موضوع حبابی شدن بورس در حالی دوباره با رشد شاخص کل از 38 هزار واحد در پایان سال 91 تا نزدیکی 46 هزار واحد طی دو ماهه ابتدایی سال 92 مطرح شد که بسیاری در جستجوی وجود یا عدم وجود حباب قیمتی و نیز دلایل اقتصادی و سیاسی آن هستند که در بروز این امر مؤثر بوده است.

مدیر سابق سرمایه گذاری های بانک گلدمن ساکز آمریکا با بیان این مطلب در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز عنوان کرد: شاخص کل براساس این روند حرکتی مثبت طی دو ماهه اول سال 92 رقمی در حدود 20 درصد بازدهی مثبت محقق کرده، اما بازدهی آن در دوره 12 ماهه سال 91 حدود 48 درصد بوده که اگر متوسط نرخ تورم 31 درصدی برمبنای آمار رسمی اعلام شده از آن کسر شود، متوسط بازدهی این نماگر طی بازه زمانی دو ماهه سال گذشته حدود هشت درصد بوده که تفاوت 12 درصدی را نسبت به این رقم در سال جاری بیان می کند.

شاهین شایان آرانی ادامه داد: علت بروز تفاوت 12 درصدی نرخ بازدهی شاخص کل طی بازه دو ماهه اول سال 92 نسبت به میانگین بازدهی دو ماهه این نماگر در سال قبل از آن را می توان تحت تأثیر چهار امر دانست.

وی در بیان این چهار عامل گفت: اولین عامل را می توان به روند طبیعی حرکت شاخص کل دانست که براساس شرایط حاکم بر بازار، بخشی از این میزان رشد قابل درک به نظر می رسد. دومین مورد نیز به روند معاملات بورس پیش از برگزاری مجامع سالیانه شرکت ها و به بیان دیگر روند فصلی بازار ارتباط دارد که با افزایش اقبال سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در سهام، منجر به رشد قیمت ها و شاخص کل بورس می شود. از این رو باید توجه داشت که قبل از فصل برگزاری مجامع، به طور معمول قیمت سهام آبستن سود نقدی آن می شود که در این دوره صعود شاخص کل در اثر افزایش قیمت ها امری بدیهی به نظر می رسد.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه سومین عامل را این چنین عنوان کرد: بخش دیگری از رشد قابل توجه شاخص کل طی دو ماه ابتدایی امسال به دلیل از بین رفتن فرصت های سرمایه گذاری در بازارهای موازی بورس طی این مدت محقق شده، چراکه در دوره مشابه سال 91 بازار طلا و ارز فرصت های سرمایه گذاری دیگری را علاوه بر بازار سهام پیش روی سرمایه گذاران قرار دادند که امسال چنین گزینه هایی وجود ندارد. از این رو نقدینگی جدیدی به سمت بورس سوق پیدا کرده و جهش هایی را برای آن در پی داشته است.

وی در بیان چهارمین عامل نیز گفت: در این شرایط بازار، واگذاری سهام شرکت های پتروشیمی و پالایشی در حجم زیاد و به قیمت های بالا، شاخص کل را جهش داد. اما در میان این عوامل، وجود مورد سوم و چهارم نگرانی ها را از بابت احتمال بروز حباب در بازار افزایش می دهد که وجود این نگرانی ها، شاخص کل را در زمان نزول لغزنده تر می سازد.

مدیر عامل بنیاد برکت با تأکید بر اینکه بهتر است میزان واگذاری ها چه به لحاظ تعداد سهام عرضه شده و چه به لحاظ قیمت ها کنترل شود، تصریح کرد: افت های اخیری که در شاخص کل رخ داد، بیشتر مربوط به سهام واگذار شده دو گروه پتروشیمی و پالایشی بود و همین امر بر لزوم کنترل و مدیریت هر چه بیشتر آن صحه می گذارد.

این کارشناس ارشد علوم اقتصادی در بیان چشم انداز بورس طی سال جاری اظهار داشت: اینکه امسال چه اتفاقاتی در حوزه اقتصادی و به ویژه بازار سرمایه کشور رخ می دهد، به برخی مسایل مدیریت کلان کشور بر می گردد؛ بطوریکه احتمال دارد تا زمان برگزاری انتخابات، تعیین رییس جمهور و کابینه دولت جدید و نیز اطلاع از برنامه های آنها به ویژه در حوزه های اقتصادی، بورس به صورت لغزشی و در هاله ای از ابهام به راه خود ادامه دهد.

وی در توضیح سخنان خود گفت: برای داشتن پیش بینی دقیق تر نسبت به آینده بازار باید نسبت به نگرش اقتصادی رییس جمهور بعدی و میزان تجربه و تخصص افراد کابینه او دقت لازم را داشت و برنامه های آنها را پیرامون بازار سرمایه، بورس و بانک مورد توجه قرار داد. چراکه اگر برآیند این سه امر به نفع بورس باشد، می توان پرش پرقدرت قیمت ها و شاخص های این بازار را توقع داشت.

شایان آرانی ادامه داد: در مقابل اگر در این سه حوزه، حلقه مفقوده ای وجود داشته باشد، معاملات بورس همچنان شرایط مبهمی را در اختیار خواهد داشت.

وی ارزیابی خود را از پرپتانسیل بودن بازار سهام و امکان آغاز دوباره روندی صعودی در آن، چنین عنوان کرد: یکی از مهمترین شاخص ها در تأیید وجود پتانسیل رشد بالا، متوسط ارزش بورس کشورهای در حال توسعه نسبت به کل تولید ناخالص داخلی این کشورها می باشد که طبق آمارهای رسمی برای سال 2012 میلادی رقمی در حدود 44 درصد اعلام شده است.

مدیر سابق سرمایه گذاری های بانک گلدمن ساکز آمریکا افزود: البته این نسبت برای کشورهای توسعه یافته بالاتر است که در حال حاضر مورد بحث ما نیست. با این ملاک، تولید ناخالص داخلی ایران 480 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی اعلام شده، اما در همین دوره بورس کشور تنها ارزشی در حدود 73 میلیارد دلار را دارا بوده که نسبت آنها براساس شاخص فوق 15 درصد به دست می آید. حال آنکه با متوسط جهانی 44 درصدی این نسبت برای شرکت های در حال توسعه، ارزش بورس اوراق بهادار تهران بایستی 160 میلیارد دلار بیش از رقم های کنونی، یعنی در حدود 230 میلیارد دلار می شد. از این رو براساس محاسبه های صورت گرفته پتانسیل رشد برای بازار سهام ایران تا این ارقام وجود دارد.

شایان آرانی در خاتمه سخنان خود گفت: آنچه در حال حاضر اهمیت خاصی دارد، این است که بورس به شدت تحت تأثیر ابهام ناشی از فضای انتخابات است و افزون بر آن نتایج حاصل از مذاکرات پیرامون فعالیت های هسته ای ایران، تحریم ها و تصمیم گیری در خصوص لایحه بودجه کل کشور می تواند در مقاطعی افت قیمت ها را در بورس رقم بزند. اما هم اکنون بورس در اصلاح مالی بسیار لغزنده بوده و آزاد شدن پتانسیل ها و برگشت روند حرکتی آن به مدار صعودی نیازمند دریافت پیام هایی مثبت از سوی منابع مختلف اثرگذار بر آن است.