EPSnews           

به گزارش بورس نیوز، کشور ایران با داشتن بیش از ۲.۱ میلیارد تن ذخیره قطعی و ۴ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی ذغالسنگ، پتانسیل و ظرفیت بسیارمناسبی برای توسعه معادن ذغالسنگ دارد. اما متأسفانه در شرایط حاضر تولید ذغالسنگ در کشور به میزان ۲.۱ میلیون تن و مصرف آن ۴.۵ میلیون تن است. (به بهره برداری و آغاز به کار فولاد زرن در سال ۱۳۹۷).

لذا نزدیک به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال جاری نیاز وارداتی خواهیم داشت. 

درضمن با فعال شدن تعدادی از کارخانجات کک سازی و صنایع فولاد سازی، مصرف ذغالسنگ در کشور به ۵ میلیون تن رسیده است. 

با توجه به اینکه معادن ذغالسنگ کشور با خریدار انحصاری یعنی ذوب آهن اصفهان مواجه اند، عملا قدرت چانه زنی چندانی ندارند. این انحصار دو چالش ایجاد کرده است؛ نرخ گذاری محصول تولیدی با توجه به قیمت های جهانی و نحوه پرداخت وجه ذغالسنگ.

چالش بعدی، سایز معادن ذغالسنگ کشورمان است. تولید جهانی ذغالسنگ سالانه حدود ۸ میلیارد تن است. چین با ۳ میلیارد تن و آمریکا با ۸۰۰ میلیون تن، بزرگترین تولیدکنندگان ذغالسنگ جهان هستند. ترکیه نیز سالانه ۷۰ میلیون تن ذغالسنگ تولید می کند که ۷۰ درص آن از معادنی با تولید بیش از یک میلیون تن استخراج می شود. 

اما کشور ما با توجه به حجم ذخایر، با تولید ۲.۱ میلیون تن در سال، عملا جایگاه مناسبی ندارد.

مهمترین عامل آن سایز معادن ذغالسنگ در ایران است. حدود ۵۰ سال پیش که اولین معادن ذغالسنگ کشور با کمک کارشناسان شوروی سابق در کشور ما ایجاد شد ، سایز معادن عملاً ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تن بود و در حال حاضر با گذشت نیم قرن، عمدتاً هنوز با همان شیوه قدیمی و همان سایز فعالیت می کنند.

عرضه و تقاضای داخلی ذغالسنگ

مقدار تولید کنونی زغالسنگ کشور حدود یک و نیم میلیون تن و ۷۰۰ تن کنسانتره زغالسنگ کک شو است.  

درحالی که نیاز حداقلی کشور در سال جاری، بیش از ۴ و نیم میلیون تن ارزیابی شده است.

گفتنی است ایران با استفاده کنونی از زغالسنگ، تا ۴۰۰ سال دیگر ظرفیت دارد.

افزایش مصرف داخلی ذغالسنگ 

از سال جاری دومین کوره بلند ذوب آهن در زرند با سرمایه گذاری «میدکو» وارد چرخه تولید می شود و بازار مصرف زغالسنگ کک شو در کشور، از یک میلیون و ۷۰۰ تن کنونی به ۳ و نیم میلیون تن خواهد رسید.

مقایسه قیمت داخلی و جهانی ذغالسنگ

با توجه به تولید زغالسنگ داخلی کشورمان از واردات مقادیر انبوه زغالسنگ از خارج از کشور، بی نیاز است. ولی اگر نتوانیم چرخه معادن کشور را حفظ کنیم، هر مقدار از این تولیدات کاهش یابد، باید به واردات زغالسنگ بپردازیم که قیمت آن بیشتر از زغالسنگ داخلی خواهد بود.

صادرات ذغالسنگ 

با توجه به کمبود شدید داخلی و انحصار شرکت ذوب آهن، شرکت های تولیدکننده ذغالسنگ ایرانی، امکان و اجازه صادرات محصول خویش را ندارند. وگرنه بیش از ۲ تا ۳ برابر قیمت فروش داخلی قادر به فروش خارجی خواهند بود. البته در سال جاری چندین محموله از زغالسنگ کک شو از طبس صادر شده که حتی با نرخ دلار  

نیمایی (دلار ۹۰۰۰ تومانی) قیمت صادراتی محصولات ایرانی بیش از دو برابر قیمت های داخلی است. خوشبختانه صدور زغالسنگ کک شو از ایران مورد استقبال قرار گرفته است .همچنین مشتریانی از چین و هندوستان  

تقاضای عقد قرار داد بلندمدت با کارخانجات داخلی را دارند.

نگاهی به شرکتهای ذغالسنگی در بورس تهران 

در بورس تهران ۳ شرکت زغالسنگی با نمادهای: «کپرور» ، «کطبس» و «کشرق» حضور دارند. ظرفیت اسمی «کپرور» بالغ بر ۲۲۰ هزار تن، «کطبس» ۲۷۰ هزار تن و «کشرق» ۵۰ هزار تن است.

 محصول اصلی «کپرور» کنسانتره کک شو – «کطبس» ذغالسنگ و «کشرق» نیز ذغالسنگ+ کک شو است. ذغالسنگ کک شو به مراتب ارزش افزوده بالاتری دارد. 

