چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی
🔴بررسی گذشته، حال و آینده بازار ارز
📎دکتر مرتضی ایمانی‌راد

🔺افزایش بی‌سابقه بازارها در یک دوره کوتاه‌مدت مشخص بود که یک فرآیند سوداگرایانه (Speculative) است. به عبارتی رشد کاملاً غیرطبیعی بود. منظورم از غیرطبیعی این است که بر اساس نیروهای واقعی اقتصاد شکل نگرفت. سرعت بالای بازارها یکی از علائم غیرطبیعی بودن آن است. در هر حال شروع تحریم‌ها که جامعه مستعد ایران را تحریک کرد از عوامل بسیار مهم این التهابات قیمتی بود. به عبارت دیگر در اثر تحریم‌ها نرخ ارز که به شدت سرکوب شده بود فضای کافی برای افزایش یافت. بانک مرکزی هم دقیقاً داشت به‌جای مدیریت بازار، بازار را نگاه می‌کرد. مردم هم نسبت به ثبات اقتصادی و سیاسی جامعه تردید کرده بودند و از همه مهم‌تر رابطه مردم و دولت هم رو به ضعف گذاشته بود.

🔺 با تزریق اسکناس به بازار و استفاده از ابزارهایی برای کند کردن جریان نقدینگی بانک مرکزی توانست قیمت‌ها را به سمت پایین هدایت کند. چون این کاهش استمرار داشت، مردم در نوبت بعدی شروع کردند با عرضه دلارهایشان قیمت را پایین آوردن. مردمی هم که از دلالی ارز زیان کرده بودند از بازار خارج شدند و همین فرآیند تقاضای سوداگرانه (Speculative Demand) را به شدت کاهش داد و تقاضای واقعی فرمان دلار را در دست گرفت. تقاضای واقعی هم دلار 13 یا 14 هزار تومان برایش زیاد بود. در نتیجه تقاضای واقعی هم به تدریج دلار را کاهش داد تا جایی که هم‌اکنون قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد به 10 هزار تومان رسیده است. ولی جالب این است که به‌رغم کاهش قیمت دلار سایر کالاها کاهش قیمت نداشتند که این خود بحث دیگری است.

🔺 مطالعات مقدماتی ما نشان می‌دهد که قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی در محدوده‌ای قرار گرفت که کشش‌پذیری قیمتی بالایی داشتند بنابراین فروش این محصولات با قیمت‌های بالا با محدودیت تقاضا مواجه شد. اینها از ناحیه تقاضا رکود را توسعه می‌دهند.
یک نکته دیگر هم بود و آن اینکه با کاهش قیمت دلار همه برای خرید دست نگه داشته‌اند تا شاید قیمت‌ها پایین بیاید. این خود تمایلات بازار را به سمت نخریدن و رکود بیشتر هدایت می‌کند. گذشته از اینها با شروع تحریم‌ها واردات کالاهای مصرفی و واردات کالاهای واسطه‌ای محدود شده است و همین مساله تنگنای تولیدی را بیشتر کرده است. به همین جهت است که رکود از ناحیه عرضه هم گسترش یافته است.

🔺 بخش مهمی از کاهش قیمت به خاطر تزریق ارز توسط بانک مرکزی بوده است و اینکه بانک مرکزی بتواند در هر زمان چنین تزریقی بکند جای تردید وجود دارد. بنابراین شرایط فعلی به نظرم پایدار نیست و لذا مسوولیت‌های بانک مرکزی روزبه‌روز بیشتر و حساس‌تر می‌شود. بنابراین قیمت‌ها می‌تواند دوباره افزایش یابد و جذابیت سرمایه‌گذاری را روی آنها بیشتر کند. البته خوب نیست که مردم روی تخریب کشور سرمایه‌گذاری کنند، ولی در نظر داشته باشیم بخش مهمی از این سرمایه‌گذاری‌ها توسط مردم و فقط برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان انجام می‌شود که در اینجا نمی‌شود مردم را ملامت کرد.

🔺 سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی خط راست و مشخصی ندارد. به نظر می‌رسد که جامعه آبستن تغییرات دیگری است. آرامش ایجادشده با سیاست‌های بانک مرکزی شکل گرفته و طبیعی نیست. اینکه بانک مرکزی بتواند همین شرایط را ادامه دهد جای تردید وجود دارد (ولی اگر بتواند طبعاً همه را خوشحال خواهد کرد). بهترین آلترناتیو برای سرمایه‌گذاری نگهداری وجه نقد، خرید اوراق بدهی و خرید طلاست. طلا به شدت در بازارهای جهانی در حال افزایش است. این افزایش به داخل کشور منتقل خواهد شد.

👈 منبع تجارت فردا