به تازگی منابع آگاه خبر داده‌اند صادرکنندگان نفت روسیه در آستانه آماده شدن واشنگتن برای اعلام تحریم‌های بیشتر علیه مسکو، معامله‌گران غربی را تحت فشار گذاشته‌اند تا برای خرید نفت روسیه به جای دلار، از یورو استفاده کنند.

 آن طور که رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش کرده، اگرچه این موضوع مایه تعجب معامله‌گرانی شد که چندان از این درخواست راضی نبودند اما چنین اقدامی قابل پیش‌بینی بود زیرا دولت ترامپ سیاست‌های خارجی را دنبال می‌کند که تحریم‌ها، برجسته‌ترین ویژگی آنها هستند. با این حال این رویکرد ممکن است نفوذ دلار را به عنوان یک ارز تجاری جهانی تضعیف کند.

نشانه‌های اولیه تضعیف جایگاه دلار در بهار امسال مشاهده شد که روسیه و ایران یک برنامه تهاتر نفت در برابر کالا میان دو کشور را با هدف حذف استفاده از دلار در مبادلات دوجانبه راه اندازی کردند و قصد دارند این برنامه را به مدت پنج سال ادامه دهند. روسیه و ایران که هر دو هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند پیش‌تر در سال ۲۰۱۴ که ایران همچنان تحت تحریم‌های غربی قرار داشت درباره این برنامه مذاکره کرده بودند. حتی پس از امضای برجام در سال ۲۰۱۵، این دو کشور تصمیم گرفتند به برنامه تهاتری خود ادامه دهند و توافق مقدماتی نیز سال گذشته حاصل شد. بر اساس این توافق، روسیه ۱۰۰ هزار بشکه در روز نفت ایران را دریافت کرده و در قبال آن، کالاهای روسی به ارزش ۴۵ میلیارد دلار به ایران صادر می‌کرد.

ایران در مارس سفارش واردات به دلار را ممنوع و اعلام کرد بازرگانانی که از دلار برای سفارش خود استفاده کرده‌اند اجازه واردات نخواهند داشت. یک ماه بعد نیز ایران اعلام کرد گزارش‌های مالی رسمی خود را به جای دلار، به یورو منتشر خواهد کرد تا سوئیچ از دلار به یورو را در میان سازمان‌ها و تشکیلات تجاری تشویق کند.

اکنون بزرگترین تولیدکنندگان نفت روسیه سرگرم بازنگری قراردادهای تحویل نفت با بازرگانان کالا هستند و سه شرکت روس‌نفت، گازپروم نفت و سورگوت نفت گاز، شرکت‌های بازرگانی را به ستوه آورده‌اند و اصرار دارند آنها متعهد شوند اگر تحریم‌های آمریکا فروش آنها را مختل کند و در نتیجه نتوانند پول خریدشان را پرداخت کنند، خسارت بپردازند.

برای فروشنده هر کالایی منطقی به نظر می‌رسد که اطمینان حاصل کند پول کالایش را دریافت می‌کند. در فضای تحریم‌ها یافتن راهی برای دور زدن آنها تنها رفتار منطقی است و روسیه و ایران در حرکت برای فاصله گرفتن از دلار تنها نیستند.

به عنوان نمونه، ونزوئلا روی ارز دیجیتال به عنوان راهی برای دور زدن تحریم‌های واشنگتن حساب کرده است. تحریم‌های آمریکا فشار ناشی از ریزش قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ و سال‌ها سوء مدیریت شرکت نفتی PDVSA که عامل سقوط اقتصاد این کشور به ورطه بحران بوده‌اند را تشدید کرده است. رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که کاراکاس ارز دیجیتال "پترو" را به عنوان واحد تجارت نفت در سال آینده به اوپک معرفی خواهد کرد. مانوئل کِوِدو، وزیر دارایی ونزوئلا چنین اظهار کرده که ما از پترو در اوپک به عنوان یک ارز مطمئن برای فروش نفت خود در جهان استفاده خواهیم کرد.

چین هم با جدیت سرگرم گسترش استفاده از ارز خود در تجارت نفت و سایر کالاها است. بین‌المللی شدن یوان، بخشی از ابتکار جاده ابریشم جدید شی جین پینگ، رییس جمهور چین است و با توجه میزان مصرف نفت چین، تجارت نفت بخش بزرگی از برنامه بین‌المللی سازی یوان است. چین اوایل امسال قراردادهای نفت به یوان را راه اندازی کرد و اگرچه جامعه تجاری در استقبال از این قراردادها محتاط مانده است اما برخی پیش‌بینی می‌کنند که یوان احتمالا جای دلار را به عنوان ارز نفتی جهانی خواهد گرفت. و در صورتی که اتحادیه اروپا در بلندمدت دوام پیدا کند، ممکن است یورو نیز به یوان بپیوندد. در کل روسیه و ایران در میان بزرگترین صادرکنندگان نفت جهان هستند و ممکن است بزودی بشکه‌های نفت بیشتری به جای دلار، به یورو فروخته شوند./ایسنا