رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس با اشاره به مزایای فروش نفت خام در بورس، گفت: این اقدام منجر به افزایش مبادی فروش و در نتیجه عدم امکان تحریم فروش نفت ایران می شود و از به وجود آمدن واسطه­ هایی مانند بابک زنجانی جلوگیری می کند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، رحیم زارع رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس شورای اسلامی در حاشیه جلسه این کمیته که با موضوع بررسی ابعاد و موانع فروش ریالی نفت خام در بورس برگزار شد، توضیحاتی ارائه داد.

زارع گفت: فروش ریالی نفت خام در بورس این امکان را به وجود می آورد تا شرکت­ های خصوصی داخلی و خارجی وارد بازار خرید و فروش  نفت خام شوند. در این حالت شرکت­های خصوصی نفت خام را از دولت خریده و به مشتریان خارجی و یا داخلی می­فروشند.

وی افزود: وقتی که نفت خام در بورس به شرکت­های خصوصی فرخته شود، به علت تعدد این شرکت­ها و اعلام نشدن نام آن­ها از طرف بورس، امکان شناسایی و تحریم این شرکت­ها از بین می­رود. شرکت­های خصوصی می­توانند از تحریم­های مربوط به بیمه و حمل و نقل نیز عبور کنند.

رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس گفت: از طرف دیگر فروش ریالی نفت خام باعث می­شود که وابستگی نقل و انتقالات بانکی به دلار از بین برود و معاملات با واحد پول ملی صورت گیرند. شرکت­های خارجی می­توانند برای کسب درآمد ریالی به کشور ما واردات انجام دهند و در مقابل ریال دریافت کنند و با درآمد ریالی حاصله به انجام معاملات ریالی نفت بپردازند. در این حالت تحریم­های بانکی نیز بی اثر شده و دولت می­تواند از درآمد های خود به صورت مستقیم بهره ببرد.

شفافیت در قراردادهای نفتی

زارع ادامه داد: فروش نفت در بورس باعث ایجاد شفافیت در معاملات نفتی نیز می­شود. با فروش نفت خام در بورس هم فروشندگان و هم خریداران در اتاق شیشه‌ای قرار خواهند گرفت و قراردادها، تضمین‌ها، قیمت‌ها و سایر متغیرهای فروش نفت شفاف خواهد شد.

وی ادامه داد: همین شفافیت اطلاعات درباره معاملات صورت گرفته در بورس، مانع مهمی جلوی ایجاد مفاسد و رانت خواری ایجاد می کند. در حال حاضر فروش نفت صادراتی تنها از مسیر مذاکره شرکت های نفتی و پالایشی بین المللی با مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت صورت می گیرد که فاقد شفافیت بوده و حالت محرمانه به خود گرفته است.

امکان تعیین قیمت نفت خام در بورس و جذب نقدینگی

رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس گفت: اگر بازار قراردادهای آتی فروش نفت خام در بورس رونق گیرد، امکان تعیین قیمت در بورس را فراهم می­کند. در حال حاضر بیشترین اثر گذاری در تعیین قیمت فروش نفت خام از طریق کشورهای مصرف کننده صورت می پذیرد.  

این نماینده مجلس ادامه داد: فرایند تعیین قیمت در بورس، رقابتی است و با توجه به حضور خریدار واقعی یا تعدد خریداران، نهایتاً قیمتی واقعی و بهینه تعیین می‌شود که فاصله زیادی باقیمت رسمی نفت خام ندارد و این حالت نگرانی درباره ارزان فروشی نفت بخاطر امکان حضور واسطه‌ها در بورس انرژی را به میزان قابل ملاحظه­ای کاهش می­دهد. از طرف دیگر این بازار می­تواند نقدینگی موجود را به سمت خود جذب کند و در جهت پیشرفت و تقویت صنایع نفتی مورد استفاده قرار دهد.

جلوگیری از به وجود آمدن واسطه­ هایی مانند بابک زنجانی

رحیم زارع در خصوص دیگر مزایای فروش نفت خام در بورس گفت: در صورت عرضه نفت در بورس، مسئولیت تائید صلاحیت خریداران و اخذ تضمین لازم از آن‌ها بر عهده بورس است. در واقع بورس به خریدار برای تحویل نفت و به فروشنده برای دریافت بهای معامله، ضمانت می‌دهد. درنتیجه، بورس اعتبار هر دو طرف معامله بخصوص خریداران را می‌سنجد تا معامله بدون نگرانی از بدعهدی طرفین صورت گیرد.

وی افزود: به‌ عبارت ‌دیگر، بورس انرژی موظف است تا با گرفتن وثیقه لازم از خریدار، تحویل بهای معامله به فروشنده را تضمین کند. همچنین بورس در مقایسه با شرکت ملی نفت ایران، در زمینه فروش نفت انعطاف‌پذیری به‌مراتب بیشتری از لحاظ شکلی و ساختاری دارد؛ زیرا این شرکت صرفاً ضمانت‌نامه بانکی را قبول می‌کند اما بورس روش‌های مختلف دیگری برای گرفتن این وثیقه از خریدار نفت دارد.

این نماینده مجلس ادامه داد: با توجه به اخذ تضمین های لازم از خریداران نفت توسط بورس، این تضامین در صورت بروز هرگونه مشکل نقد می شوند و وجه نفت معامله شده در بورس تسویه می گردد. در واقع، بورس انرژی از طریق بانک های مورد تایید فروشنده یعنی امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، تضامین لازم را از خریداران نفت دریافت می‌کند. در نتیجه، با عرضه نفت در بورس امکان دلالی به شکلی که اقتصاد کشور دچار خدشه شود و یا تکرار تجربه‌های تلخ فعالیت برخی دلالان نفتی در دوران تشدید تحریم‌های فروش نفت در اوایل دهه 90 وجود ندارد.

افزایش صادرات نفت ایران

رحیم زارع در صحبت های پایانی خود گفت: بخش قابل‌توجهی از خرید نفت کشورمان توسط پالایشگاه‌های خارجی به‌صورت قراردادهای بلندمدت است ولی بخشی از این خرید هم به‌صورت تک محموله صورت می‌گیرد. بنابراین این امکان برای بخش غیردولتی وجود دارد که صرفاً در بازار تک محموله حضور پیدا کند تا هیچ صدمه‌ای به بازار اصلی شرکت ملی نفت ایران در قالب قراردادهای بلندمدت وارد نشود.

وی افزود: با توجه به این حالت شرکت ملی نفت ایران می­تواند علاوه بر حفظ مشتریان دائمی خود، در بازارهایی که حضور کمتری دارد نیز صادرات نفت انجام دهد که در مجموع باعث افزایش صادرات نفت ایران می­شود.

رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی در پایان اضافه کرد: با حمایت شرکت ملی نفت ایران از شرکت­های خصوصی این امکان به وجود می­آید که چه در شرایط تحریم و چه در شرایط غیر تحریم بتوان به فروش نفت ادامه داد و امان افزایش فروش نفت را نیز به وجود آورد. در این حالت شرکت ملی نفت ایران می­تواند میزان نفت صادراتی خود را حفظ کرده و فروش بیشتر از مقدار مورد نظر را به بخش خصوصی واگذار کند.