چهار ماه باقی‌مانده سال ۹۷

مرتضی ایمانی راد/ اقتصاددان
❇️ ما هنوز نمی‌دانیم که ترامپ چه اقداماتی را می‌خواهد انجام دهد. ممکن است با یکسری اقدامات قوی تر بخواهد ایران را سر میز مذاکره بیاورد.

❇️ بنابراین نمی‌توان به راحتی گفت، آمریکا چیزی در چنته ندارد. توجه داشته باشیم که هنوز حمل‌ونقل به طور کامل وارد حوزه تحریم‌ها نشده است، هنوز شبکه بانکی کشور بطور کامل مورد تحریم قرار نگرفته است، هنوز تبادلات غیردلاری وارد تحریم‌های مالی آمریکا نشده است بنابراین به طور کامل مبادلات بانکی کشور وارد تحریم نشده است، هنوز بانک مرکزی تحریم نیست و هنوز تاریخ اتمام قراردادهای نفتی حتی تا ماه نوامبر کامل نشده است بنابراین ممکن است تنگناهای نفتی از ماه دسامبر بیشتر شود.

❇️ وقتی همه این مولفه‌ها را با هم در نظر بگیریم به این نتیجه می‌رسیم که تحریم‌ها در همه ابعاد تحقق نیافته و در قیمت دلار و نرخ تورم خودش را نشان نداده است (هنوز price نشده است). بنابراین در نیمه دوم آبان و مابقی ماه‌های سال 97 باید منتظر اتفاقات باشیم که هنوز محقق نشده است.

❇️ به نظرم باز هم داریم وقایع را کوچک می‌کنیم و در نتیجه تمهیدات لازم را برای رویارویی با تحولات پیش‌رو نمی‌اندیشیم. ما حتی برای احتیاط لازم است شرایط را سخت‌تر از آنچه فکر می‌کنیم پیش می‌آید نشان دهیم تا میزان آمادگی شرکت‌ها، دولت و مردم بیشتر شود. در هر حال به نظرم می‌رسد که شرایط زیر در نیمه دوم آبان ماه و چهار ماه باقی‌مانده سال ۹۷ به وجود خواهد آمد، هر چند که نگاه دولت را هم به عنوان یک احتمال در آینده باید در نظر گرفت، ولی من احتمال آن را خیلی کم می‌دانم:

1️⃣ اول، فرماسیون اقتصادی کشور همچنان رکود تورمی باقی خواهد ماند و احتمال افزایش شکاف نرخ رشد اقتصادی و افزایش تورم نسبت به شرایط فعلی بیشتر خواهد بود. در آخرین برآوردهای صندوق بین‌المللی پول در نیمه دوم سال جاری و سال آینده هم نرخ تورم افزایش می‌یابد و هم نرخ رشد تولید کاهش می‌یابد. افزایش این شکاف رکود تورمی را در اقتصاد ایران بیشتر می‌کند و این مساله عوارضی برای اقتصاد ایران دارد که باید به آن توجه جدی شود.

2️⃣ دوم، پیش‌بینی می‌شود که به خاطر اقدامات خوب بانک مرکزی در چند ماه گذشته قیمت ارز افزایش یکباره نداشته باشد، ولی در عوض دچار التهابات مقطعی می‌شود ولی برآیند این التهابات افزایش قیمت دلار خواهد بود که به نظر می‌رسد چندان شدید نخواهد بود.

3️⃣ سوم، نرخ تورم وارد شرایط کاهنده نرخ ماهانه و نقطه به نقطه نخواهد شد و ما با یک شوک قیمتی دیگر مواجه خواهیم بود که میزان آن بسیار کمتر از شوک قیمتی شش ماه اول سال است.

4️⃣ چهارم، طلا هم به دلیل افزایش، هر چند محدود دلار، و هم به خاطر احتمال بسیار بالا در افزایش آن در بازارهای جهانی، افزایش قابل توجهی را تجربه خواهد کرد. به نظر می‌رسد که در این دوران نرخ رشد طلا از نرخ رشد دلار فزونی یابد.

5️⃣ پنجم، برآورد می‌شود که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی نزدیک به صفر و در شرایط سخت‌تر منفی شود. طبیعی است که با افزایش فشار ارزی و التهابات سیاسی فضای تولید کدرتر می‌شود و پیش‌بینی نرخ رشد منفی تولید زیاد دور از انتظار نیست.
👈تجارت فردا