زمین مقوله‌ای جدا از سهام دارد و دلیلی هم ندارد که این دو با هم مقایسه شوند. با این حال چه اتفاقی رخ داده که در بورس تهران برخی این موضوع را مطرح می‌کنند که خرید سهام و سرمایه‌گذاری در بورس بهتر از خرید زمین و ملک است. بار دیگر یکی از روایت‌های بازار، این‌بار با پیچیدگی بیشتر اما در عین حال جذاب‌تر، که اتفاقا وضعیت امروز بازار را نیز شرح می‌دهد با هم مرور می‌کنیم.

 

دنیای بورس: در گزارش‌های اخیر به بررسی روایت‌های بازاری بدون لحاظ نظر «دنیای بورس» پرداخته شد. برای مثال روز گذشته به علت جذابیت قیمتی سهام بانک تجارت و بانک صادرات پرداخته شد اما در شرایط کنونی به یکی از روایت‌ها که جذابیت بیشتری را نسبت به موارد قبل حتی برای خود ما نیز داشت پرداخته شده است.

وقتی از معامله‌گران بازار سهام می‌پرسیم که چرا سهام می‌خرید ولی به سراغ سرمایه‌گذاری در ملک نمی‌روید موارد مختلفی مطرح می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها به قدرت نقدشوندگی بسیار بالا سهام در  برابر ملک و زمین است. «در حالی‌که ممکن است برای فروش ملک و زمین با مشکل مواجه شویم برای فروش سهام هر زمان بخواهیم می‌توانیم اقدام کنیم و در حالت‌های استثنا نیز چه ملک چه سهام هر دو با مشکل نقدشوندگی خواهند بود و از این نظر نیز شاید حتی سهام دست بالاتر را نیز به دلیل حمایت‌ها از این بازار داشته باشد». جمله قبل یکی از نکات اصلی وجه برتری است که سرمایه‌گذاران در سهام نسبت به سرمایه‌گذاری در ملک مطرح می‌کنند.

اما روایت فرعی جذاب‌تر است

اما در کنار روایت اصلی یک روایت‌ فرعی جذاب که اتفاقا می‌تواند وضعیت این‌ روزهای بورس تهران را نیز شرح دهد مشاهده می‌شود. برخی از سرمایه‌گذاران نکته زیرکانه و البته در عین حال قابل بحث را مطرح می‌کنند.  تجدید ارزیابی دارایی‌ها به یکی از نقاط جذاب در بورس تهران تبدیل شده است. اما در این میان آن‌چه جذابیت اصلی این ماجرا را ایجاد کرده حجم سنگین دارایی‌هایی است که بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس سال‌های سال در خصوص آن شفاف‌سازی نکرده‌اند. برای مثال مخابرات ایران از 44 هزار میلیارد تومان املاک خبر داده است و این در حالی است که ارزش بازار اخابر حدود 38 هزار میلیارد تومان است. این روایت بازاری عنوان می‌کند که اگر بنا است ما خودمان زمین بخریم که نسبت قیمت به اجاره (p/R) آن نیز بسیار بالا است خب چرا سهام شرکتی را نخریم که اتفاقا مقدار بسیاری زیادی زمین دارد و در عین حال می‌توان به سود نقدی نیز دلگرم بود. بر این اساس عنوان می‌کنند مگر خرید سهم به این معنی نیست که ما بر اساس میزان سهم خود از شرکت مالک آن شرکت هستیم در نتیجه اگر شرکت را تنها بر اساس دارایی‌های آن نیز ارزش‌گذاری کنیم چرا باید ملک را با قیمت روز و بعضا حتی با قیمتی بیش از قیمت روز خریداری کنیم در حالی‌که ملک در بازار سهام با قیمت کمتر از ارزش روز قابل خریداری است.

این نکته جالبی است که حال و روز این روزهای بورس تهران را به خوبی شرح می‌دهد. عمده شرکت‌ها قصد تجدید ارزیابی از محل زمین یا سایر دارایی‌ها دارند. در چنین شرایطی این موضوع مطرح می‌شود که اگر بنا است یک ملک و زمین با نسبت قیمت به اجاره (معادل نسبت قیمت به درآمد یا P/E) بالا خریداری کرده و در نهایت نیز در نقد کردن ملک با مشکل مواجه شویم در شرایطی‌که می‌خواهیم سرمایه‌گذاری کنیم و نه زمانی‌که قصد خرید مصرفی زمین و خانه داریم به راحتی نقدینگی خود را وارد بازار سهام می‌کنیم. در این میان یک نکته جالب توجه دیگر نیز در میان روایت‌های سرمایه‌گذاران به گوش می‌رسد که خرید و فروش سهام با یک کلیک و به راحتی امکان‌پذیر است و این در حالی است که برای خرید و فروش ملک باید چندین و چند بار به بنگاه و سایر مکان‌ها برای انتقال سند و سایر موارد مراجعه کنیم و همچنین در این‌جا خریدار و فروشنده چندان مشخص نیست که بخواهیم دغدغه این را داشته باشیم که ممکن است دلخوری به هر دلیل بابت معامله ملک ایجاد شود.

این نیز یکی از روایت‌های بازاری دیگری بود که فارغ از نگاه «دنیای بورس» منتشر کردیم. این روایت بازاری گرچه با نقدهای بسیاری همراه است اما اساس رشد قیمتی بسیاری از نمادهای بورسی در شرایط کنونی همین موضوع است. در این‌جا تنها ملک مطرح نیست و بلکه منظور دارایی است. اگر کشتیرانی جمهوری اسلامی 151 فروند انواع کشتی را دارا است برخی از فعالان بازار عنوان می‌کنند خرید سهام کشتیرانی به مانند خرید بخشی از این ناوگان عظیم زیر قیمت واقعی است.