سهام بانکی در هفته‌های اخیر توجه قابل توجهی را به خود جلب کرده‌اند. جهش سهام بانک ملت در معاملات روز چهارشنبه و در ادامه تشکیل صف خرید با وجود رشد محسوس قیمتی از ادامه توجه بازار به گروه بانکی حکایت دارد. طی این هفته‌ها توجه ویژه‌ای به سه بانک بزرگ بورسی، ملت، تجارت و صادرات جلب شده است بر این اساس در این گزارش به صورت مختصر به مقایسه این بانک‌ها با یکدیگر پرداخته شده است.

دنیای بورس: طی هفته‌های اخیر سهام بانکی توجه ویژه‌ای را از سوی بازار به خود جلب کرده است. دو سهم «وتجارت» و «وبصادر» با وجود عرضه‌های سنگین از سوی سهام‌داران درصدی مانند مهر 78 رشد کردند. چند میلیارد سهم عرضه‌شده در معاملات خرد سهام این دو بانک با تقاضا همراه شد و اتفاق عجیب را رقم زد. در داغی بازار سهام بانکی، بازگشایی بانک ملت با جهش 50 درصدی و ارزش معاملات حدود 389 میلیارد تومانی بیش از پیش توجه را به سمت سهام بانکی جلب کرد.

در مطالب گذشته (به خصوص در پاییز سال 97) به علل ضعف بنیادی سیستم بانکی اشاره شده بود. بحران بانکی یکی از دلایل تلاطم اقتصادی کشور در سال 97 بود. سیستم بانکی مشکلات بسیاری را دارا است که کارشناسان این حوزه در مطالب مختلف به آن اشاره کرده‌اند. عدم توانایی ساخت سود عملیاتی در صورت‌های مالی بانک‌ها از جمله ضعف‌های اساسی سیستم بانکی است که این شرکت‌ها را از تقسیم سود نقدی در مجامع سالیانه بازمی‌دارد. با این حال نمی‌توان از این موضوع نیز چشم‌پوشی کرد که بانک‌ها دارایی‌ چشم‌گیر در صورت‌های مالی خود منعکس می‌کنند. بخش زیادی از این دارایی به مطالبات از افراد حقیقی و حقوقی (تسهیلات اعطایی) اختصاص دارد و بخشی نیز به سرمایه‌گذاری‌ها و دارایی‌های ثابت.

در خصوص معضل عملیاتی بانک‌ها موارد بسیاری می‌توان مطرح کرد. یکی از دلایل آن‌ها دقیقا سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد است که مانند برخی از بانک‌ها هیچ منابعی برای اعطای تسهیلات و شناسایی سود از این محل در بانک وجود ندارد. همان‌طور که اشاره شد موارد بسیاری در این خصوص می‌توان مطرح کرد که از حوصله این گزارش خارج است.

در جدول حقوق صاحبان سهام، زیان انباشته، ارزش بازار بانک‌ها با یکدیگر مقایسه شده‌اند. همان‌طور که اشاره شد انتظار برای ارائه سود خالص در صورت‌های مالی بانک‌ها همچنان وجود ندارد و با وجود بهبود تراز تا عدم انتشار صورت‌های مالی حسابرسی‌شده به هیچ‌وجه نمی‌توان در خصوص سود بانک‌ها مطمئن بود. حتی پس از انتشار صورت‌های مالی حسابرسی‌شده نیز همچنان موارد تردید وجود دارد که در گزارش دیگر به آن پرداخته می‌شود.




 

در ریشه‌یابی بهانه نوسان کنونی سهام بانکی، ارزش دارایی این شرکت‌ها نقش مهمی داشته است. البته به صورت مشخص قدرت نقدینگی با هیجان محسوس افسار نوسان قیمتی را در دست گرفته است و در این شرایط نمی‌توان به دنبال بهانه منطقی بود ولی به صورت کلی در بررسی‌های علل نوسان قیمتی نزدیک‌ترین بهانه را می‌توان دارایی بانک‌ها دانست. در جدول می‌توان به مقایسه کلی سه بانک بزرگ بورسی رسید. در نگاه اول برداشت پیام بالاتر بودن نسبت ارزش بازار به حقوق صاحبان سهام بانک ملت در مقایسه با دو بانک دیگر، احتمالا پتانسیل رشد قیمتی سهام بانک تجارت و صادرات است. بدون در نظر گرفتن نوسانات آتی قیمت سهام سه بانک مورد بررسی چند نکته مهم باید مورد توجه قرار گیرد.

ستون پایانی جدول به تاریخ آخرین افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی اختصاص دارد. دو بانک تجارت و صادرات در سال گذشته ازمحل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش سرمایه‌های سنگینی را انجام دادند. این موضوع باعث شد با رشد دارایی‌ها، حقوق صاحبان سهام (حاصل دارایی منهای بدهی ) به صورت محسوسی رشد کند. این در حالی است که بانک ملت از سال 91 تاکنون این افزایش سرمایه را انجام نداده است. بر این اساس این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.

بار دیگر بدون در نظر گرفتن وضعیت عملیاتی بانک‌ها که با اما و اگرهای بسیاری همراه است در خصوص پتانسیل بالقوه رشد دارایی‌های بانک‌های مزبور باید به سود دوباره از تسعیر دارایی‌های ارزی اشاره کرد. بانک‌ها با نرخ‌های متفاوتی تراز مثبت ارزی خود را تسعیر کرده‌اند. در این خصوص همان‌طور که در گزارش‌‌های پیشین (مربوط به اوایل تابستان سال جاری) اشاره شد بانک ملت می‌تواند از محل اختلاف نرخ تسعیر 7500 تومان در صورت‌های مالی تا نرخ کنونی نیما سودی بیش از سال گذشته در صورت‌های مالی خود شناسایی کند.

با همه این‌ها وضعیت سیستم بانکی را نمی‌توان مناسب دانست اما به نظر می‌رسد اگر قصد مقایسه بانک‌ها با یکدیگر را داریم باید به شایعات افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی بانک ملت و همچنین اختلاف دارایی‌های ارزی سه بانک مزبور توجه داشت. در این خصوص در نشست اخیر بانک ملت با حضور مدیران این بانک و فعالان بازار سهام به شفاف‌سازی اولیه در این خصوص پرداخته شده بود.