EPSnews           

ایرانیان 6 ماه است با نگرانی از آینده خود مات و مبهوت به رفتار دلار در برابر ایران چشم دوخته و خود را با دگرگونی این رفتار سازگار می کنند. در همه 6 ماه گذشته روند قیمت دلار به سوی افزایش دربرابر ریال بوده است. دلایل این روند فزاینده درخارج از مرزهای سرزمینی به تصمیم های آمریکا برمی گردد که با خروج این کشور از برجام تشدید شد و با تهدیدهای روزمره مقامهای این کشور درشرایط پیچیده قرار گرفت.

آمریکایی ها تهدید می کنند همه راههای ورود دلار به ایران را می بندند و دراین کار گامهایی را درترکیه و امارات و تا اندازه ای درچین برداشتند و روند ورود دلار اسکناس به ایران را مختل کردند. درایران ودردرون مرزهای ملی نیز ناکارآمدی سیاستهای ارزی دولت که آتش  تقاضا برای دلار ارزان را شعله ورکرد و فشار بردارندگان ارز که باید ارزها را براساس قیمت دولتی به بانکها بفروشند تعادل را برهم زد. نتیجه این تحولات دردرون مرزهای ملی و بیرون از کشور روند فزاینده و پرش های بلند نرخ دلار در 6 ماه گذشته بود. دامنه  نرخ تبدیل دلار به ریال  در این مدت  از 50 هزارریال تا 190 هزارریال بود که تفاوت 4 برابری را نشان می دهد. در روزهای اخیر به نظر می رسید نرخ هردلار آمریکا مرزروانی 200 هزارریال را پشت سربگذارد که ناگهان ورق برگشت. در این هفته های پر از التهاب برخی توصیه های کارشناسان به دولت این بود که از سیاست سرکوب ارز ی دست بردارد و با رها کردن نرخ در بازار ثانویه تعادل طبیعی را به این بازار برگرداند و چراغ دلارهای 4200 تومانی را نیز خاموش کند.

این توصیه ها که با مقاومت مواجه می شد به مرور پذیرفته شد و یک دلیل برای برقراری نوعی ثبات در بازار ثانویه و حتی بازار آزادشد. از سوی دیگر برخی تحولات درسطح گفت وگوهای سیاسی در مناسبات ایران و اروپا و تصمیم نظام برای امضای قرارداد ضد پولشویی درمجلس وهمچنین پرشدن ظرفیت نسبی تهدیدهای تحریمی ترامپ این نوید را می داد که نرخ دلار به ریال آرامش را تجربه کند. درروزهای اخیر اما موجی از بحث ها درباره برخی مسایل مثل اینکه دلارهای تازه از منابع گوناگون به بازار عرضه شده است و احتمال بیشتر توانایی اروپا دردورزدن تحریم ها و همچنین شایعه رسیدن دلار به زیر 10 هزارتومان راه را برای سرازیرشدن نرخ دلار بازکرده است.

دلار اکنون درایران درحال تجربه کاهش نرخ تبدیل به ریال درسطح دلارهای خانگی است که البته رقم دلارهای دردست مردم عادی معلوم نیست و همچنین اندازه ریسک پذیری شهروندان نیز قابل اندازه گیری نیست. از سوی دیگر نزدیک شدن به دور تازه تحریم ها را در پیش داریم و اینها به اضافه اینکه تاب آوری تقاضای خانوارهابرای خرید انواع کالاها کاهش جدی را تجربه می کند و احتمال عدم فروش کالاهای غیر از کالاهای اساسی را بیشتر می کند و احتمال اینکه ایرانیان دیگر توانایی خرید کالای ارزان چینی با دلار نزدیک به حتی 15 هزارتومان راندارند، دست به دست داده و روندها و انتظارات دربازار ارز را غیر قابل پیش بینی کرده است. ادامه این روند می تواند نرخ دلار را تا اندازه ای کاهش دهد و شهروندان تاجایی به عرضه ادامه می دهند که به اصل پولشان آسیب نرسد. دلیل یادشده بر پیش بینی ناپذیر تر شدن نرخ دلار به ریال می افزایند. کاهش فشارروانی رسانه های داخلی بردارندگان ارز درروزهای آینده و قوت گرفتن بحث های کسانی که باوردارند نرخ دلار به دلایل غیرپایدار کاهش یافته است نیز بر پیچیدگی بازار ارز می افزاید. برایندهمه اثرگذاریهای عناصر یادشده اما این است که نباید منتظر دلار زیر 100 هزارریال باشیم.