلا نمی‌دونه دلار ۹۵۰۰ تومنی، ۱۱۵۰۰ تومن خواهد شد یا ۷۵۰۰ تومن. لذا قید سود رو میزنه، خودش رو هج می‌کنه، و صبر می‌کنه تا شرایط اقتصادی دوباره عادی بشه.

برای کسانی که از موج پر سود سال ۹۶ جا موندند، پذیرش سود نکردن از سرمایه‌گذاری‌های سال ۹۷ خیلی سخته، ولی احتمالا راهی بهتر از هج کردن ندارند.