روزی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران اجرایی شد، نفت خام برنت 72.68 دلار در هر بشکه معامله می‌شد. امروز، سه هفته بعد نفت برنت تا بشکه ای 59.59 دلار کاهش یافته است و ترامپ به خاطر این قیمت پایین نفت به خودش تبریک می گوید.

 

قیمت نفت به جای اینکه به 100 دلار برسد در حال سقوط است و عامل اصلی آن معافیتهایی است که آمریکا به هشت خریدار بزرگ نفت ایران داده است ولی تاثیر این معافیت ها چقدر طول میکشد؟
اطلاعات نشان می‌دهند که این هشت کشور می توانند تا پایان مهلت معافیت ها، بیش از یک میلیون بشکه در روز نفت ایران را خریداری کنند.

ژاپن را در نظر بگیرید. یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت خام و یک مشتری بزرگ ایران، پیش از اعمال تحریم‌ها خرید نفت از ایران را متوقف کرد تا شامل معافیت ها شود. حالا که معافیت گرفته است، پالایشگاه های ژاپن هنوز مطمئن نیستند باید خرید نفت از ایران را دوباره آغاز کنند یا نه. تعجب آور است که اگر قرار بود از معافیت‌ها استفاده نکنند، چرا به دنبال آن بودند؟ از نظر تئوری این پالایشگاه ها می توانند حدود 100 هزار بشکه در روز نفت خام ایران را بخرند یعنی کمتر از 165 هزار بشکه در روزی که قبل از تحریم ها وارد میکردند.
کره جنوبی هم به خاطر روابط نزدیکش با آمریکا تمایل به خرید نفت ایران ندارد. این کشور طبق معافیتی که دریافت کرده است اجازه دارد 200 هزار بشکه در روز نفت ایران را طی شش ماه بخرد ولی پالایشگاه‌های این کشور هنوز واردات خود از ایران را از سر نگرفته اند.

هند و چین در حال وارد کردن نفت ایران هستند. هند اجازه واردات روزانه 300 هزار بشکه و چین 360 هزار بشکه نفت از ایران را دارد، ولی چین می تواند از میادین نفتی ایران که در آنها سهام دارد نیز نفت تولید کند. بنابراین تعداد بشکه هایش بالاتر می رود .
هند مجبور بود بیشتر از همه واردات نفت از ایران را کاهش دهد. بزرگترین مشکل این کشور پیدا کردن یک جایگزین مناسب برای نفت خام ایران پس از انقضای معافیت‌ها است.هند خوش شانس بود. پیش‌بینی‌های بدبینانه در مورد اقتصاد جهان و نشانه های عرضه بیش از حد نفت بر قیمت ها فشار آورده است ولی این شرایط موقتی است. اوپک قصد کاهش تولید نفت را دارد.

سایر واردکنندگان هم باید منابع جایگزینی پیدا کنند که از نظر قیمت قابل رقابت با ایران باشد. چنین گزینه هایی کم هستند چون تهران برای حفظ سهمش از بازار، نفت را با تخفیف می‌فروشد. سایر تولیدکنندگان نمی‌توانند با این قیمت نفت بفروشند. پس بعد از انقضای معافیت ها چه می شود؟

ترامپ و اوپک در مورد کاهش تولید نفت در مقابل هم قرار می گیرند معافیت کشورها از تحریم ایران تقاضا برای نفت سعودی را کاهش داد

واردکنندگان دو انتخاب دارند سرپیچی از تحریم‌ها و مقابله با ریسک خشم واشنگتن یا رفتن به سمت یک نفت گران‌تر که احتمالا پس از پایان مهلت تحریم‌ها گران تر هم میشود. این صورت حساب های بالای واردات نفت کار زیادی برای دورنمای رشد این اقتصادها نمی‌کنند. ماه گذشته دیدیم که دورنمایی بدبینانه رشد اقتصادی با چشم انداز تقاضای نفت و قیمت آن چه کرد. مخصوصا وقتی منظورمان اقتصاد هند و چین باشد.