 قیمت سهام «کپرور» یکسال پیش و در چنین روزی ۴۶۶۳ ریال، «کطبس» ۲۸۷۷ ریال، و «کشرق» ۳۸۵۰ ریال بوده است. حال آنکه صرف نظر از تقسیم سود نقدی مجمع، قیمت فعلی «کپرور» در بازار ۲۲۹۵۰ ریال، «کطبس» ۱۰۹۰۶ ریا و «کشرق» ۸۹۱۰ ریال است.

بازدهی یکساله «کپرور» حدود  ۲۷۸ درصد، «کطبس» حدود ۲۲۵ درصد و «کشرق» حدود ۱۰۵ درص است. 

ارزش جایگزینی و هزینه احداث یک واحد ذغالسنگ در ایران: 

در حال حاضر سرمایه و نقدینگی مورد نیاز برای احداث یک واحد ذغالسنگ یک میلیون تنی، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار و یک واحد کک شو یک میلیون تنی، در حدود ۲۰۰ میلیون دلار است. حال اگر فرض را با دلار ۱۴ هزار تومانی فعلی در نظر بگیریم، ارزش جایگزینی احداث و بهره برداری از یک کارخانه یک میلیون تنی تولید ذغالسنگ بالغ بر ۱۴۰۰ میلیارد تومان و یک واحد کک شو بیش از ۲۸۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. حاشیه سود واحد کک شو نزدیک به دو برابر واح بدون کک شو است. لذا سودآوری و بازدهی واحد های کک شو نیز نزدیک به دو برابر واحد های معمولی است. 

به این ترتیب با فرض دلار ۱۴ هزار تومانی، ارزش جایگزینی «کپرور» بالغ بر ۶۱۶ میلیارد تومان، «کطبس» ۳۷۸ میلیارد تومان و «کشرق» ۱۰۵ میلیارد تومان است. 

*این نکته نشان می دهد که ارزندگی «کطبس» بیش از «کپرور» و «کشرق» بوده و یکی از دلایل رشد قیمت ۸۰ درصدی «کطبس» در بازه زمانی دو ماهه اخیر از این حیث است.

حاشیه سود خالص و P/S :

 نسبت سود خالص یک شرکت به فروش را حاشیه سود نامند.

این متغیر یکی از مهمترین و اصلی ترین پارامترهای تعیین قیمت یک سهم در بازار است. 

در جدول زیر به حاشیه سود خالص این ۳ شرکت نگاه کنید. همانطور که ملاحظه می کنید «کپرور» بیشترین حاشیه سود را در گروه ذغالسنگ بازار با ۲۵.۹ درصد دارد. در حالیکه حاشیه سود کطبس ۱۵.۸ و کشرق ۳.۲ درصد در سال مالی  ۱۳۹۷ بوده است. 

و اما،

  نسبت ارز بازار به فروش یا P/S:

 یکی دیگر از مهمترین متغیرهای ارزش گذاری سهم در بازار است. در «کپرور» معادل ۴.۴۴ مرتبه، «کطبس» ۲.۹۷ و «کشرق» نیز ۴.۴۴ مرتبه است. این به آن معنا است که هر ۱۰۰ تومان فروش کپرور در بازار در حدود ۴۴۴ تومان قیمت گذاری میشود و ارزش دارد. دلیل اینکه «کپرور» بیشترین و بهترین P بر S را دارد این است که حاشیه سود بیشتری دارد.  

کشرق هر چند که حاشیه سود بسیار کمتری دارد، ولی این سهم حساسیت و اهرم بسیار بالایی نسبت به افزایش نرخ محصول دارد. بطوری که با افزیش نرخ مأخوذه اخیر که قادر است محصولات خود را معادل ۲۶.۵ درصد بهای فروش شمش فولاد خوزستان در بورس کالا بفروشد، با رشد فروش بیش از ۱۱۵ درصدی مواجه شده و فروش تحقق یافته ۱۶.۱ میلیارد تومانی شرکت در سال ۹۷ به رقم ۳۴.۷ میلیارد تومانی در سال ۹۸ افزایش خواهد یافت. امری که جهش سودآوری و افزایش شدید حاشیه سود شرکت را در سال مالی جاری به همراه خواهد داشت.  

این قابلیت البته در دو سهم دیگر نیست. 

و اما «کطبس» هر چند که حاشیه سود کمتری نسبت به «کپرور» دارد, ولی در سال مالی ۹۸ متحول شده و این نسبت بهتر خواهد شد. لذا پایین بودن نسبت ارزش بازار به فروش در «کطبس»، دلیل دیگری برای توجیه رشد قیمتی ۸۰ درصدی این سهم ارزنده طی بازه زمانی دو ماهه اخیر است. بعبارتی دیگر این نسبت در کطبس در دو ماه پیش کمتر از ۱.۵ مرتبه بوده که نیاز به اصلاح داشت.

تهیه کننده: حافظ عزیزی نقش 

مدیر گروه تحلیل و مطالعات بازار 

کارگزاری اردیبهشت ایرانیان