ساعت24-جامعه اطلاعاتی آمریکا سالیانه گزارش خود مبنی بر “ارزیابی تهدیدات جهانی” آمریکا در سال پیش رو را منتشر می­‌سازد. آخرین سند ازاین‌دست، در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۹ و پیرو جلسه استماع کمیته اطلاعات سنا منتشر شد.

دن کوتس، رئیس “اطلاعات ملی” این گزارش را با همکاری ۱۶ سازمان و آژانس مجزای اطلاعاتی تهیه‌کرده است.این گزارش در دو بخش اصلی شامل “تهدیدات جهانی” و “تهدیدات منطقه‌­ای” تهیه‌شده است که بخش اول این گزارش، تهدیدات امریکا را شامل حوزه‌های سایبر، عملیات نفوذ آنلاین و مداخله انتخاباتی، گسترش و تکثیر تسلیحات کشتارجمعی، تروریسم، ضداطلاعات، فناوری­های نوظهور و رقابت‌پذیری اقتصادی، فضا و ضد فضا، جرائم سازمان‌یافته فراملی و انرژی و امنیت انسانی دانسته است و حوزه منطقه‌­ای نیز شامل چین و روسیه، شرق آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا، جنوب آسیا، روسیه و اوراسیا، اروپا آفریقا و نیمکره غربی معرفی کرده است. گزارش حاضر در پی آن است تا به این موضوع بپردازد که جامعه اطلاعاتی آمریکا، چه تهدیداتی را از طرف ایران متوجه خود می‌داند؟ به‌عبارت‌دیگر، سؤال آن است که آمریکا چه تهدیداتی را در سال ۲۰۱۹ از سوی ایران انتظار دارد؟
تهدیدات ایران برای منافع آمریکا
در ابتدای گزارش به کلیات تهدیداتی که آمریکا در سال ۲۰۱۹ در پیش روی خود می‌بیند اشاره شد، اما تهدیداتی که آمریکا از سوی ایران برای خود در سال ۲۰۱۹ متصور می‌شود، کدامند. به‌طور کل، این گزارش تهدیدات ایران برای آمریکا را ذیل ۶ دسته کلی‌تر ذیل می‌داند: سایبری، عملیات نفوذ آنلاین و مداخله انتخاباتی، گسترش و تکثیر تسلیحات کشتارجمعی، تروریسم، ضداطلاعات و انرژی.ایران در این سند، اهمیت به نسبت بیشتری نسبت به گزارش سال پیش جامعه اطلاعاتی پیداکرده است و در حوزه‌های مختلفی به آن توجه شده است و درواقع، جامعه اطلاعاتی آمریکا، در سال ۲۰۱۹ تهدید بیشتری از جانب ایران را انتظار دارد. برخی از تهدیدهای ایران نظیر نفوذ منطقه‌ای و حامیان ایران خصوصاً در کشورهای یمن، سوریه و عراق همچنان به روال سال‌های قبل ادامه دارد. اما برخی موارد دیگر، تغییریافته است که همین موضوع تهدید ایران را جدی­‌تر ساخته است.ایران در بحث سایبری در سال گذشته صرفاً به لحاظ جاسوسی سایبری تهدید تلقی می‌شد و انتظار حمله سایبری از ایران نبود. اما در سال ۲۰۱۹، بحث سایبری ایران چندبعدی شده است. حملات سایبری ایران خصوصاً نسبت به زیرساخت‌های حیاتی آمریکا، نفوذ ایران در میان مقامات، سازمان‌ها و شرکت‌های آمریکایی، جاسوسی، استفاده از رسانه جمعی و فضای اجتماعی، نفوذ آنلاین و تضعیف نهادهای دموکراتیک آمریکا و نهایتاً دخالت در انتخابات  ۲۰۲۰ امریکا، ازجمله تهدیدات ایران در این رابطه تلقی می‌شوند که تغییر توان ایران در حوزه سایبر، از علل این پیچیده‌ترشان تهدید سایبری ایران برشمرده شده است. موضوع بعدی، تهدید انرژی (شامل جریان انتقال آن، قیمت آن و منافع ناشی از آن برای کشورهای صادرکننده) نیز بحث دیگری است که بازهم کلیشه‌ای و در ادبیات مختلف به آن پرداخته‌شده است. مورد آخر نیز، نقش دو کشور ایران و کوبا در بحث ضداطلاعات است. آمریکا معتقد است که ایران شهروندان این کشور را ناعادلانه دستگیر می‌کند.در رابطه با تسلیحات کشتارجمعی، از سال ۲۰۱۸، دغدغه آمریکا از هسته‌ای شدن ایران، حتی باوجود خروج این کشور از برجام، برطرف شده است و در رابطه با توان هسته‌ای واتمی ایران، آمریکایی‌ها دغدغه‌ای ندارند. در جلسه استماع دن کوتس نیز اذعان داشت که :”ما باور داریم ایران در حال حاضر فعالیت مهمی که منجر به تولید قطعه (تسلیحات) هسته­ای شود را انجام نمی‌دهد…”.(که این موضوع در متن گزارش اصلاح‌شده و به واژه “ارزیابی” تبدیل‌شده است.) درواقع این دوگانه باور/ ارزیابی، نکته­ای است که این نظر را تائید می­کند. جالب اینجاست که کوتس در صحبت‌های خود در رابطه با مکزیک، روسیه، داعش، افغانستان، ترکیه و کره شمالی از واژه ارزیابی استفاده کرده بود و برای ایران، از “باور” استفاده کرد. از این رو تنها دغدغه آنها، مساله موشکی ایران خواهد بود که به باور آنها ایران بزرگترین زرادخانه موشکهای بالستیک در منطقه را دارد. حتی برنامه فضایی ایران نظیر ارسال ماهواره سیمرغ را نیز در همین راستا تحلیل می­کنند و هدف اصلی آن را، تقویت توان موشکی ایران می بینند.بحث تروریسم نیز به بیشتر به نفوذ منطقه‌ای ایران مربوط می‌شود و مطلب جدیدی نیست. تنها نکته در این راستا این است که آمریکایی‌ها به شدت از هرگونه پیوند نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حضور بلندمدت ایران در کشورهای منطقه، خصوصاً یمن، سوریه و عراق نگران‌اند.


