اقتصاد کلان - ارزی که وارد بازار ثانویه شد ارز فعالان اقتصادی خرد بود که نمی‌توانست پاسخگوی مطالبات ارزی در این بازار باشد. در چند روز اخیر اعلام‌شده ارز پتروشیمی‌ها وارد بازار ثانویه خواهد شد و شورای اعتبار پول نیز آن را تصویب کرده است. اگر این اقدام نیز مانند تصمیمات گذشته در مرحله اجرا ضعف داشته باشد آشفتگی بیشتر خواهد شد.

 

حمیدرضا صالحی*

آشفتگی و التهاب بازار ارز نتیجه پیاده شدن سیاست‌های اشتباه است. ایده بازار ثانویه ازجمله تصمیمات درست دولت بود که آن‌هم در عمل ناکام ماند و جدیتی برای اجرای درست آن وجود نداشت. شاید دولت با تکیه ‌بر ذخایر ارزی خود پیش از این می‌توانست بازار را کنترل کند اما حالا با توجه به کمبودی که در این ذخایر احساس می‌شود، باید سیاست‌های دیگر را پیش بگیرد. 

ضمن آنکه باید تأکید کرد با توجه به بالا رفتن قیمت دلار در بازار غیررسمی ذخایر ارزی در حال از بین رفتن است؛ حتی در پی این وضعیت شاهد ثبت سفارش‌های چند برابری بودیم. اساس کار دولت این است که نظارت بیشتری بر بازار داشته باشد و ارز بیشتری به بازار غیررسمی عرضه کند تا میزان عرضه و تقاضا به نقطه تعادل برسد. این نظارت‌ها بر بازار ثانویه می‌تواند آن را به نقطه تعادلی برساند که نشان‌دهنده آن است که اکتفای دولت به راه‌اندازی بازار ثانویه کافی نیست وگرنه قیمت‌ها بالا می‌رود و مانند آنچه از نرخ ۸ هزارتومانی در این بازار می‌شنویم، شاهد پیامد مثبتی به دنبال شروع کار این بازار نباشیم.

ارزی که وارد بازار ثانویه شد ارز فعالان اقتصادی خرد بود که نمی‌توانست پاسخگوی مطالبات ارزی در این بازار باشد. در چند روز اخیر اعلام‌شده ارز پتروشیمی‌ها وارد بازار ثانویه خواهد شد و شورای اعتبار پول نیز آن را تصویب کرده است. اگر این اقدام نیز مانند تصمیمات گذشته در مرحله اجرا ضعف داشته باشد آشفتگی بیشتر خواهد شد؛ اما اگر این ایده به‌درستی پیاده شود ارز بیشتری به بازار ثانویه وارد می‌شود و عرضه در جایگاه بالاتری از تقاضا قرار خواهد گرفت و آرامش به بازار بر خواهد گشت و قیمت ارز پایین خواهد آمد. سیاست‌های نابخردانه‌ای وضع‌شده که باعث شده افراد سودجویی از حجم بالای بازار نقدینگی استفاده کنند و اوضاع را آشفته‌تر کنند.

اگر سیاست درستی پیش بگیریم و اجازه دهیم بازار ثانویه رونق بگیرد، بازار آزاد را تشکیل دهیم و از سهم ارز واردات و صادرات 30 درصد در دست دولت برای تأمین کالاهای اساسی مانند غذا و دارو قرار بگیرد بازار خود را پیدا می‌کند و به آرامش می‌رسد. در چنین شرایطی مدیریت نیز برای دولت راحت‌تر خواهد بود.

دولت اعلام کرده بود که تمامی ارز موردنیاز واردکنندگان و صادرکنندگان را تأمین خواهد کرد که نهایتا مشخص شد در این اقدام ناتوان است و تصمیم اشتباهی اتخاذ کرده است.

دولت اکنون قدرت خریدی ندارد زیرا هیچ‌گاه تمام‌قد در بازار ارز ورود نکرده است. دولت در تصمیم‌هایی که می‌گیرد خود را عقب می‌کشد و پای خود را از معادلات بیرون می‌کشد در چنین شرایطی افراد سودجو از شرایط سوءاستفاده

 می‌کنند و سناریوهایی می‌نویسند که این آشفته‌بازار شکل می‌گیرد. اگر دولت سناریو را خود بنویسد و اجرای آن را به عهده بگیرد و در بازار ثانویه حضور قوی داشته باشد آرامش به بازار بر خواهد گشت. بیش از هرزمانی نیاز به جدیت دولت در اجرایی کردن تصمیمات داریم. تصمیمات پیشین به علت کوتاهی بانک مرکزی و دولت به‌درستی اجرا نشد. بازار ثانویه هشداری است به سرکشی قیمت ارزاین بازار در آینده نزدیک می‌تواند ثبات‌بخش قیمت دلار باشد، اما به شرطی که دولت بازیگر اصلی بازار باشد و به‌جز کالاهای گروه ۳ کالای گروه دو هم به این بازار اضافه شود در این صورت با اصلاح یکسری ساختارهای اقتصادی پیش‌بینی می‌شود قیمت دلار به نقطه مطلوبی برسد که نرخ متعادل آن بین ۶ تا ۷ هزار تومان است.

 

*عضو  هیات نمایندگان اتاق بازرگانی