همچنین به بحث تکنولوژیهای روز و توان دفاعی-نظامی ایران نیز، اشاره‌ای شده است که نسبت درجه و موضوع تهدید آن، تفاوت خاصی با گذشته نداشته است.
تهدیدات آمریکا و اولویت ایران
قطعا در این نوشتار، مجالی برای صحبت از برنامه آمریکا برای ایران نیست و به موضوع نوشتار نیز بی ارتباط می­‌باشد، اما آنچه می‌توان به آن اشاره کرد، اولویت آمریکا برای اقدام علیه ایران با توجه به سند “ارزیابی تهدیدات جهانی ۲۰۱۹” است. آمریکا سه هدف اصلی در رابطه با تهدیدات سال ۲۰۱۹ خود علیه ایران دارد:
    توان سایبری ایران؛
    توان موشکی ایران؛
    مسائل و امنیت داخلی ایران.
آمریکا با توجه به عللی که پیشتر ذکر شد، از توان سایبری ایران نگران است و در این راستا اقدام به تحریم کلیه اقلام، نهادها و افراد مربوط به توان سایبری ایران نظیر مجموعه‌های مرتبط با جنگ الکترونیک و سایبری ایران خواهد نمود. همچنین احتمال جاسوسی در این حوزه نیز، نظیر حوزه موشکی و هسته‌­ای که بسیار حاثز اهمیت هستند نیز بسیار بالاست. علاوه بر این موضوعات و با توجه به نگرانی آمریکا از شکل­‌گیری کمپین نفوذ آنلاین توسط ایران بر علیه مخاطبین آمریکایی، زیرساخت‌ها و اکانت‌های ایران (حتی با هویت واقعی) در شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار آمریکا نظیر فیسبوک و توییتر، مسدود و یا در بهترین حالت، محدود خواهند شد و لذا باید شاهد محدودیت و مسدودشدن اکانت‌های بیشتری از طرف آمریکایی‌ها خصوصاً در نزدیکی بازه برگزاری انتخابا 2020 آمریکا بود. طبق گفته توییتر، صرفاً در اخرین اقدام این شبکه اجتماعی، حدود ۲۶۰۰ کاربر ایرانی مسدود شده‌ اند.در رابطه با بحث موشکی نیز، حصول توافق موشکی قطعا از اولویت برخوردار خواهد بود و در این راستا تلاش می‌کنند اروپایی‌ها را بیش از گذشته با خود همراه سازند تا بتوانند فشاری بیشتری در این زمینه بر ایران وارد سازند. اروپا در مذاکرات خود در رابطه با حفظ برجام (پس از خروج آمریکا از آن)، بارها به موضوع موشکی اشاره کرده­‌اند و به نظر می رسد این فشارها همچنان ادامه خواهند داشت.اما مورد آخر و مهمترین موضوع، بحث سیاست داخلی ایران است. جامعه اطلاعاتی آمریکا، ضمن اشاره به مشکلات اقتصادی در ایران، به مشکلات دیگری که این آشوب‌ها را تضعیف می ‌کنند اشاره کرده است و درواقع این موارد را تهدیدی برای خود می داند. عدم وجود انسجام در بین ناآرامی‌های داخلی در ایران، عدم وجود رهبری واحد در ناآرامی‌ها و عدم وجود حمایت گسترده از ناآرامی‌ها از سوی گروه‌های سیاسی و یا از این جمله‌ اند. به نظر می‌رسد آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای مدیریت بهتر ناآرامی‌ها در سال ۱۳۹۸ است ولی پیش از آن، به دنبال رفع مشکلات و ضعف‌های آشوب‌های پیشین است. گره‌زدن مسائل سیاسی با قومیتی و ارتباط آنها با مسائل اقتصادی و معیشتی مردم، و تشویق و تحریک گروه‌های قومیتی، البته با تکنیک‌های پیچیده‌ تر از گذشته، عمده فعالیت آمریکا در فضای داخلی ایران خواهد بود.
منبع : پژوهشکده مطالعات راهبردی